مذاکرات وین بدون دستاورد مشخصی به پایان رسید
برجام همچنان نافرجام!
نفیسه زارع کهن
مذاکرات چهار روزه احیای برجام که پس از پنج ماه در دولت ابراهیم رئیسی کلید خورده بود، دیروز در هتل کون‌برگ وین بدون هیچ دستاورد مشخصی به درخواست اروپایی‌ها به پایان رسید تا طرفین مذاکره‌کننده با مراجعه به کشورهای خود بحث‌های بیشتر را ادامه دهند و دوباره برای هفته آتی جهت ادامه مذاکرات به وین بازگردند.
پیش از این اما از منابع مختلف خبر می‌رسید که توافقات تا 80 درصد پیش رفته است و برخی اظهار امیدواری می‌کردند و مثلاً انریکه مورا رئیس هیأت مذاکره‌کننده از احتمال توافق سخن گفته بود؛ اما به‌یک‌باره داستان رنگ و بوی دیگری به خودش گرفت و ناامیدی‌ها پررنگ شد.
درست 48 ساعت قبل از پایان مذاکرات خبر رسید که ایران دو پیشنهاد بر اساس لغو تحریم‌ها و ادامه مسیر گذشته برجام و بازگشت به تعهدات قبلی به غربی‌ها ارائه داده است و همین آغاز اختلافات جدی‌تر بوده است.
با آغاز مذاکرات هسته‌ای طرف اروپایی گفت‌وگوکننده نظرش بر این بود که مذاکرات از همان‌جایی که پایان گرفت (توافقات در دولت روحانی) آغاز شود و طرف ایرانی نیز پیشنهادی مطرح نکرده بود حتی «انریکه مورا»، سرپرست هیأت اتحادیه اروپا در پایان نشست روز دوشنبه گفته بود که به گفتگو‌ها امیدوار است؛ اما ناگهان رویه رنگ و بوی دیگری به خود گرفت و چنین بود که خبر رسید تیم مذاکره‌کننده ایرانی چهارشنبه شب ۲ سند به طرف مقابل در خصوص لغو تحریم‌ها و مسائل هسته‌ای ارائه داده است.
این‌گونه بود که علی باقری، معاون سیاسی وزیر خارجه در اظهاراتی ارائه ۲ سند از سوی ایران به طرف مقابل شامل لغو تحریم‌ها و بازگشت ایران به تعهداتش را نشانه جدیت جمهوری اسلامی خواند و گفت: «در وین هستیم که گفتگو‌ها را ادامه دهیم. ما می‌خواهیم همه تحریم‌ها یکجا برداشته شود»؛ او در عین‌حال اذعان کرد که این پیشنهاد با استقبال غرب مواجه نشده و آن‌ها خواستار نوعی هم‌زمانی بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای و لغو تحریم‌ها هستند. باقری در اظهاراتی دیگر هم با اعلام اینکه بحث رفع تحریم‌ها، گام به گام نیست، گفت که علاوه بر ۲ سندی که در اختیار طرف مقابل قرارگرفته، سند سومی هم هست که هنوز ارائه نشده است.
عصبانیت هیأت ایران از قرائت بیانیه آمریکا
اما در همین حال که مذاکرات در پایان هفته گذشته به تنش‌های زیادی برخورده بود یک رسانه انگلیسی روایتی از واکنش تند گروه مذاکره‌کننده ایران به قرائت بیانیه مقام آمریکایی در مذاکرات وین ارائه کرد که نشان می‌داد در نشست ایران با کشورهای تروئیکا بیانیه امریکا هم قرائت‌شده است.
به گزارش فارس، پایگاه میدل‌ایست‌آی نوشت مذاکرات شروع بسیار سختی داشته‌اند و در جریان مذاکرات یک کشور اروپایی با قرائت بیانیه رابرت مالی، رئیس هیأت آمریکایی، ایران را عصبانی کرده است. بر همین اساس هیأت ایران اعتراض کرده و گفته که آمریکا جزو گفت‌وگوها نیست و سپس خطاب به حاضران در اتاق گفته: ما را تهدید نکنید.»
میدل‌ایست‌آی سپس نوشت نماینده کشور اروپایی مذکور عقب‌نشینی کرده و به ایرانی‌ها اطمینان داده که بیانیه هیأت آمریکایی از آن به بعد قرائت نخواهد شد.
اکنون مذاکرات احیای برجام در شرایطی به پایان رسیده است که دستاورد چشم‌گیری نداشته، انریکه مورا روند را دشوار، مشکل و چالش‌های اساسی را برجای و زمان را اندک خوانده و غربی‌ها گفته‌اند که می‌خواهند به همان توافقات شش دور قبل بازگردند؛ آمریکایی‌ها سنگ‌اندازی‌های خود را ادامه می‌دهند و ایران نیز انعطافی از خود نشان نداده است
پس‌ازاین مسائل بود که آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در جمع خبرنگاران در استکهلم سوئد گفت تحرکات و لفاظی‌های اخیر ایران دلایل کمی برای خوش‌بینی به جای می‌گذارد.
شاید همین واکنش‌ها و برخوردها بود که دیروز باعث توقف روند مذاکراتی شد که از ابتدا درباره آن ابهام وجود داشت و این‌گونه بود که به درخواست برخی از هیأت‌های اروپایی جهت بازگشت به پایتخت‌هایشان جهت مشورت و دریافت دستور‌العمل‌های تازه، در این نشست مقرر شد تا در گفتگو‌ها وقفه‌ای ایجادشده و گفتگو‌ها هفته آینده بعد از بازگشت هیأت‌ها از پایتخت‌هایشان، از سر گرفته شود.
آن طور که علی باقری بعد از پایان این مذاکرات توضیح داد: «پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران درباره دو موضوع رفع تحریم‌های غیرقانونی و ظالمانه و موضوع هسته‌ای روی میز است و طرف‌های مقابل برای ارائه پاسخ‌های مستدل، مستند و منطقی به پیشنهادهای جمهوری اسلامی ایران نیازمند مشورت با پایتخت‌هایشان هستند. بر این اساس این فرصت به طرف‌های مقابل داده شد تا پس از مشورت با پایتخت‌هایشان به زودی در هفته آینده گفت‌وگوها در وین ادامه یابد.
«انریکه مورا» رئیس تیم مذاکره‌کننده هم با بیان اینکه هیأت‌های مذاکره‌کننده روزهای چهارشنبه یا پنجشنبه برای ادامه مذاکرات به وین بازخواهند گشت گفت: «رایزنی‌های ادامه خواهد داشت و همه طرف‌ها به مطالعه تمامی پیشنهادهای خواهند پرداخت و رایزنی‌های مثمر ثمری را با هیأت مذاکره‌کننده جدید ایرانی آغاز کردیم.
به این ترتیب در شرایطی که پیش از این هم کسی انتظار معجزه از مذاکرات 5 روزه برای حل مسئله‌ای چندین ساله را نداشت؛ پس از تحویل متن پیشنهادی ایران به گروه ۱+۴ و اتحادیه اروپا، دیروز کشورها برای بررسی پیشنهاد ایران راهی خانه خود شدند. بر اساس آنچه در رسانه‌ها مطرح‌شده است متن پیشنهادی ایران متن جدیدی است که ناامیدی و ناراحتی قدرت‌های مذاکره‌کننده را برانگیخته است و اگرچه ایران اعلام کرده که این متن شامل آنچه درگذشته برسرآن صحبت و توافق شده بود هم هست اما ناراحتی و نگرانی غربی‌ها ادامه دارد.
این اما یک‌سوی ماجراست، سویه دیگر مواردی که از سوی برخی در داخل مطرح می‌شود نشان از عزم تیم مذاکره‌کننده برای به کرسی نشاندن حرف خود دارند و بر همین مبنا هم بود که دیروز احمد خاتمی خطیب این هفته نماز جمعه تهران با اشاره به روند مذاکرات وین خطاب به تیم مذاکره‌کننده و نمایندگان جمهوری اسلامی ایران در این مذاکرات عنوان کرد: «بدانید که این ملت به چیزی غیر از لغو همه تحریم‌ها تن نخواهد داد. به گزارش ایسنا وی گفت که الحمدالله هیأت باتجربه‌ای برای مذاکره اعزام شدند. آن‌ها مواضعشان را صریحاً ابراز کردند و مواضع ضدآمریکایی را هم در سخن و هم در عمل نشان دادند. به یکایک مذاکره‌کنندگان که پاره تن مردم هستند این را می‌گویم که البته سخن خودشان نیز هست، شما نماینده یک ملت شجاع هستید، ملتی که پای آرمان‌های خود تا آخرین نفس و تا آخرین قطره خون ایستاده است. بدانید این ملت به چیزی کمتر از لغو همه تحریم‌ها تن نخواهد داد.»
و اکنون با همه این توصیفات مذاکرات احیای برجام در شرایطی به پایان رسیده است که دستاورد چشم‌گیری نداشته، انریکه مورا روند را دشوار، مشکل و چالش‌های اساسی را برجای و زمان را اندک خوانده و غربی‌ها گفته‌اند که می‌خواهند به همان توافقات شش دور قبل بازگردند؛ آمریکایی‌ها سنگ‌اندازی‌های خود را ادامه می‌دهند و ایران نیز انعطافی از خود نشان نداده است.
حالا همه چیز باز هم بعد از یک هفته همچنان در هاله ابهام است؛ جز یک چیز و آن اینکه برجام همچنان در کماست و سؤال این است که کجاست عیسی دمی که احیای آن کند.
دیدگاه تان را بنویسید