اتهامات ماتیس علیه مسکو

سینا سبزیان

جیم ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، در سه موضوع روسیه را متهم کرد:‌ نقض آشکار معاهده با کیف و توقیف سه کشتی اوکراینی، تلاش برای دخالت در انتخابات میان‌دوره آمریکا، نقض معاهده سلاح‌ها هسته‌ای با آمریکا.

ماتیس روز شنبه (دهم آذر ماه)، در یک انجمن دفاعی در کالیفرنیای آمریکا، این سخنان را مطرح کرد، یک روز بعد از آنکه دونالد ترامپ از تصمیم خود برای دیدار با ولادیمیر پوتین در حاشیه اجلاس G20 منصرف شد و دلیل آن را  اقدام روسیه در توقیف کشتی‌های اوکراینی عنوان کرد.

در اجلاس G20 پوتین به خبرنگاران گفت که هیچ مذاکره‌ای با اوکراین برای آزادی احتمالی 24 دریانورد این کشور که بهمراه کشتی‌های توقیف شده، بازداشت شده‌اند نداشته است.

ماتیس با اشاره به توافق سال 2003 در مورد عبور و مرور در تنگه کرچ بین دریای آزوف و دریای سیاه گفت که مسکو به طور آشکارا توافق را تحقیر و پایمال کرده است؛ قراردادی که به دو طرف اجازه می‌داد رفت و آمد آزاد کشتی‌ها را برای روسیه و اوکراین داشته باشد.

صحبت‌های ماتیس قوی‌ترین اظهارات علیه روسیه پس از درگیری‌های اخیر در تنگه کرچ بود. نیکی هیلی، سفیر آمریکا در سازمان ملل متحد، پیش‌تر روسیه را برای اقدامات غیرقانونی  و نقض ظالمانه حاکمیت سرزمین اوکراین محکوم کرده بود.

تنش‌ها بین اوکراین و روسیه در 25 نوامبر (چهارم آذر ماه)، زمانی که نیروهای روسیه به روی کشتی‌های اوکراینی آتش گشودند و سه کشتی این کشور را توقیف و 24 خدمه آن‌ها را بازداشت کردند، به اوج رسید. این اولین رویارویی آشکار طرفین از سال 2014 بود. در آن زمان روسیه کریمه را از اوکراین جدا کرد و نیروهای جدایی‌طلب طرفدار روسیه، وارد درگیری با نیروهای اوکراینی شدند.

شبکه تلوزیونی باران روسیه روز جمعه (نهم آذر ماه) گزارش کرد که دریانوردان اوکرانی به زندان‌های مسکو منتقل شده‌اند. در جریان اجلاس G20 روز یک‌شنبه (یازدهم آذر ماه)، امانوئل ماکرون،‌ رئیس‌جمهور فرانسه و آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، به پوتین برای آزادی این افراد فشار آوردند. پوتین به آن‌ها گفت که این موضوع مربوط به دادگاه می‌شود.

بعد از آنکه کیف ورود مردان 16 تا 60 سال روسیه را به خاک این کشور ممنوع کرد، پوتین عنوان کرد که او اقدام متقابل علیه شهروندان اوکراین برای ورود به خاک روسیه اعمال نمی‌کند. او همچنین عنوان کرد که هیچ پیش‌شرطی برای مذاکرات دوجانبه آتی با ترامپ ندارد.

پوتین گفت: جای تأسف دارد که ما دیدار از پیش تعیین شده خود را نمی‌توانیم داشته باشیم. وی همچنین ابراز کرد که مسائل مربوط به ثبات استراتژیک از اهمیت اولا برخوردار هستند. به گفته یوری یوشاکف، دستیار کرملین، روز جمعه (نهم آذر ماه) پوتین و ترامپ دیدار مختصری در حاشیه اجلاس G20 داشتند. کاخ سفید اعلام کرد که این دیدار در حوالی مراسم شام اتفاق افتاد.

ماتیس در انجمن کالیفرنیا به شدت به پوتین منتقد بود و ادعا کرد که روسیه تلاش داشته است که در انتخابات ماه گذشته میلادی میان‌دوره آمریکا دخالت کند و این اقدام بخشی از تلاش این دولت برای فروپاشی زیرساخت‌های دموکراتیک آمریکا است که باید از آن دفاع کرد.

این هفته شاهد پیشرفت شگرفی در جریان پرونده تحقیقات بازرس ویژه در مورد دخالت روسیه در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2016 آمریکا بودیم، تحقیقاتی که شاید حاکی از همکاری دستیاران ترامپ با روس‌ها باشد.

وزیر دفاع آمریکا همچنین پوتین را به دلیل تصمیم ترامپ برای خروج از معاهده منع گسترش موشک‌های هسته‌ای میان‌برد، موسوم به INF، سرزنش کرد.

ماتیس با بیان اینکه روسیه به توافقی که آمریکا به آن پایبند بود، تعهد نداشت گفت:‌ ما این اقدام را به دلیل رفتار دوگانه روسیه در مورد معاهده INF انجام دادیم.

وی افزود:‌ ما متوجه مسئولیت‌های کنترل سلاح خود هستیم،‌ اما در این مورد مقصر روسیه است. کرملین نقض این معاهده را همواره رد کرده است.

پوتین گفت: این مسئله مربوط به ثبات استراتژیک است و پس از آنکه رئیس‌جمهور (ترامپ) علاقه خود برای خروج از معاهده موشکی INF را ابراز کرد، ما هم چاره‌ای برای خروج نداریم.

آمریکا معتقد است که روسیه بارها این معاهده را نقض کرده است و به همین منظور قصد دارد که از این معاهده خارج شود. در یکی دو ماه اخیر، در حالی که کارشناسان بر این باور بودند که ترامپ به دنبال بهانه برای خروج از این معاهده است و روسیه تقصیری در این ماجرا ندارد، انگلیس، فرانسه و آلمان از موضع ترامپ دفاع کردند و پوتین را بر سر این ماجرا مورد سرزنش قرار دادند.

البته مسکو در ارتباط با این مسئله سکوت اختیار کرد که از دید کارشناسان حاکی از تمایل مسکو برای خروج از این معاهده است. پس از این بود که ترامپ پای چین را نیز به میان کشید و گفت تا زمانی که روسیه، چین و باقی دنیا به چنین معاهده‌ای نپیوندند، خبری از معاهده جدید نخواهد بود و ما هم به تولید این موشک‌ها روی می‌آوریم. این در حالی است که چین هیچ ادعایی برای تولید چنین موشک‌هایی ندارد.