روایتی از زندگی‌هایی که درست جوش نخورده است
کارگران جوشکار ۲۵روز در ماه بی‌کارند
مریم وحیدیان
سال سخت کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز همگام با افزایش نرخ ارز و شوک ارزی اواسط سال ۹۷ از راه رسید. قیمت آهن‌آلات به طرز عجیبی افزایش یافته تا جایی که در دو ماه اخیر به طور مثال افزایش قیمت میلگرد ۳۰۰ درصد بوده است. سیر صعودی قیمت آهن و پروفیل و رکود در بازار ساخت و ساز مسکن موجب شده تا بساز و بفروش‌ها اسکلت بتنی را به اسکلت فلزی ترجیح دهند و بیکاری‌های بلندمدت به جوشکاران و اسکلت‌سازان تحمیل شود.
گروه «آهن‌آلات، میلگرد و پروفیل در و پنجره» با ٨١ درصد افزایش در سال ۹۷ نسبت به سال گذشته، بعد از گروه ایزوگام و آسفالت و چوب، بیشترین افزایش قیمت را در بین قیمت انواع نهاده‌های ساختمانی در تهران داشته است. این بود که ساختمان‌سازان عمدتاً اسکلت‌های بتنی را به عنوان جایگزین اسلکت‌های فلزی در نظر گرفتند.
البته بازه‌های زمانی بیکاری بقیه کارگران ساختمانی نیز به دلیل گرانی سرسام‌آور نهاده‌های ساختمانی افزایش یافته اما در این بین جوشکاران حادترین بحران را تجربه می‌کنند. فاجعه آن‌قدر نامنتظره است که کارگران جوشکار اگر بخت یارشان باشد، نهایتاً ماهانه ۵ تا ۶ روز کار می‌کنند؛ آن‌هم در زمانی که کارگران جوشکار در تهران روزانه بین ۸۰ تا ۱۲۰هزار تومان می‌گیرند.
بیکاری؛ فاجعه‌ای که همه جا سایه می‌اندازد
میدان آزادی و برخی دیگر از میادین اصلی شهر، صبح علی‌الطلوع پر است از کارگرانی که به جست‌وجوی پیشنهاد کار هر چند با قیمت‌های پایین‌تر از معمول ایستاده‌اند. البته این روزها فضای مجازی این امکان را برای کارگران ساختمانی فراهم کرده تا بتوانند از راه‌های دیگر هم کارفرمای مورد نظر خود را پیدا کنند. همچنین انجمن‌های صنفی کارگران ساختمانی اگرچه توان چانه‌زنی و بهبود معیشت و رفع مشکلات کارگران را تا حد زیادی از دست داده اما کم و بیش می‌کوشد لااقل در کاریابی به کارگران کمک کند. مختار رمضانی، عضو هیات مدیره انجمن صنفی جوشکاران و اسکلت‌سازان شهر تهران می‌گوید: اگر کارگران ساختمانی یک مشکل دارند، کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز هزار مشکل دارند. عمده رکود اقتصادی ماه‌های اخیر در حوزه ساختمان منعکس شده است و مثل همیشه رکود اول از همه گریبان کارگر را می‌گیرد تا بساز و بفروش.
او می‌افزاید: کار به جایی رسیده که اگر یک کارگر جوشکار بتواند ماهیانه ۱۰ روز هم کار کند، خیلی خوشحال می‌شود. این روزها اکثراً به دلیل افزایش قیمت پروفیل و آهن‌آلات ترجیح می‌دهند اسکلت‌های ساختمان‌ها را بتنی بسازند.
عضو هیات مدیره انجمن صنفی جوشکاران و اسکلت‌سازان شهر تهران بیان می‌کند: ساختن اسکلت بتونی حدود ۳۰درصد نسبت به اسکلت فلزی ارزان‌تر درمی‌آید. این است کارگران حرفه جوشکاری اغلب بیکار هستند و اغلب از طریق مسافرکشی و دست‌فروشی روزگار می‌گذرانند.
رمضانی می‌گوید: کسی باور نمی‌کند اما چنان گرد مرگی به حرفه جوشکاری پاشیده‌اند که این کارگران به طور میانگین ۵ یا ۶ روز در ماه کار دارند. البته اوضاع کارگرانی که اسکلت بتونی می‌سازند، آن‌قدر بد نیست. شرایط کار برای کارگرانی که اسکلت فلزی می‌سازند، سخت‌تر شده است.
تقلیل تشکل جوشکاران به بنگاه کاریابی
هر چه شرایط کارگران یک صنف سخت‌تر می‌شود، قاعدتاً امید کارگران به سمت تشکل‌ها و ابراز موجود و چانه‌زنی‌شان از این راه بیشتر می‌شود، اما جلسات متعدد و بی‌نتیجه، کارکرد تشکل‌های جوشکاری را تغییر داده است. این است که فعالان کارگری جوشکار سعی می‌کنند لااقل آخرین دستاویز کارگران جوشکار برای یافتن کار و تسهیل این فرآیند باشند. با این‌حال آنچه کارگران از تشکل می‌جویند، یک بنگاه کاریابی نیست و نمی‌تواند باشد.
رمضانی معتقد است که مشکل کنونی کارگران جوشکار و البته دیگر کارگران ساختمانی یک مشکل سراسری و ملی برای کارگران است و قاعدتاً راهکارها نیز سراسری و ملی باید باشد. او می‌گوید: انجمن صنفی راهکار خاصی هم ندارد. ما سفارش کارها را می‌گیریم و به کارگران معرفی می‌کنیم. از طریق گروه‌های تلگرامی و فضای مجازی پیشنهادهای کار را مطرح می‌کنیم. البته خودمان هم می‌دانیم این دردی از کارگر دوا نمی‌کند. مگر برای چند نفر می‌توانیم کار پیدا کنیم؟ اعضای هیات مدیره انجمن صنفی هم خودشان با معضل بیکاری درگیر هستند. رمضانی تصریح می‌کند: شرایط ما وقتی بهتر می‌شود که آهن ارزان شود. خیلی کار از دست کسی برنمی‌آید.
خیلی از کارگران جوشکار کارت مهارت دارند، در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند و بازرسی برای احراز کارگر بودن فرد به عمل آمده اما شعب تأمین اجتماعی دادن دفترچه به آنان را به تعویق می‌اندازد
حوادث متعدد و فقدان بیمه تأمین اجتماعی
مرگ در اثر سقوط و آتش‌سوزی همزاد کار کارگران جوشکار است. همه اینها در سایه فقدان ایمنی کار، نیاز به دفترچه‌های تأمین اجتماعی برای کارگران جوشکار را امری حیاتی می‌کند اما متاسفانه آنها مشکلات بیمه‌ای فراوانی دارند. به گفته رمضانی، از زمان وزارت علی ربیعی بنا شد تا هر کارگر ساختمانی مستقیم به شعب تأمین اجتماعی مراجعه کند و سهمیه بیمه دریافت کند.
او می‌گوید: سازمان تأمین اجتماعی متعهد شد بابت هر کارگری که کارت مهارت دریافت کند، سهمیه بیمه تأمین اجتماعی بگیرد. با این‌حال می‌گویند چون دولت به تعهدات خود عمل نکرده، نمی‌توانند فعلاً به تعهدات بیمه‌ای خود نسبت به کارگران جوشکار عمل کنند و کارگران جوشکار در وضعیت بلاتکلیفی هستند. او می‌افزاید: خیلی از کارگران جوشکار کارت مهارت دارند، در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند و بازرسی برای احراز کارگر بودن فرد به عمل آمده اما شعب تأمین اجتماعی دادن دفترچه به آنان را به تعویق می‌اندازد. طبق اظهارات این عضو هیات مدیره کارگران جوشکار و اسکلت‌ساز شهر تهران، سازمان تأمین اجتماعی متعهد شده بود تا ۱۵۰هزار دفترچه تأمین اجتماعی در ماه گذشته به کارگران بدهد که هنوز خبری نشده است.
رمضانی می‌گوید: خیلی از کارگران جوشکار فصلی هستند، یعنی در ماه‌هایی از سال به کار کشاورزی یا معدن مشغول هستند. بازرسی تأمین اجتماعی برای کارگرانی که ممکن است شش ماه از سال را به کار دیگری مشغول باشند، یک مشکل حاد است چون طی بازرسی‌ها نیستند و در نتیجه بیمه‌شان قطع می‌شود.
کارگران جوشکار اگر بخت یارشان باشد، درنهایت ماهانه ۵ تا ۶ روز کار می‌کنند؛ آن‌هم در زمانی که کارگران جوشکار در تهران روزانه بین ۸۰ تا ۱۲۰هزار تومان می‌گیرند
به گفته او، کارگران جوشکار خیلی در معرض بیماری و حوادث کار قرار می‌گیرند اما عمدتاً از حمایت‌های بیمه‌ای برخوردار نیستند. حال که بیکاری طولانی‌مدت هم به دغدغه‌های کارگران اضافه شده مشکلات کارگران برای بیمه بیشتر هم هست.
صبح تا غروب میدان آزادی مملو از کارگرانی است که ناامید از یافتن کار دوباره به خانه‌ها برمی‌گردند، البته اگر برای یک کارگر بیکار سقفی بالای سر باشد. خیلی از آنها مهاجرانی هستند که فصل بیکاری به تهران آمده‌اند تا کار کنند اما خبری از کار نیست. رمضانی می‌گوید: قرار بود سهام عدالت بدهند، قرار بود سبد کالا بدهند اما خیلی از کارگران از این رفاهیات بهره‌مند نشدند. جمله آخرش اما بیشتر در ذهن طنین می‌اندازد: «واقعیت اینه که هر وقت عدالتی بود، سهامش را هم تقسیم می‌کنند».
دیدگاه تان را بنویسید