وزارت کار، زیر ضرب استیضاح وزیر جوان

پیام عابدی

بیست و یکم دی ماه نام حجت عبدالملکی، وزیر جوانی که تازه چند ماهی است بر مسند عالی مدیریت وزارتخانه تعاون، کار و رفاه اجتماعی تکیه زده، روی کارتابل نمایندگان مجلس به عنوان یکی از نخستین کاندیداهای استیضاح ثبت شد، هر چند که وی در این عرصه تنها نیست و وزیر بهداشت هم در شرف استیضاح نمایندگان قرار دارد.

مجلسی که به لحاظ سیاسی با دولت هم‌جهت است این روزها با نگرانی به برخی از تصمیم‌گیری‌ها نگاه می‌کند و همین نگرانی، حداقل دو وزیر را به آستانه استیضاح کشانده و عملکرد آنها را به نقد کشانده است. یکی از صریح‌ترین این نقدها از ناحیه «موسوی لارگانی» نماینده فلاورجان در مجلس مطرح شد. وی، انتخاب‌ها و انتصاب‌های وزیر کار را مورد انتقاد قرار داده است. به گفته وی، برخی از افرادی که توسط عبدالملکی پست گرفته‌اند حتی توسط نهادهای امنیتی رد صلاحیت شده بودند و این نهاد‌ها، وزیر را از انتصاب آنها منع کرده بودند و چون وزیر نمی‌توانسته برایشان پست بزند، آنها را به عنوان سرپرست منصوب کرده است.

جدا از این مورد، در برخی از انتصاب‌های عبدالملکی که فاقد وصف «مشکل امنیتی» بودند، مخالفان او را به تن دادن به امور غیرتخصصی و رفاقتی متهم کرده‌اند هر چند این دست انتصابات مانند «استخدام‌های پیمانی» تکذیب شدند. همچنین رسانه‌ای شدن انتصاب‌های خانوادگی برای افرادی که به دست عبدالملکی و مدیران ارشد او منصوب شده‌اند یا همکاری وزیر با همکاران کمیته امدادی‌اش در طبقه دهم وزارت کار، مسئولان این وزارتخانه را سخت آشفته کرده طوری‌که «رضا موتورچی» رئیس مرکز روابط‌عمومی این وزارتخانه، این موارد را اتهامات و فضاسازی خواند و خود عبدالملکی نیز در توییتر از ۵ شاخص مدنظر رئیس جمهور (انقلابی بودن، مردمی بودن، کارآمدی، پاک‌دستی و فسادستیری) در انتخاب‌های خود سخن گفت و تاکید کرد شخصی خارج از این ۵ شاخص را منصوب نکرده است.

حواشی انتصاب‌های وزیر کار

نماینده فلاورجان، وزیر کار را متهم کرده که «به جای استفاده از ۸هزار نفر در ستاد وزارتخانه و سازمان‌های استانی که ۵۹ نفر آنها با مدرک دکترا، ۶۲۵ نفر با مدرک کارشناسی ارشد و ۴۸۰ نفر با مدرک کارشناسی مشغول به کار هستند» پای «افرادی سیاسی خالی از ذهن و بدون تجربه» را به وزارتخانه باز کرده است. برای نمونه انتصاب سه بردار در وزارتخانه و پسر یک نماینده اسبق مجلس را می‌توان نام برد.

در دلایل این استیضاح هم ضعف در تصمیم‌گیری، ناکارآمدی و عدم شناخت کافی از حوزه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مورد نقد و شایسته استیضاح دانسته شده است. لارگانی در بیان ضعف‌های مدیریتی وزیر جوان دلایل دیگری هم آورده است: «تاکنون وزرای کار در قد و قامت رئیس‌جمهور بوده‌اند و سابقه نمایندگی و وزارت داشته‌اند لذا باید فردی در تراز آقای مخبر برای آن معرفی می‌شد».

البته برخی معتقدند که ناآشنایی عبدالملکی با حوزه این وزارتخانه از ابتدا قابل تشخیص بود و نیازی به اثبات در گذر زمان نداشت اما در هنگام معرفی هیات دولت سیزدهم، نمایندگان به خاطر همراهی با دولت، سکوت اختیار کردند تا رئیس‌جمهور بتواند بدون دردسر، وزرایش را از میان صندلی‌های بهارستان به پاستور عبور دهد. البته بودند نمایندگانی که بر مخالفت خود اصرار و پافشاری داشتند. برای مثال «اصغر سلیمی» نماینده سیمرم در مجلس در مقام مخالفت با عبدالملکی سخن گفت و از اینکه عبدالملکی به دلیل تعلق نداشتن به بدنه وزارتخانه، نتواند خود را با این وزارتخانه همگام کند و تیم فنی و باتجربه را به کار گیرد، اظهار نگرانی کرده بود. وی گفته بود: «بحران صندوق‌های بازنشستگی به دلیل عدم تعادل بین منابع و مصارف یکی از چالش‌های وزارتخانه مذکور است. آیا عبدالملکی دانش و تجربه موثر در حوزه صندوق‌های بازنشستگی را دارد؟ وی باید پاسخ دهد اصلا اعتقادی به همسان‌سازی حقوق بازنشستگان دارد و در این راستا چه برنامه‌ای را پیش‌بینی کرده است؟».

درنهایت البته وزیر جوان موفق شد بیشتر نمایندگان را با خود همسو کرده و کارت سبز مجلس برای ورود به وزارت کار را دریافت کند گرچه این کارت نه برای او بلکه برای دیگر انتخاب‌های دولت هم آسودگی خاطر به دنبال نداشت.

عنابستانی: طرح استیضاح معقول و منطقی نیست. باید فرصت مکفی داد نه اینکه بعد از ۳ تا ۴ ماه، برای ارزیابی عملکرد وزارتخانه عرض و طویل تعاون، کار و رفاه اجتماعی، امضا جمع کرد

اشتغال «پاشنه آشیل» عبدالملکی

این روزها شمار مخالفان عبدالملکی افزایش یافته و برخی نمایندگان هم به برنامه اشتغالزایی وی که ایجاد یک میلیون و 850هزار شغل تا پایان سال 1401 را هدف‌گذاری کرده، دست گذاشته‌اند هر چند وی کمی پس از انتخاب به عنوان وزیر کار، اعلام کرد که وزارت کار مسئول ایجاد شغل نیست و صرفا دستگاه‌ها را یکدیگر هماهنگ می‌کند. برخی از این نمایندگان از قضا موضوع اشتغال را «پاشنه آشیل» برکناری او قرار داده‌اند.

با همه این احوال، موافقان عبدالملکی بر این نظر هستند که استیضاح او مصداق فرصت ندادن به جوانان و خلاف گام دوم انقلاب است و نباید خام‌دستانه یک جوان صاحب ایده را کنار گذاشت، بی‌آنکه به او فرصت داد تا در میدان عملکردش را نشان دهد. در مقابل برخی از منتقدان معتقدند که استیضاح عبدالملکی به عملکرد و برنامه‌های او برمی‌گردد چراکه او در این مدت ثابت کرده‌ تجربه لازم برای راهبری یک وزارتخانه عظیم را ندارد و سپردن این مسئولیت به او با حواشی و اتفاقات ناخوشایندی همراه است. برخی هم البته بر طبل عدم تعامل میان مجلس و دولت می‌کوبند و تلاش دارند این استیضاح را نشانه‌ای بر از دست رفتن محوریت گفت‌وگو میان دو نهاد اجرایی و تصمیم‌گیر جلوه دهند.

این استیضاح،  معقول و منطقی نیست

در همین زمینه «علی‌اصغر عنابستانی» نماینده پرحاشیه مجلس و از مخالفان استیضاح وزیر کار می‌گوید: «با وجود نقدهایی که به برخی عملکردهای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی دارم، معتقدم که باید به وزرا فرصت داد تا عملکردشان را نشان دهند. عبدالملکی هدف‌گذاری‌هایش را مشخص کرده و برای تحقق اهدافی که تعریف کرده، گام برمی‌دارد. از این جهت، طرح استیضاح معقول و منطقی نیست. بالاخره باید فرصت مکفی داد، نه اینکه بعد از ۳ تا ۴ ماه، برای ارزیابی عملکرد وزارتخانه عرض و طویل تعاون، کار و رفاه، امضا جمع کرد».

کعب‌عمیر: ضعف در تصمیم‌گیری، عدم شناخت دقیق از حوزه عمل وزارتخانه، انتصابات آشفته و اصرار بر به‌کارگیری مدیران غیرتخصصی، لغو برخی احکام و عدم توجه لازم به اسناد بالادستی از نقاط ضعف عبدالملکی است

وی معتقد است: «باید اجازه دهیم که مدیریت با ثبات شکل گیرد تا ترتیبات و اهداف مدنظر در حوزه‌‌های اشتغال، تامین اجتماعی و رفاه و تعاون به دست آیند، پس از آن می‌توانیم قضاوت کنیم. تا زمانی که کار عملیاتی شکل نگیرد نمی‌توانیم ارزیابی عملکرد عبدالملکی را داشته باشیم. البته وزارتخانه‌ها هم باید در نحوه تعاملشان با مجلس دقت بیشتری به خرج دهند. احساس می‌کنم که جمع‌آوری امضا برای استیضاح چند وزیر، به عدم تعامل ساختار وزارتخانه‌ها با مجلس برمی‌گردد».

عنابستانی با بیان اینکه نمایندگان می‌خواهند دولت، گام‌های مورد نظر مردم را محقق کند، می‌گوید: «نمایندگان در مورد دولت حساس هستند اما دولت هم باید به همین مقدار به تعاملش با نمایندگان حساس باشد. دولت باید در مواردی که نیاز است، مجلس را طرف مشورت قرار دهد و نمایندگان را از تصمیم‌هایش مطلع کند. این‌گونه توجیه لازم در فضای مجلس صورت می‌گیرد و نمایندگان در مسیری که به اختلاف در امور اجرایی نینجامد، گام برمی‌دارند. باید متوجه باشیم که مردم دیگر تحمل اختلاف را ندارند و قوا نباید به اختلافات دامن بزنند».

او در نهایت پیش‌بینی می‌کند که بعید است در شرایط فعلی، استیضاح وزیر کار به سرانجام برسد.

استیضاح به خاطر عهدی که با مردم بسته‌ایم

مخالفان عبدالملکی البته بهانه شرایط اضطراری و ناراحتی مردم از اختلافات را نمی‌پذیرند. «محمد کعب عمیر» عضو کمیسیون اجتماعی مجلس که با استفاده از عبارت «به خاطر عهدی که با مردم بسته‌ایم» این استیضاح را کلید زده، تاکید دارد که عبدالملکی از خود ضعف نشان داده است، در حالی که نمایندگان با مردم عهد بسته‌اند و باید برای جلوگیری دست به کار شوند. کعب عمیر معتقد است که وزارت کار جای امتحان کردن تکرار و خطا نیست و هشدار می‌دهد که پست وزارت، جای تکرار و خطا و بنگاه معاملاتی نیست.

وی در مورد دلایلی که این استیضاح را  بر مبنای آنها کلید زده، می‌گوید: ضعف در تصمیم‌گیری، عدم شناخت دقیق از حوزه عمل وزارتخانه، انتصابات آشفته و اصرار بر به‌کارگیری مدیران غیرتخصصی، لغو برخی احکام و عدم توجه لازم به اسناد بالادستی ملی ازجمله نقاط ضعف وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی است. مجلس رضایتی از روند اقدامات و کارهای حجت عبدالملکی در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی ندارد.