سیدمحمد میرزامحمدزاده

فرناندو دیاز شغل، خانواده و خانه خود را ترک کرد که به جنبشی بپیوندد تا دولت نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور ونزوئلا را به زیر بکشد، اما این گروهبان سابق گارد ملی ونزوئلا ناامید و خشمگین به‌نظر می‌رسد. او از اینکه همچنان منتظر رخداد انقلاب باشد، خسته شده است و درماندگی در جملات کوتاه و سریع او به چشم می‌خورد.

خبرگزاری سی‌ان‌ان در گزارشی به تشریح اوضاع مخالفان ونزوئلایی پرداخته که این روزها حال خوشی ندارند و از کرده خود پشیمان هستند. در ادامه این گزارش می‌خوانیم:‌ این فرد 27 ساله که از نام مستعار برای مصاحبه استفاده می‌کند تا از هویت رسمی خود حفاظت کند به سی‌ان‌ان‌ گفت: من خشمگینم. فکر می‌کردم قرار است ونزوئلا را پس بگیریم، آزادش کنیم. فکر می‌کردم به گذشته بازمی‌گردیم و نقطه پایانی برای غصب کشورمان می‌گذاریم، اما آخرش هیچ کدام از این‌ها را انجام نداریم. حالا او از تصمیم خود برای جدا شدن از ارتش ونزوئلا پشیمان است.

حالا او روزهای آخر اقامت خود در شهر مرزی کوکوتا را می‌گذراند و آماده می‌شود که با تصمیم کلمبیا، دوباره یک شهروند عادی شود. پس از ماه‌ها انتظار برای پیوستن به شورشیان در ونزوئلا، حالا نگرانی او تغییر کرده و به فکر حمایت از خود و همسر باردارش افتاده است.

ترک ارتش ونزوئلا

دیاز یکی از حداقل 1500 سرباز ونزوئلایی بود که به دعوت ایالات‌متحده، کلمبیا و جنبش مخالفان ونزوئلایی لبیک گفتند و به نیکلاس مادورو، رئیس‌جمهور در چالش ونزوئلا پشت  کردند و شانه‌ به شانه خوان گوایدو، رهبر نوکیسه مخالفان ایستادند. گوایدو که ژانویه سال جاری (دی ماه 97) قدم به پیش گذارد و به عنوان رئیس پارلمان تحت کنترل مخالفان، خود را رئیس‌جمهور برحق کشور خواند، از سوی 50 کشور در سرتاسر جهان به رسمیت شناخته شد.

وفاداری نیروهای مسلح هر کشور همواره کلید موفقیت تغییرات در رژیم است و ترک ارتش و پلیس از سوی سربازان ونزوئلایی همواره به گرمی از سوی گوایدو پذیرفته می‌شد و وی اقدام آن‌ها را ایستادن در سمت درست تاریخ توصیف می‌کرد. بسیاری عقیده داشتند که مهارت این سربازان می‌تواند در براندازی مسلحانه مادورو به کار آید و آنطور که رهبر جوان کاریزماتیک مخالفان توصیف می‌کرد: آن‌ها با وجود همه اقدامات، در جبهه قانون قرار داشتند.

در روزهای پس از  23 فوریه (چهارم اسفند ماه)، پس از آنکه گوایدو از ارتش خواست که به خیزش علیه مادورو بپیوندند، گروه‌هایی از سربازان ونزوئلایی به منطقه کلمبیا گریختند.

دیاز نیز این پیام را دریافت کرد و روز اول ماه مارس (دهم اسفند ماه) در حالی که یونیفرم ارتش خود را بر تن داشت تا کسی شک نکند، به همراه همسرش از کاراکاس، پایتخت ونزوئلا، به مرز فرار کرد. سپس با تعویض لباس‌هایش، به گروه‌های شبه‌نظامی طرفدار دولت باج داد تا به آنها اجازه دهند از یکی از خیل مسیرهای قانونی که با نام تروچاس (خرچنگ) شناخته می‌شوند به مرز کلمبیا عبور کنند.

سپس در تاریخ سی‌ام آوریل (دهم اردیبهشت ماه)، گوایدو در یک پیام ویدئویی که به‌صورت گسترده به اشتراک گذاشته شد، در یک پایگاه نظامی در کاراکاس حاضر شد و یکبار دیگر از ارتش خواست به خیزش علیه مادورو بپیوندند. این بار در حین بهت همگان، لئوپولدو لوپز، رهبر مخالفان و معلم قدیمی گوایدو که مدت زیادی در حصر خانگی بود، در کنار گوایدو ایستاده بود و این دو نفر را جمع کثیری از سربازان رانده شده از مادورو، احاطه کرده بودند. به‌نظر می‌رسید که چیزی شبیه به انقلاب در حال شکل‌گیری است. گوایدو در سخنانش این حضور را توصیف کرد و گفت:‌ آغازی برای پایان غصب مادورو.

اما این انقلاب تحقق پیدا نکرد و هیجان آن روز، به سرعت فروکش کرد. گوایدو بعدتر پذیرفت که آنچنان که باید توانایی تحریک اعضای نیروهای مسلح برای پیوستن به جبهه مخالفان را نداشته است. ولادیمیر پادرینو، وزیر دفاع ونزوئلا در تشریح اقدام گوایدو گفت: او تلاش می‌کرد عزت ارتش را درهم‌شکند؛ موضوعی که مقدس‌ترین دارایی سرباز نیروهای مسلح ملی بولیواری است.  در همین حین مادورو همواره طی ویدئوها و بیانیه‌هایی، تأکید می‌کرد که نیروهای مسلح کشور کاملاً متحد پشت سر وی هستند.

خشم پشت مرزها

از آنجا که تکانه انقلابی مخالفان ونزوئلا هفته‌ها و ماه‌ها زمین‌گیر شده است، نظامیان گریخته و خانواده‌های پناهجویشان خشمگین در هتل‌های محصور شده کلمبیا منتظر هستند. دیاز و همسرش به دنبال مصاحبه‌ای در مرز از سوی مقامات کلمبیا به یکی از این هتل‌ها منتقل شدند.

بیشتر فراریان از سوی مقامات مهاجرتی و نظامی یا مقامات مخالفان ونزوئلایی به هتل فرستاده می‌شوند. کمیساریای عالی سازمان ملل متحد برای پناهندگان نیز به این فراریان همچون دیاز برای اسکان و شروع فرایندهای اداری به‌منظور پناهندگی کمک می‌کنند. دیاز می‌گوید که نمی‌داند چه کسی هزینه هتل آن‌ها را پرداخت می‌کند.

در جواب پرسش سی‌ان‌ان، نه مقامات وزارت امور خارجه کلمبیا و نه مخلفان ونزوئلایی هیچ کدام مدعی تأمین اعتبار اقامت این افراد نبودند. وزارت امور خارجه کلمبیا به سی‌ان‌ان‌ گفت: دولت کلمبیا به دنبال منابع مالی برای توسعه استراتژیکی بوده و هست تا بتواند توجه اعضای سابق ارتش ونزوئلا و خانواده‌های آن‌ها را جلب کند.

در تاریخ پانزدهم ماه می (25 اردیبهشت ماه) بالاخره تغییر ایجاد شد. اما تغییر آن چیزی نبود که دیاز منتظرش بود، بلکه دولت کلمبیا رویه‌اش را تغییر داد؛ این دولت چندین طرح برای تشویق فراریان و 600 عضو خانواده آن‌ها ارائه کرد تا با استقلال مالی دوباره به شهروندان عادی بدل شوند. یک برنامه داوطلبانه که به اختصار PEP خوانده می‌شود، به این فراریان مجوز زندگی و کار به صورت قانونی در کشور کلمبیا را می‌دهد. یا در طرحی دیگر به این فراریان به مدت سه ماه حقوق پرداخت می‌شود تا بتوانند روی پای خود بایستند.

وزارت امور خارجه کلمبیا به سی‌ان‌ان‌ گفت: دولت کلمبیا به دنبال منابع مالی برای توسعه استراتژیک بوده و هست تا بتواند توجه اعضای سابق ارتش ونزوئلا و خانواده‌های آن‌ها را جلب کند

دیاز تصمیم دارد حقوق کلمبیا را (ماهانه 74 دلار) دریافت کند و از این پول برای سفر به شیلی استفاده کند که در آنجا دوستانی دارد و امید برای یافتن کار. در نهایت او می‌خواهد به ونزوئلا بازگردد. او گفت: من می‌خواهم باز گردم و زندگیم را با خانواده‌ام ادامه دهم و برای همه چیزهایی که جا گذاشتیم بجنگم.

تصمیم برای ادامه جنبش

اما دیگر فراریان همچنان منتظر دعوت برای شورش هستند. ویلیام کانچیو گوزالز 24 ساله به سی‌ان‌ان‌گفت: من منتظر دستورات هستم. من آماده بازگشت به ونزوئلا هستم چراکه تنها راهکار یک راهکار مسلحانه است. نیکلاس مادورو تسلیم نمی‌شود. راهکار باید مسلحانه باشد و من منتظر هستم. در همین حال این افسر سابق نیروهای ویژه مسلح عنوان می‌کند که در شهر کوکوتا می‌ماند و به دنبال کار است تا روز موعود فرا رسد.

در روزهای پس از  23 فوریه (چهارم اسفند ماه)، پس از آنکه گوایدو از ارتش خواست که به خیزش علیه مادورو بپیوندند، گروه‌هایی از سربازان ونزوئلایی به منطقه کلمبیا گریختند

در ونزوئلا، گوایدو همچنان به سخنرانی‌های عمومی خود ادامه می‌دهد و تلاش دارد حرکت را زنده نگه دارد، در همین حین دولت موازی وی بر مذاکره پافشاری می‌کند. با این حال به نظر نمی‌رسد که نه مادورو و نه گوایدو تصمیم به اعطای امتیاز به دیگری داشته باشند. نشست بین مقامات دولت و مخالفان که هفته گذشته چهارشنبه در نروژ برگزار شد، بی‌نتیجه ماند.

روز شنبه (هجدهم خرداد ماه)، گوایدو در جمع گسترده‌ای از حامیان در استان باریناس وعده داد که تا پایان سال تکلیف مشخص شود. وی گفت: این موضوع در سال 2019 شروع نشده، اما در 2019 پایان می‌یابد.

اما آیا او می‌تواند یک گروه تأثیر‌گذار نیروهای مسلح کشور را برای تغییر موضع مجاب کند؟ اگر جدا شدن از ارتش به معنای مخفی شدن و بیکار شدن و به خطر انداختن امنیت خود و خانواده افراد باشد، بسیاری دچار تردید می‌شوند.