محمد خوش چهره:
دولت فرصت اقدامات ضربتی و آنی را از دست داد
زهرا علی اکبری
یک چهره شاخص اصولگرا با اشاره به ضرورت اجرای برنامه‌های کوتاهمدت، میان‌مدت و بلندمدت گفت:«متاسفانه در برخی مسائل ساده انگاری و تناقضاتی دیده می‌شود. عملکرد دولت را در همین مدت ببینید، نه تنها تورم کنترل نشده بلکه لجام گسیخته پیش می‌رود. این در حالی است که اگر امکان مهار تورم نبود، می‌شد با مشوق‌هایی نظیر اعطای معافیت مالیاتی و ... تولید اقلام مهم سفره مردم تشویق می‌شد تا قیمت افزایش نیابد نه اینکه با دستور سراغ کنترل قیمت برویم. از سوی دیگر در حوزه مسکن هم ضرورت داشت اقدام آنی و ضربتی صورت می‌گرفت در حالی که همه اقدامات دولت فعلا شعاری و میان مدت است، مانند ساخت یک میلیون مسکن در سال.»محمد خوش‌چهره، استاد اقتصاد دانشگاه تهران با اشاره به گستردگی شعارهای ارزشی مطرح شده از سوی این دولت گفت: «البته باید پذیرفت که این دولت وارث شرایط نامناسب به ارث رسیده‌ای در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی، اجتماعی و غیره است.بنابراین اقتضای چنین دولتی توانمندی بالا، نگاه و درایت و تدبیر جامع برای اتخاذ تصمیمات و اقدامات اجرایی و عملی در جهت کاهش و حل یا مدیریت چالش‌هایی است که بسیاری از آنها از سطح مشکل و مسئله خارج شده و بعضا به سطح معضل و حتی در مواردی بحران تبدیل شده است، مانند بحران بیکاری، بحران مسکن و...»
چالش‌ها به بحران تبدیل شدند
وی به نشست نخبگان اقتصادی با رییس جمهور اشاره و به ترکیب مدعوین در نشست نیز نقدی وارد دانست و گفت: «دعوت از افرادی که خود در قرارگیری کشور در وضعیت کنونی نقش دارند، نوعی نقض‌غرض است و نشان می‌دهد دولت هنوز به جمع‌بندی روشنی از نظر دیدگاه و مسیر حرکت نرسیده است و اگر دیدگاه‌های نظری و مسیر پیشین را قبول ندارد، دلیلی برای دعوت از این افراد نباید داشته باشد.» وی گفت: «در این نشست رییس‌جمهور چند موضوع مهم مانند معاش مردم و بودجه و ارز و ... را مطرح کرد، اما در عمل جلسه به نوعی پیش رفت که بخش زیادی از وقت با موضوع ارز ۴۲۰۰ گرفت.»خوش‌چهره با تاکید بر اینکه تلاش‌ها واجد ارزش است، گفت: «دولت جدید نشان داده از انرژی بالاتری نسبت به دولت قبلی برخوردار است اما تجربه اقتصادی رییس‌جمهور کم و آشنایی با برخی از مفاهیم زمان‌بر است.»
این استاد اقتصاد ادامه داد: «متاسفانه دولت‌ها در ابتدای ورود به انتخابات مساله را ساده می‌گیرند و دلایل ایجادی بحران‌ها نادیده گرفته می‌شود چرا که به شناخت جامع نرسیدند این در حالی است که دلایل ایجادی بحران‌ها عموما راه برون‌رفت را مشخص می‌کند، از این رو شاهدیم که بسیاری از روسای جمهور از روش آزمون و خطا برای حل مشکلات استفاده می‌کنند . حالا در این شرایط باز هم شاهد هستیم که افراد مسئولی که در دولت‌های پیشین با آزمون و خطا حرکت می‌کردند وغفلتها و خطاهایشان نابخشودنی است، مورد مشورت قرار گرفته و در جلسات دعوت می‌شوند .»
تجربه ناگوار ارزی در ایران
او مساله شفافیت و بیان دیدگاه فکری و نظری در مشی اقتصادی کابینه سیزدهم خاصه در تیم اقتصادی دولت را در این مقطع که نگرانی جدی در بین بعضی از صاحبنظران دلسوز وجود دارد را واجد اهمیت بسیار بالا دانست و در این رابطه به تجربه ناگوار مدیریت ارزی در ایران اشاره کرد و با ذکر مقدمه‌ای تاریخی ادامه داد:« ۹۵ درصد ارز در ایران از طریق دولت به اقتصاد تزریق می‌شود. این ارز عمدتا محصول تولید ناخالص داخلی نیست بلکه عموما از طریق صادرات مواد خام معدنی و همچنین نفت خام، و در کنار آن اقلام پتروشیمی، میعانات گازی و ... حاصل می‌شود . این ساختار ارزی طبیعتا سبب شده دولت‌ها بعضا به غلط خواستند ضعف‌های و اشتباهات مدیریتی خود را با افزایش قیمت ارز که در مقاطعی بصورت شوک‌های ویرانگر ارزی بود جبران نمایند. این اقدام طمع‌جویانه خود را با عبارات و توصیه‌ها و سیاست‌هایشکست خورده وارداتی مثل تعدیل ساختاری و تعدیل قیمت‌ها و کاهش ارزش پول ملی تلاش کردند توجیه می‌کنند.»
رصد نظرات تیم اقتصادی کابینه
وی با اشاره به اینکه نظرات تیم اقتصادی کابینه چندان روشن نیست، گفت: «تنها کسی که در این میان واضح‌ترصحبت کرده آقای میرکاظمی، رییس سازمان برنامه و بودجه است که وعده‌های اجرا نشده پیشینیان را تکرار می‌کند و می‌گوید هدف ما رشد شش درصدی اقتصاد است در حالی که رشد اقتصادی به تنهایی مهم نیست و کیفیت رشد اقتصادی از اهمیت بالاتری برخوردار است.»
اعتراض به موضوع عدم دخالت دولت در بازار
خوش‌چهره با اشاره به اعتراضی که به سخن رییس‌جمهور در خصوص عدم دخالت دولت انجام داد، توضیحاتی ارائه کرد و گفت: «موضوع حذف دخالت دولت از منظر تئوریک حرفی کلی است اما در محافل اکادمیک برداشت نادرستی از این عبارت صورت گرفته است. سابقه این ماجرا به زمان فروپاشی شوروی برمی‌گردد. در این زمان بسیاری نظام نئولیبرالیسم را موفق دانسته و پایداری آن را نشانه حقانیت بازار تلقی می‌کردند و نظام شوروی را با نظام مداخله دولت یکی می‌دانستند.»
وی با تاکید بر اینکه موضوع عدم دخالت دولت موضوع بی‌ربط و اشتباهی است، گفت: «اتفاقا ترامپ یکی از بالاترین دخالت‌ها را در اقتصاد امریکا انجام داد و با هدف ایجاد شغل مانع ورود فولاد ارزان و همچنین کالای ارزان چینی به کشورش شد. درست است که واردات کالای ارزان سبب می‌شود سطح رفاه بالا برود اما اشتغال را فدای سطح رفاه نکرد. از سوی دیگر جرج بوش در دوره بحران مالی، ۷۰۰ میلیارد دلار به جنرال موتورز و بانک‌ها کمک کرد تا مردم سپرده‌هایشان را از بانک بیرون نکشند.» خوش چهره گفت: «دولت‌ها در کشورهای پیشرفته یکی از بالاترین دخالت‌ها را دارند ، آن وقتی در ایران که با تحریم و ضعف نظامات نظارتی روبروست، این حرف‌ها مدام تکرار می‌شود.»
دیدگاه تان را بنویسید