پنهان‌کاری آمریکا در مذاکرات صلح با طالبان

ماه‌ها گفت‌و‌گوی مخفیانه و آشکار میان آمریکا و گروه طالبان نه‌تنها سبب افزایش امید و کاهش نگرانی در افغانستان نشده است، بلکه پنهان‌کاری حاکم بر این فرآیند، بیشتر بر دلواپسی ملت افغانستان افزوده و حتی نشانه این احساس در سخن مقامات دولتی هم نمایان شده است.

به گزارش ایرنا، در آخرین نمود آشکار انتقاد به این مخفی‌کاری، مشاور امنیت ملی افغانستان با کنایه به رفتار مامور ویژه امور خارجه آمریکا برای امور صلح افغانستان گله کرده است که تلاش‌های آمریکا متمرکز بر مشروعیت‌زدایی از دولت افغانستان است.

«حمدالله محب» که هفته گذشته برای شرکت در نشست شورای امنیت سازمان ملل به آمریکا سفر کرده بود، پنجشنبه 23 اسفند ماه جاری در جمع خبرنگاران در شهر واشنگتن با اظهارات تند و بی‌سابقه ای، «زلمی خلیل ‌زاد» دیپلمات افغان‌تبار امور خارجه آمریکا را متهم به حاشیه راندن موضوع صلح افغانستان کرد و نتیجه عملکرد او را مشروعیت بخشیدن به گروه طالبان دانست.

خبرگزاری آریانا نیوز افغانستان که این سخنان محب را منعکس کرده در ادامه آورده است، مشاور امنیت ملی افغانستان گفته که خلیل‌زاد با حاشیه راندن حکومت افغانستان در مذاکرات خود با گروه طالبان، در پی کسب منفعت شخصی است و البته این سخن را این گونه بیان کرده که فکر می کنیم در مذاکرات شاید اهداف شخصی وجود داشته باشد چون کمبود معلومات و اطلاعات موجود است.

مقام‌های افغانستان تاکنون بارها به گونه مستقیم و غیر مستقیم نارضایتی خود را از روند مذاکرات آمریکا با گروه طالبان ابراز کرده اند اما اظهارات تازه حمدالله محب تندترین انتقاد علنی یک مقام ارشد حکومت افغانستان از وی به عنوان نماینده ویژه آمریکا است.

در آخرین نمود آشکار انتقاد به مخفی‌کاری مذاکرات صلح آمریکا با گروه طالبان، مشاور امنیت ملی افغانستان با کنایه به رفتار مامور ویژه امور خارجه آمریکا برای امور صلح افغانستان گله کرده است که تلاش‌های آمریکا متمرکز بر مشروعیت‌زدایی از دولت افغانستان است

حمدالله محب همچنین با انتقاد تند از شیوه مذاکرات بین آمریکا و نمایندگان طالبان در قطر گفت که در این مذاکرات هیچ شفافیتی وجود ندارد.

صدای امریکا هم در این ارتباط نوشته است که مشاور امنیت ملی افغانستان معترض است که زلمی خلیل‌زاد در مورد مذاکرات خود با طالبان، به حکومت افغانستان مشورت نمی‌کند و آنها تنها از بخش‌هایی کوچکی از معلومات این مذاکرات آگاه می‌شوند و آخرین افرادی که در مورد این مذاکرات مطلع می‌شوند، آنها هستند.

محب با یادآوری سابقه خلیل‌‌زاد در رخدادهای دو دهه گذشته افغانستان و سوابق شخصی او و اشاره به این که او دو نوبت می‌خواسته در انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان مشارکت کند، گفته با توجه به این سوابق می‌توان پی به اهداف او در افغانستان برد.

مشاور امنیت ملی افغانستان در نهایت از آمریکا خواسته است که اهداف راهبردی و منافع بلند مدت آن کشور را در افغانستان روشن کند.

این سخنان حمدالله اگرچه صریح‌ترین انتقاد یک مقام افغان به روند مذاکرات صلح میان طالبان و آمریکا است ولی تک ستاره این آسمان نیست و تاکنون مقامات متعددی در افغانستان به اشکال مختلف از این روند شکایت کرده اند.

البته در میان تشکل‌های مردمی و احزاب سیاسی افغانستان، انتقادها به این روند تندتر و ابراز نگرانی‌ها شدیدتر است.

به محض بازگشت محب به کابل او به سفارت آمریکا رفت، که این مراجعه با عنوان احضار او به سفارت تعبیر شد و علت آن را هم به انتقادش از خلیل زاد ربط دادند که دقایقی بعد از سوی دفتر مشاور امنیت ملی افغانستان این علت نفی شد و دلیل مراجعه حمدالله به سفارت آمریکا ، جلسه برنامه ریزی شده قبلی عنوان شد.

سخنان محب البته با واکنش وزارت خارجه آمریکا نیز مواجه شد و در رسانه‌های افغانستان این گونه آمده است که معاون وزارت خارجه آمریکا اظهارات محب را توهین به این وزارتخارجه خوانده است. امور خارجه آمریکا مدعی شده است که فرستاده ویژه آنها هیچ پنهان‌کاری در قبال صلح افغانستان با طالبان نمی‌کند و تمام موضوعات را با مشورت دولت وحدت ملی افغانستان مذاکرات را به پیش می‌برد.

رئیس اجرایی دولت وحدت ملی افغانستان هم در واکنش به سخنان محب خواستار اظهارات مسئولانه مقامات دولتی شد و از سخنان مشاور امنیت ملی کشورش انتقاد کرد.

«عبدالله عبدالله» گفته است که آمریکا متحد راهبردی افغانستان است و مقامات دولتی باید در سخن گفتن خود دقت کنند و از اظهارات غیر مسئولانه خودداری کنند.

«شهزاد مسعود» یکی از سیاستمداران افغانستان هم از موضع‌گیری محب انتقاد کرده است و آن را عامل تیره شدن روابط میان آمریکا با افغانستان دانست.

«صادق مدبر»، دبیر کل حزب انسجام ملی افغانستان و رئیس سابق اداره امور ریاست جمهوری این کشور می‌گوید که اظهارات محب بیانگر آن است که دولت افغانستان هم از مذاکرات طالبان و آمریکایی‌ها بخوبی آگاه نیست.

وی افزود که سخنان مشاور امنیت ملی افغانستان مردم این کشور را بیش از پیش نگران ساخت، زیرا روشن شد که دولت در جریان گفت‌و‌گوها نیست و وای به حال مردم که بطور کامل در خلأ اطلاعاتی بسر می‌برند.

«سردار محمد رحیمی»، معاون وزیر آموزش و پرورش افغانستان هم در همایشی با عنوان « وضعیت ژئوپلتیک منطقه بعد از گفت‌و‌گوهای صلح در افغانستان» بخشی از نگرانی‌های کارشناسان از مذاکرات آمریکا و طالبان را منعکس کرد و گفته که هدف آمریکا از صلح افغانستان گسترش دامنه منازعات به منطقه است.

وی افزوده است در این مذاکرات آمریکا، طالبان و پاکستان به دنبال پیدا کردن مکانیسمی هستند که هم در آن آینده روابط پاکستان و افغانستان تعیین شود و هم تضمین‌کننده منافع آمریکا در منطقه باشد.

به اعتقاد او خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را باید از عینک پازل امنیتی که واشنگتن برای منطقه طراحی کرده، نگاه کنیم. روسیه که خود یکی از قدرت‌های بزرگ منطقه و عرصه بین‌المللی است و دو دور میزبانی گفت و گوهای صلح‌طالبان با شخصیت‌های سیاسی و اعضای احزاب سیاسی افغانستان را برعهده داشته است ، از روند مذاکرات پنهانی آمریکا و طالبان ابراز نگرانی کرده است.

«الکساندر مانتیتسکی»، سفیر روسیه در کابل هفته گذشته به رسانه‌های داخلی افغانستان گفت که کشورش از گفت و گوهای پنهانی آمریکا و گروه طالبان نگران است و صلح افغانستان باید به خواسته دولت و مردم این کشور تأمین شود.

پیش از آن نیز «ضمیر کابلوف» نماینده ویژه روسیه برای افغانستان هم گفته بود که صلح پایدار در افغانستان در صورتی تأمین می شود که منافع افغانستان، کشورهای همسایه و منطقه در آن تأمین شود.

«عمران خان» نخست وزیر پاکستان اما بتازگی گفته است که مذاکرات قطر منجر به صلح در افغانستان خواهد شد که در نتیجه آن دولت جدید تشکیل خواهد شد.

اگر این اظهارات مقامات افغان و کشورهای منطقه را کنار هم قرار دهیم به این نتیجه می‌رسیم که مذاکرات آمریکا و طالبان در دوحه که برای حدود 16 روز در پنجمین دور خود، پشت درهای بسته پیش رفت، تنها برای آمریکا و طالبان شفاف است و باقی متاثرین بی‌خبر و نگران هستند که این نگرانی با توجه به سوابق تاریخی آمریکا بی‌دلیل نمی‌توان باشد.

می‌توان گفت که هرگونه مذاکره صلحی که در آن مردم و دولت افغانستان حضور نداشته باشند ، نه تنها امنیت را برای این کشور جنگ‌زده به ارمغان نخواهد آورد، بلکه به گفته رئیس‌جمهوری افغانستان جنگی دیگری را در پی خواهد داشت که هیچ‌کس از جمله دولت و ملت افغانستان هرگز خواهان آن نیست.