اختلاف در دولت آمریکا بر سر تروریست خواندن سپاه بالا گرفت:
ترامپ «دستپاچگی» کرد
سیدمحمد میرزامحمدزاده
روز دوشنبه (نوزدهم فروردین ماه) دونالد ترامپ اعلام کرد که یکی از قوی‌ترین بازوهای نظامی ایران را در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی قرار می‌دهد؛ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اولین سازمان دولتی است که ایالات‌متحده آمریکا آن را به‌طور رسمی تهدید می‌خواند و تروریست می‌نامد.
روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در مطلبی به جزئیات این اتفاق اشاره کرد و نوشت: این رویداد طیف وسیعی از تحریم‌های اقتصادی و مسافرتی را علیه کارکنان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال می‌کند؛ این تحریم‌ها همچنین سازمان‌ها، شرکت‌ها و اشخاصی که با بدنه سپاه در ارتباط هستند را هدف قرار می‌دهد. به نوشته این روزنامه آمریکایی، ترامپ مدعی است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران عملیات‌هایی را در سرتاسر خاورمیانه راهبری می‌کند و علاوه بر آموزش شبه‌نظامیان شیعه عرب، در فعالیت‌های اقتصادی ایران نیز مباشرت دارد.
در بیانیه‌ای که ترامپ در این راستا منتشر کرد، آمده است: گذاشتن سپاه در لیست سازمان‌های تروریستی در روز دوشنبه، حداکثر فشار ما بر رژیم ایران را به لحاظ محدوده و مقیاس توسعه می‌دهد.
اختلافات درون دولت آمریکا
این اقدام ترامپ البته از سوی برخی مقامات امنیت ملی درون دولت ترامپ با مخالفت مواجه شد؛ این مخالفان معتقدند که چنین اقدامی می‌تواند تهران را علیه سربازان آمریکایی و افسران اطلاعاتی تحریک کند. حکم ترامپ از روز پانزدهم آوریل (26 فروردین ماه) عملیاتی می‌شود، اما روز دوشنبه اعلام شد؛ اقدامی که از سوی مقامات آمریکایی نابهنگام و توأم با دستپاچگی توصیف شده است.
مقامات اطلاعاتی و نظامی آمریکایی ازجمله ژنرال جوزف دانفورد، رئیس ستاد مشترک کارکنان، با اقدام ترامپ مخالفت کردند؛ چراکه معتقدند این اقدام به رهبران ایران توجیه لازم برای اقدام علیه آمریکاییان را در خارج از کشور می‌دهد؛ به‌ویژه واحدهای عملیات ویژه و واحدهای شبه‌نظامی تحت نظر سی آی ای تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد.
به گفته یک مقام دولتی آمریکا، اما مایک پمپئو، وزیر امور خارجه و جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ برای این مسئله فشار آوردند. کشمکش‌ها بین مقامات ارشد دولتی آمریکا پس‌ازآنکه ماه گذشته میلادی روزنامه نیویورک‌تایمز از احتمال این اتفاق خبر داده بود، تشدید شد.
بااین‌حال تصمیم نهایی در اختیار پمپئو بود، چراکه وزارت امور خارجه اختیار لیست سازمان‌های تروریستی را در دست دارد.
به گفته یک مقام دولتی، در چند روز اخیر مقامات وزارت امور خارجه آمریکا از پمپئو خواسته بودند که هرگونه اعلامیه‌ای را به تعویق اندازد و توجیه آن‌ها این بود که قرار دادن سپاه در لیست سازمان‌های تروریستی، می‌تواند عواقب ناخواسته برای کشورهای نامرتبط داشته باشد؛ بااین‌حال پمپئو نگرانی‌های آن‌ها را رد کرد.
بر اساس ماده‌ای از لایحه میهن‌دوستی ایالات‌متحده آمریکا، مقامات رده پایین اختیار دارند از ارتباط با خارجی‌هایی که با یک سازمان که مقامات آمریکا قصد دارند استانداردهای تروریسم را در رابطه با آن‌ها اعمال کنند، خودداری کنند؛ این موضوع حتی زمانی که هنوز ایالات‌متحده آمریکا رسماً برچسب تروریسم را به گروهی نچسبانده است، صدق می‌کند.
البته تاکنون سابقه نداشته که مقامات آمریکایی هیچ قانونی را به‌گونه‌ای تفسیر کنند که به آن‌ها اجازه دهد یک نهاد دولتی را به‌عنوان یک سازمان تروریستی اعلام کند.
تکلیف دیگر نهادهای دولتی دنیا چه می‌شود؟
روزنامه نیویورک‌تایمز در ادامه گزارش خود عنوان می‌کند که تصمیم دولت ترامپ برای نقض این محدودیت علیه یک گروه ایرانی این ابهام را به وجود می‌آورد که سرویس‌های اطلاعاتی دیگر کشورها که از خشونت استفاده می‌کنند چه تکلیفی دارند: ازجمله رژیم صهیونیستی، پاکستان و روسیه؛ کشورهایی که با استانداردهای کنونی آمریکا برای تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران همخوانی دارند. اگر آمریکا این موضوع را قانون می‌داند، آیا باید ویزای افرادی که با این کشورهای همکاری می‌کنند را نیز لغو کند؟ به گفته مقامات وزارت امور خارجه آمریکا دستپاچگی پمپئو و ترامپ برای اعلام موضوع اخیر نشان می‌دهد که جزئیات چنین سیاستی هنوز به‌درستی تعیین نشده است.
به نظر می‌رسد، زمان‌بندی ترامپ برای اعلام تروریستی بودن سپاه با هدف بهبود شرایط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در لحظات آخر نزدیک به انتخابات روز سه‌شنبه (بیستم فروردین ماه) صورت گرفته باشد
دولت جورج دبیلو بوش طیفی از اقدامات سخت را علیه ایران در طول جنگ عراق انجام داده بود، اما از آن عقب‌نشینی کرد.
جفری پرسکات، مدیر ارشد مرتبط با خاورمیانه در زمان باراک اوباما گفت: مضرات بازگشت از این تصمیم می‌تواند از مزایای چنین اقدامی برای دولت آمریکا سنگین‌تر باشد.
وندی شرمن، یک مقام گذشته وزارت امور خارجه آمریکا نیز گفت که دولت اوباما در نظر داشت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به‌عنوان یک سازمان تروریستی خارجی اعلام کند، اما به‌سرعت پشیمان شد؛ چراکه با توجه به ریسک‌هایی که متوجه آمریکایی‌ها می‌شد، ضمن آنکه سپاه خود از سایر مسیرها مورد تحریم بود، هیچ عوایدی برای دولت آمریکا نداشت.
وی افزود: با گذاشتن یک نهاد نظامی خارجی در لیست سازمان‌های تروریستی خارجی، ما سربازان خود را مورد ریسک قرار می‌دادیم، به‌ویژه آنکه سربازان ما در عراق در همسایگی ایران به سر می‌بردند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در برنامه هسته‌ای ایران مشارکت داشته است و برخی از افسران ارشد این سازمان مورد تحریم‌های ایالات‌متحده آمریکا و سازمان ملل متحد قرار داشته‌اند.
دولت اوباما در سال 2015 به همراه قدرت‌های جهانی بر سر مسئله هسته‌ای ایران با تهران توافق کرد. ترامپ ایالات‌متحده آمریکا را سال گذشته از این توافق خارج کرد و برای سرکوب ایران گام برداشت.
به گفته مقامات وزارت امور خارجه آمریکا دستپاچگی پمپئو و ترامپ برای اعلام موضوع اخیر نشان می‌دهد که جزئیات چنین سیاستی هنوز به‌درستی تعیین نشده است
عراقی‌ها واکنش نشان ندادند
در بغداد برخی مقامات روابط نزدیکی با ایران دارند و به گفته مقامات آمریکایی، هیچ راهنمایی به مقامات عراقی برای اجرای این سیاست داده نشده است.
رهبران عراق واکنش سریعی به گروه تروریستی اعلام شدن سپاه، نشان ندادند؛ صرفاً کریم النوری، یک چهره برجسته در سازمان بدر که یک گروه نظامی شیعه تأثیرگذار در عراق است، عنوان کرد که این اتفاق تأثیر چندان مستقیمی ندارد، ولی این موضوع فشار بیشتری را از سوی تهران بر عراق به‌منظور روابط نزدیک‌تر وارد می‌کند.
به گفته برخی مقامات آمریکایی، وسعت این اقدام به‌طور بالقوه 11 میلیون از اعضای این گروه ایرانی و سازمان‌های وابسته شامل داوطلبان سازمان بسیج مستضعفین را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
پیش‌ازاین بسیاری از مقامات عراق با هرگونه تروریستی خواندن نهادهای نظامی ایرانی مخالف بودند، چراکه چنین اقدامی می‌توانست محدودیت‌های مسافرتی و تحریم‌های اقتصادی را بر برخی قانون‌گذاران در دولت شیعه و دیگر عراقی‌هایی که با مقامات ایرانی روابطی داشتند، اعمال کند.
فشار جدید از سوی آمریکا همچنین می‌تواند منجر به تقویت ایده عمومی در بین قانون‌گذاران عراقی به‌منظور محدود کردن حرکات و اقدامات پنج هزار نیروی آمریکایی حاضر در عراق شود.
شوک انتخاباتی لحظه آخری
به نظر می‌رسد، زمان‌بندی ترامپ برای اعلام این موضوع با هدف بهبود شرایط بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در لحظات آخر نزدیک به انتخابات روز سه‌شنبه (بیستم فروردین ماه) صورت گرفته باشد؛ چراکه نتانیاهو و رقیبش رقابت سختی را در لحظات آخر طی می‌کردند و ترامپ برای انتخاب نتانیاهو به‌شدت مصمم بود. نتانیاهو و مقامات دولت ترامپ همواره تأکید دارند که ایران بزرگ‌ترین تهدید رژیم صهیونیستی است و در همین راستا نتانیاهو به‌سرعت از ترامپ بابت قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان‌های تروریستی تشکر کرد.
نتانیاهو چندین بار این شبهه را مطرح کرده که ایرانیان تهدید رژیم صهیونیستی به شمار می‌رود و تلاش داشته است این ایده را بر سر زبان‌ها اندازد که روابط نزدیک وی با ترامپ سبب تقویت امنیت رژیم شده است.
وی در حساب توئیتری خود، طی پیام تشکری از ترامپ، از ایده قرار دادن ارگان دولتی ایران در لیست تروریستی قدردانی کرد و به زبان انگلیسی نوشت: یک‌بار دیگر شما جهان را از دست تجاوز و تروریسم ایران امن نگه داشتید. وی همچنین به زبان عبری در پیامی جداگانه نوشت: از شما ممنونم که یک درخواست مهم دیگر من را پذیرفتید.
سپاه قدس مرکز توجه این بیانیه
وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه خود که در آن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را تروریستی شناخته است، از نیروی ویژه سپاه قدس، زیرشاخه سپاه پاسداران به رهبری سردار قاسم سلیمانی به‌صراحت انتقاد کرد. این در حالی است که سپاه قدس و سردار سلیمانی پیش‌ازاین در تحریم‌های محدود‌تری هدف قرار گرفته بودند.
در اوج جنگ عراق در اواسط دهه 2000 میلادی، مقامات نظامی ایران و متحدانشان به آموزش شبه‌نظامیان شیعه عراقی به‌منظور جنگ علیه سربازان آمریکایی کمک کردند. به اذعان وزارت دفاع آمریکا حداقل 603 نفر از کارکنان آمریکایی در جنگ عراق از سوی جنگجویان وابسته به ایران کشته شدند که 17 درصد از کل آمریکاییان کشته شده در اقدامات نظامی در عراق را تشکیل می‌دهند.
در همین حال، زمانی که داعش، گروه رادیکال سنی، در عراق ظاهر شد و کنترل بخش بزرگی از عراق و سوریه را در سال 2014 در اختیار گرفت، نیروهای سپاه قدس به تعلیم نیروهای شیعه عراقی برای بازپس‌گرفتن منطقه کمک کردند؛ از طرفی ارتش آمریکا نیز در کمپین علیه داعش نقش داشت و این بدان معنا بود که آمریکایی‌ها و ایرانیان در جبهه موافق بودند.
نشانه‌های بسیاری وجود دارد که تحریم‌های دوره‌ای ترامپ بر ایران با هدف محدود کردن بودجه فعالیت‌های نظامی خارجی این کشور صورت گرفته است و این به معنای پول کمتر برای حزب‌الله و دیگر متحدان ایران است. قرار دادن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست سازمان‌های تروریستی با تحت‌فشار قرار دادن اعتبارات این ارگان به این مسئله دامن می‌زند.
دیدگاه تان را بنویسید