پری شاکرین

در شرایطی که هشتمین روز از آذرماه به عنوان روز مقرر برای آغاز مذاکرات وین از سوی ایران معرفی ‌شده است، اظهارات رئیس سازمان انرژی اتمی در گرامیداشت سالروز 13 آبان به نظر چالش جدیدی را بر سر راه مذاکرات هسته‌ای ایران ایجاد کرده است.

همین سه روز قبل بود که علی باقری‌ در توئیتر نوشت: در تماس تلفنی با آقای انریکه مورا، آغاز مذاکرات با هدف لغو تحریم‌های غیرقانونی و غیرانسانی، در روز 8 آذرماه در وین مورد موافقت قرار گرفت. هم‌چنین سرویس اقدامات خارجی اتحادیه اروپا در بیانیه‌ای اعلام کرد کمیسیون مشترک برجام، ۲۹ نوامبر (هشتم آذر) کار خود را در وین حضوری آغاز می‌کند: طرف‌های مذاکره به بحث درباره امکان بازگشت آمریکا به برجام ادامه می‌دهند و اینکه چگونه اطمینان پیدا کنند همه طرف‌ها این توافق را کامل و مؤثر اجرا می‌کنند.

اعلام این خبر کافی بود تا بارقه‌هایی از امید برای شروع مذاکرات ایجاد کند اما، بارقه‌های امید تنها نیم شبانه‌روز ادامه داشت که سخنرانی کمالوندی رئیس سازمان انرژی اتمی ایران آتش‌های زیر خاکستر مخالفان مذاکرات اتمی ایران را روشن کرد.

هرچه اراده کنیم انجام می‌دهیم

کمالوندی که در محل سفارت سابق آمریکا در تهران و در سالگرد تسخیر لانه جاسوسی سخن می‌گفت با بیان این نکته که در این سازمان هر چه اراده کنیم انجام می‌دهیم گفت که: ذخایر اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده ایران به ۲۵ کیلوگرم رسیده است.رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به این موضوع که قبلاً محدودیت داشته‌ایم توضیح داد: خوشبختانه با قانون اقدام راهبردی مجلس شورای اسلامی دست وبالمان بازشده است. طبق قانون از ما ۱۲۰ کیلو ۲۰ درصد خواستند، درحالی‌که الآن از ۲۱۰ کیلو عبور کرده‌ایم. تاکنون ۲۵ کیلو ۶۰ درصد تولید کرده‌ایم که به استثنای کشورهای دارای سلاح هسته‌ای هیچ کشوری قادر به تولید آن نیست.وی با اشاره به تأکید مقام معظم رهبری بر انرژی هسته‌ای به عنوان حوزه اقتدار، گفت: ما هر چه در فناوری‌های پیشرفته مثل هسته‌ای، نانو و ... دستاورد و توانمندی داریم، مثل سلاح است و بازدارندگی ایجاد می‌کند. در این صنعت، کیفیت ۲۰ درصد از دیگر صنایع بالاتر است. یعنی باید ۱۲۰ درصد به آن اطمینان داشته باشید. به همین دلیل خواستند آن را از ما بگیرند. اما اعتراف کردند که دیگر نمی‌توانند. در این سازمان هر چه اراده کنیم انجام می‌دهیم.کمالوندی گفت: به این جمع‌بندی می‌رسیم که اگر هر کاری را بخواهیم انجام دهیم، با لطف الهی شدنی است. تا وقتی به منشأ قدرت لایتناهی ایمان متصلیم، قوی هستیم و کسی حریف ما نمی‌شود. ما در سخت‌ترین شرایط جلو می‌رویم. قطار انقلاب در سلامت در حال پیشرفت و متکی به خون شهدا است. دانشجویان هم همین راه را ادامه می‌دهند.

یک ابراز وجود واکنش‌برانگیز

اما این سخنان کافی بود تا واکنش‌های بسیاری را برانگیزد چراکه بر اساس توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 چنین اقدامی نقض تعهدات ایران به شمار می‌آید و غنی‌سازی ۲۰ درصدی از پاییز سال ۱۳۹۲ هم‌زمان با توافق موقت اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی با هدف توقف تحریم‌های بین‌المللی متوقف‌شده بود.

اوایل آبان ماه بود که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گزارش داد که ایران به یک سانتریفیوژ پیشرفته خود برای افزایش غلظت اورانیوم از ۲۰ درصد به ۶۰ درصد؛ گاز تزریق کرده است. با سخنان کمالوندی اما رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم وارد گود شده و مدعی شده است که نظارت بر تأسیسات هسته‌ای در ایران دشوار شده است.

به گزارش ایرنا گروسی در گفت‌وگو با سی ان ان  اعلام کرده است: این یک حقیقت است که نظارت هسته‌ای در ایران ضعیف شده است. وی در این گفتگو که در حاشیه نشست اقلیمی گلاسکو صورت گرفت، ادعا کرد که برای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی کار کردن به عنوان یک ناظر هسته‌ای به صورت فزاینده‌ای دشوار می‌شود.

گروسی ادامه داد که ما نیاز به دسترسی داریم. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که برای شرکت در بیست‌وششمین اجلاس بین‌المللی آب‌وهوایی به گلاسکو سفرکرده، روز چهارشنبه در گفتگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس نیز شیوه بازرسی از مراکز اتمی ایران را به پرواز در ابرهای متراکم تشبیه کرد و مدعی شد که این مسیر نمی‌تواند برای مدت طولانی ادامه یابد.

گروسی ابراز امیدواری کرد که بتواند به زودی به ایران بازگردد و گفت‌وگوهای سطح بالا و حضوری با مقام‌های ایران را از سر بگیرد. او گفته است: بدون ما توافقی وجود نخواهد داشت. ما باید راستی‌آزمایی انجام دهیم. بدون راستی‌آزمایی قدرت‌های جهانی بی آنکه از شرایط موجود اطلاعی داشته باشند، چگونه می‌خواهند وارد مذاکرات شوند؟ از زمان به روی کار آمدن دولت جدید، یک‌بار به ایران سفرکرده‌ام. من در آنجا گفت‌وگویی فنی داشتم و توافق کردیم که باید در سطح سیاسی تعامل داشته باشیم. ما باید یکدیگر را بشناسیم و رابطه‌ای جدید را آغاز کنیم تا بتوانیم اعتمادسازی انجام دهیم.

این اتفاق اما در شرایطی که قدرت‌های جهانی فشار خود به ایران برای بازگشت به مذاکرات احیای برجام افرایش داده‌اند و در جریان اجلاس گروه ۲۰ در رم، علیه ایران بیانیه‌ای امضا کرده‌اندگویی توپ را به زمین بازی ایران انداخته است.تا پیش از این اتفاق دو طرف به ویژه امریکا و ایران علیه یکدیگر رجزخوانی می‌کردند، ایران می‌گفت با امریکا مذاکره مستقیم نمی‌کند و بایدن سخن از محدودیت‌های بیشتر می‌کرد و درهمین راستا سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه در توییتر تأکید می‌کرد که رئیس‌جمهوری آمریکا باید جامعه جهانی را مجاب کند که امضایش اعتبار دارد و برای این موضوع به تضمین‌های عینی نیاز است. چیزی غیرازاین پذیرفته نیست.اما حالا پای رژیم صهیونیستی و ادعاهای بی‌ربطش هم به ماجرا دوباره بازشده و چنین بود که نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در کنفرانسی خبری، نسبت به آنچه تبعات دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای برای خاورمیانه خوانده، هشدار داده است.

بر اساس توافق هسته‌ای ایران در سال 2015 چنین اقدامی نقض تعهدات ایران به شمار می‌آید و غنی‌سازی ۲۰ درصدی از پاییز سال ۱۳۹۲ هم‌زمان با توافق موقت اتمی میان ایران و شش قدرت جهانی با هدف توقف تحریم‌های بین‌المللی متوقف‌شده بود

به گزارش ایسنا به نقل از نشنال نیوز، نفتالی بنت روز پنجشنبه در کنفرانس مجازی سالیانه اتحاد علیه ایران هسته‌ای مدعی شده: تصور کنید که ایران هسته‌ای بشود؛ آن وقت ترکیه، مصر، عربستان سعودی و کل خاورمیانه هسته‌ای خواهند شد. این تهدید بزرگی علیه صلح جهانی است. وی در ادامه اظهارات خود گفت: ما باید فشار خود بر ایران را حفظ کنیم و باید در تلاش‌هایمان متحد بمانیم.

اما ادعای نفتالی بنت در خصوص تلاش ایران برای دستیابی به سلاح هسته‌ای درحالی‌که مقام رهبری در فتوایی، تولید، نگهداری و به‌کارگیری تسلیحات هسته‌ای را حرام اعلام کرده‌اند نشان از سنگ‌اندازی‌های جدید دارد.

نخستین واکنش رئیسی

در همین حال اما روز گذشته ابراهیم رئیسی نخستین واکنش را به آغاز مذاکرات وین نجات داد و گفت که: مذاکره مدنظر ما، یک مذاکره نتیجه محور است و ما به‌هیچ‌عنوان از خواسته به حق ملت ایران یعنی رفع تحریم‌های ظالمانه کوتاه نخواهیم آمد.

وی هم‌چنین در سخنان دیگری با تأکید بر این نکته که همان‌طوری که گفته‌ایم میز مذاکره را ترک نمی‌کنیم، گفت که در مقابل زیاده‌خواهی‌ها هم که دنبال تضییع منافع ملت ما هستند ایستادگی می‌کنیم. وی هم‌چنین اشاره کرد که هم رفع تحریم را دنبال می‌کنیم هم خنثی‌سازی تحریم‌ها را. با این وجود علی شمخانی، دبیرشواری عالی امنیت ملی هم با ابراز ناامیدی از روند مذاکرات،‌جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا را فاقد اختیار خوانده و گفته ایالات‌متحده حاضر به ارائه تضمین نیست در صورت عدم‌تغییر شرایط فعلی، نتیجه مذاکره از قبل روشن است.

و اکنون با سخنان جدید رئیس سازمان انرژی اتمی که به گفته صاحب‌نظران سیاست خارجی خلاف تعهد ایران در برجام بوده است باید دید که چگونه تا 8 آذر طرفین مواضع خود را تبیین می‌کنند، آیا بازرسان انرژی اتمی باز هم به ایران می‌آیند؟ آیا 8 آذر روز آغاز مذاکرات می‌شود؟