وقتی رسانه‌های خارجی منبع اخبار مربوط به «آبان» می‌شوند؛
تاوان سکوت
زیر سایه سکوت مسئولان کشور، این منابع و رسانه‌های خارجی هستند که جای خالی آنها را پر می‌کنند و آمار کشته‌شدگان حوادث آبان را اعلام می‌کنند؛ آماری که حالا آنقدر عدد بزرگی شده که واکنش بسیاری از مسئولان کشور از علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی تا علی ربیعی، سخنگوی دولت را برانگیخته است.
محبوبه ولی
از همان روزهای ابتدایی اعتراضات، نهادها، شخصیت‌ها و منابع خبری مختلف، میزان خسارات ناشی از اغتشاشات را اعلام می‌کردند اما خبری از اعلام تعداد کشته و بازداشت‌شدگان نبود. در مقابل منابع خارجی مانند سازمان عفو بین‌الملل به طور مرتب و مداوم گزارش‌هایی مربوط به کشته‌شدگان را منتشر می‌کرد. آمار کشته‌شدگان در هر گزارش این سازمان بیش از گزارش قبلی بود. یک بار تعداد کشته‌شدگان حوادث آبان در ایران را 208 نفر اعلام می‌کرد و چند روز بعد گزارش می‌داد که «تنها بین روزهای 25 تا 28 آبان دست کم 304 نفر در اعتراضات کشته و هزاران نفر مجروح شدند.»
همزمان با انتشار این آمار و تبعات آن، دستگاه‌های مسئول در ایران همچنان برای ارائه هرگونه توضیحی در این مورد مقاومت می‌کردند. این سکوت تا آنجا ادامه پیدا کرد که خبرگزاری رویترز در هفته جاری از عدد بزرگی رونمایی کرد.
ادعای رویترز درباره سه مقام وزارت کشور
این خبرگزاری گزارشی منتشر کرده مبنی بر اینکه «در حدود کمتر از دو هفته ناآرامی‌ها که از 15 نوامبر در ایران آغاز شد، حدود 1500 نفر کشته شدند.»
رویترز صرفا به اعلام این عدد بزرگ اکتفا نکرده و نشان داده که حتی جزئیات آن را هم می‌داند! این رسانه نوشته است: «تعداد تلفات شامل حداقل 17 نوجوان و حدود 400 زن و همچنین برخی از اعضای نیروهای امنیتی است.»
این رسانه انگلیسی همچنین ادعا کرده که این آمار توسط سه مقام وزارت کشور ایران به این خبرگزاری ارائه شده! که آن را بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده از نیروهای امنیتی، عزاداری‌ها، بیمارستان‌ها و پزشکی قانونی محاسبه کرده‌اند.
مستندسازی در فرانس 24
گزارش رویترز بازتاب گسترده‌ای پیدا کرده؛ چراکه نه تنها حاوی چنین آماری است، بلکه خبری نیز به نقل از یک منبع ناشناس مبنی بر جلسه مقام معظم رهبری با مقامات ارشد دولتی و امنیتی در 26 آبان منتشر کرده است. رویترز در این خبر مدعی شده که رهبر انقلاب در جلسه مذکور دستور برخورد شدید با معترضان را داده است.
خبرگزاری ایسنا دو روز پیش به نقل از یک منبع اگاه و نزدیک به بیت رهبر معظم انقلاب نوشت: «بر خلاف ادعای بنگاه خبری رویترز، هیچ جلسه مشترکی میان حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رئیس‌جمهور و اعضای کابینه دولت در روز «٢٦ آبان-١٧ نوامبر» و حتی پس از آن در مورد آشوب‌ها تشکیل نشده است.»
به نوشته ایسنا، این منبع افزوده است: «تنها دستور رهبر انقلاب در مورد قربانیان آبان ٩٨، همان «دستور رافت» ایشان است که به صورت مکتوب و در پاسخ به گزارش دبیر شورای عالی امنیت ملی در رسانه‌ها منتشر شد.»
اما این تنها رویترز نیست که میداندار این میان است. خبرگزاری فرانس 24 نیز گزارشی منتشر کرده که ادعا می‌کند گزارشی مستند از ویدئوهایی است که مردم در هنگامه حوادث آبان گرفته‌اند. این گزارش چهار اپیزود دارد و هر اپیزود مربوط به یک شهر شامل شهرهای مریوان، شهریار، صدرا و ماهشهر می‌شود و به یکی از حوادث این شهرها در روزهای ملتهب آبان می‌پردازد.
شاید اشکال از ماست
تمام اینها در خلأ اطلاع‌رسانی نهادهای مسئول اتفاق می‌افتد و به افکار عمومی جهت می‌دهد. علی ربیعی، سخنگوی دولت دیروز برای چندمین بار به این اخبار و به طور مشخص به امار خبرگزاری رویترز واکنش نشان داد و ضمن تکذیب آن آمار، گفت: «اینها سازمان‌های شناخته شده و دروغگویی هستند که به انتشار این دروغ‌ها عادت دارند. آنها به انسان‌ها نگاه فله‌ای می‌کنند.»
او ادامه داد: «شاید اشکال از ماست که باید به سرعت آمار تفکیک شده و اسامی را اعلام کنیم. این کار در حال انجام است اما باید با دقت باشد. این آمار اعلام خواهد شد.»
سخنگوی دولت در پاسخ به اینکه آیا در اعلام آمار، بیش از حد تاخیر نشده است، گفت: «من در جریان تفکیک آمار نیستم و نمی‌دانم چه مشکلی وجود دارد اما این آماری که اعلام شده بسیار غلوآمیز است و من آن را به شدت تکذیب می‌کنم.»
تنها رویترز نیست که میداندار اعلام آمار درمورد حوادث آبان‌ماه است، خبرگزاری فرانس 24 نیز گزارشی منتشر کرده که ادعا می‌کند گزارشی مستند از ویدئوهایی است که مردم در هنگامه اعتراضات گرفته‌اند
پاسخ‌های سربالای دادستان
ربیعی پیشتر گفته بود که بر اساس تقسیم کاری که صورت گرفته، قرار شده آمار کشته‌شدگان حوادث آبان را دادستانی اعلام کند. حدود دو هفته پیش وقتی خبرنگاران از محمدجعفر منتظری، دادستان کل کشور درباره تعداد و تکلیف بازداشت‌شدگان آبان ماه پرس و جو کنند، منتظری تعداد بازداشت‌شدگان را اعلام نکرد و دلیلش را نیز متغیر بودن آن عنوان کرد.
وقتی یکی از خبرنگاران از او پرسید تعداد کشته‌شدگان که متغییر نیست، چرا آمار آن اعلام نمی‌شود، منتظری به این پاسخ اکتفا کرده که بگوید: «خدا به همراهتان.»
خبرنگار دیگری اظهار کرد: مردم سوال دارند چرا تعداد کشته‌شدگان اعلام نمی‌شود؟ منتظری در پاسخ به این خبرنگار نیز گفت: «مردم به شما نمایندگی دادند؟ من چون اطلاع دقیق ندارم نمی‌توانم اعلام کنم. شما اصرار می‌کنید، ولی من اطلاع دقیقی ندارم، فقط می‌گویم آمار و ارقامی که بنگاه‌های خبری خارج از کشور اعلام می‌کنند با واقعیت خیلی متفاوت است.»
عباس عبدی، دیروز در روزنامه اعتماد درباره همین آمارهای رویترز نوشت: «خودکرده را تدبیر نیست؛ آن روزی که دادستان کل گاه می‌گوید تعداد را نمی‌دانم، گاه عدد دیگران را تکذیب می‌کند و گاه با اعتماد به نفس می‌گوید که افراد خارجی دسترسی به آمار ندارند یا اعلام می‌شود که تعداد را دادستانی می‌گوید ولی هیچگاه عدد و رقمی گفته نمی‌شود و... باید فکر چنین روزی را می‌کردند.»
دولت از آمار کشته‌ها بی‌اطلاع است
خبرنگاران که پاسخی از دادستان نگرفتند، اکنون دیگر بیشتر از قوه قضائیه به سراغ دولت می‌روند. اما دولت نیز همچنان اعلام آمار را به دستگاه قضایی واگذار کرده و درباره آن اظهار بی‌اطلاعی می‌کند.
سخنگوی دولت دیروز گفت ما دولتی نیستیم که مسائل داخلی خود را کتمان کنیم. او همچنین ادامه داد که ابعاد حادثه آبان ماه معلوم خواهد شد. محمود واعظی، رئیس دفتر رئیس جمهوری نیز دیروز در حاشیه جلسه هیأت دولت به شدت آمار اعلام شده از سوی رویترز را رد کرد و گفت: «تعدادی که از سوی این رسانه اعلام شده خیلی اغراق‌آمیز است و اصلا این تعداد نیست.»
علی ربیعی، سخنگوی دولت می‌گوید: شاید اشکال از ماست که باید به سرعت آمار تفکیک شده و اسامی را اعلام می. این کار در حال انجام است اما باید با دقت باشد. این آمار اعلام خواهد شد
او با تاکید بر اینکه نظام شیوه سکوت اتخاذ نکرده است، افزود: «دستگاه‌های مربوطه در حال جمع زدن آمار هستند و آرام آرام زمانی که آمار نهایی شد آن را اعلام خواهند کرد.»
واعظی در عین حال اظهار کرد که هیچ اطلاعی از آمار کشته‌ها ندارد و این آمار باید از سوی قوه قضائیه اعلام شود.
احتمالا همانطور که مقامات مسئول تاکید می‌کنند چنین آماری ظرف هفته‌های آینده از سوی قوه قضائیه اعلام خواهد شد اما مسئله اصلی اینجاست که در میان این تعلل و سکوت، رسانه‌های خارجی چنان برای جهت‌دهی به افکار عمومی فرصت دارند و چنان بر موج بی‌خبری مردم سوار می‌شوند تا بتوانند آمار رسمی را که قرار است در آینده منتشر شود را با تردید مواجه کنند و این تاوان یک بی‌تدبیری دیگر است.
دیدگاه تان را بنویسید