اعتراضات به مداخله روسیه درگرجستان ادامه دارد
روابط مسکو و تفلیس در اغما
سیدمحمد میرزامحمدزاده
در حالی که روابط بین روسیه و گرجستان از زمان جنگ کوتاه دو کشور در سال 2008، رو به افول گذاشته است، هزاران نفر از معترضان شب شنبه (یکم تیر ماه) برای سومین شب متوالی در تفلیس، پایتخت کشور گرجستان، گرد هم آمدند و در حالی که بنر‌هایی را به دست داشتند، شعارهایی علیه مداخله روسیه در کشورشان سر می‌دادند.
به گزارش روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز، اعتراضات اخیر که از سوی مخالفان دولت هدایت می‌شد، به واسطه خشم ایجاد شده در هر دو دولت مسکو و تفلیس، به دنبال تصمیم روز جمعه (31 خرداد ماه) ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه برای لغو تمامی پروازها از روسیه به گرجستان که از هشتم جولای (هفدهم تیر ماه) اجرایی می‌شود، به اوج خود رسید. این اقدام به وضوح به‌منظور ضربه زدن به صنعت رو به شکوفایی گرجستان انجام شده است.
اعتراضات هر روزه بیرون ساختمان مجلس گرجستان که از سوی فعالان مخالف دولت و دانش‌آموزان رهبری می‌شود، از روز پنج‌شنبه (30 خرداد ماه) پس از آنکه به یک قانون‌گذار روس اجازه داده شد در مجلس سخنرانی کند، با حضور گسترده مردم که اکثراً قشر جوان بودند، کلید خورد و با خشونت افسران پلیس برای سرکوب این تجمعات مواجه شد. حداقل 240 نفر در این زد و خورد آسیب دیدند که بیشترشان بر اثر اصابت گلوله‌های پلاستیکی شلیک شده از سوی نیروهای امنیتی و نیز گاز اشک‌آور مصدوم شده بودند.
دولت با اجازه دادن به سرگی گاوریلف، نماینده روسیه، برای سخنرانی در مجمع نمایندگان کشورهای ارتدوکس مسیحی که در مجلس گرجستان برگزار شده بود، در واقع یک گل به خودی زد، اما اگر دولت در بین مردم محبوب بود، این بحران ایجاد نمی‌شد
این خشونت‌ها که رسانه‌های دولتی روسیه آن را روس‌هراسی هیجانی پایه‌گذاری شده از سوی انگلیسی‌زبانان با لهجه آمریکایی! می‌خوانند، روابط دو کشور را به اغما برده است.
آغاز اعتراضات روز یکشنبه عمدتاً منظم و کم حجم بود، اما رفته رفته در ساعات بعد از ظهر همزمان با حرکت جمعیت از محل ساختمان مجلس به سوی ساختمان مرکزی حزب رویا، حزب حاکم گرجستان، که مخالفان آنها را متهم به سازش با روس‌ها می‌کنند، ملتهب شد.
پوتین که مردم گرجستان وی را به دلیل افتادن 20 درصد کشورشان به دست جدایی‌طلبانی که روسیه حامی آنها است، مقصر می‌دانند، روز جمعه حکم ممنوعیت پروازها را امضا کرد و به گفته وی این اقدام بخشی از مجموعه گام‌های عمدتاً نامعین برای تضمین امنیت ملی فدراسیون روسیه و حمایت از شهروندان فدراسیون روسیه از آسیب‌های مجرمانه و دیگر اقدامات غیرقانونی بود.
الکسی ای ناوالنی، رهبر مخالفان روسیه با استهزا این سخنان پوتین عنوان کرد که اقدام او حفاظت از امنیت شهروندان روس با مختل کردن برنامه تعطیلاتی سفر آنها به گرجستان بود.
ناوالنی در توئیتر خود نوشت: این مردم سوغاتی‌های سفر خریده بودند و در حال تفریح و خوش‌گذرانی بودند و حالا پوتین به آنها می‌گوید که فوراً باید بازگردید، چراکه دیگر پروازی در کار نخواهد بود.
تا کنون هیچ شهروند روس در جریان ناآرامی‌های تفلیس آسیب ندیده است. عمده روس‌هایی که برای تعطیلات به گرجستان سفر می‌کنند، از عدم خشونت آشکار به خود و یا زبانشان از سوی گرجی‌ها با وجود تهاجم ارتش روسیه در سال 2008 به خاک کشورشان برای جدا کردن دو منطقه گرجستان، موسوم به آبخازیا و اوستیای جنوبی، متعجب هستند.
پوتین پیش‌تر در اقدامی مشابه، پس از آنکه کریمه را در سال 2014 از اوکراین جدا کرد، حفاظت از شهروندان روس خارج‌نشین در مقابل تهدیدات را در دستور کار خود قرار داد. همچون گرجستان، اوکراین نیز یکی دیگر از ایالت‌های شوروی سابق است که از سوی کرملین و دستگاه تبلیغاتی آن بستر خشونت‌های روسیه هراسی شناخته می‌شود.
عمده روس‌هایی که برای تعطیلات به گرجستان سفر می‌کنند، از عدم خشونت آشکار به خود از سوی گرجی‌ها با وجود تهاجم ارتش روسیه در سال 2008 به خاک کشورشان برای جدا کردن دو منطقه گرجستان، متعجب هستند
اگرچه بخش بزرگی از خشم معترضان نشأت گرفته از روسیه‌ای است که جدایی‌طلبان در آبخازیا و اوستیای جنوبی را با تأمین مالی و ارائه سلاح تقویت می‌کنند و آنها را به عنوان یک دولت مستقل می‌شناسند، اما بخشی از اعتراضات نیز ریشه در شکاف سیاسی داخلی عمیق بین حامیان و رقبای حزب رویای گرجستان دارد.
معترضان هیچ تمرکزی برای ارائه راهکار به‌منظور بازگرداندن قلمرو تحت اختیار جدایی‌طلبان از دهه 1990 ارائه ندارند، بلکه آنها بیشتر خواستار برگزاری زودهنگام و استعفای مقامات ارشد از دولت هستند. توماس دی وال، یک کارشناس بریتانیایی در قفقاز و نویسنده چندین کتاب در مورد این منطقه گفت: روسیه فاکتور تأثیر گذار و تقویت‌کننده این بحران است، اما دلیل ایجاد آن نیست. دلیل این اعتراضات سیاست‌های بسیار دو قطبی داخلی است که در آن مخالفان دولت از کارت روسیه برای بی‌اعتبار کردن دولت بهره می‌جویند.
وی افزود: دولت با اجازه دادن به سرگی گاوریلف، نماینده روسیه، برای سخنرانی در مجمع نمایندگان کشورهای ارتدوکس مسیحی که در مجلس گرجستان برگزار شده بود، در واقع یک گل به خودی زد. اما اگر دولت در بین مردم محبوب بود، این بحران ایجاد نمی‌شد. آنها در واقع با این‌کار نشان دادند که دولت شایستگی و صلاحیت ندارد.
میخائیل ساکاشویلی، رئیس‌جمهور سابق خود تبعید گرجستان و حامیان وی، سال‌های متمادی دولت را به فروش کشور به روسیه متهم می‌کردند، اما آنها نتوانستند رأی دهندگان گرجی را به این موضوع ترغیب کنند و دائماً در انتخابات‌های ملی مغلوب دیگران شدند. ساکاشویلی، کسی که با اتهامات بسیاری در گرجستان مواجه است، در سال‌های اخیر، بیشتر پتانسیل سیاسی خود را به اوکراین اختصاص داده است، جایی که او زمانی به عنوان فرماندار محلی فعالیت می‌کرد. اما وی با شکل‌گیری بحران اخیر به سرعت خود را به تفلیس رساند تا گروهی اگرچه کوچک، اما تند و تیز از طرفداران خود را در خانه رهبری کند. او با درخواست از افسران پلیس برای عدم تبعیت از دستورات و پیوستن به مردم معترض، خشم مقامات گرجستان را بر انگیخت. سالومه زورابیشویلی، رئیس‌جمهور در فرانسه متولد شده گرجستان، که دشمن خواندن و اشغال‌گر بودن روسیه را تقبیح می‌کند، ضمن رد رئیس‌جمهور سابق کشور که تابعیت اوکراینی دریافت کرده است، او را شهروند کشور دیگری خوانده و گفت که به او ربطی ندارد که سرکشی پلیس را خواستار شود.
گرجستان و روسیه که نتوانسته بودند پس از جنگ سال 2008 روابط دیپلماتیک خود را بهبود ببخشند، اما حالا با وجود اعتراضات اخیر که در آن معترضان در حال سوزاندن تصاویر پوتین دیده شده‌اند، برای کاهش تنش‌ها تلاش‌‌های خود را آغاز کرده‌اند.
این اقدام بخشی به دلیل سیل توریست‌هایی است که از گرجستان دیدار می‌کنند و آمار آنها در سال گذشته به نزدیک یک میلیون نفر رسید، بوده و از طرفی با تنش‌زدایی، گرجی‌ها می‌توانند ممنوعیت صادرات مشروباتشان از سوی روسیه را بردارند.
دیدگاه تان را بنویسید