تکاپوی واشنگتن برای مهار آنومی منطقه‌ای نتانیاهو

فرشاد گلزاری

از زمانی که کابینه راستگرای بنیامین نتانیاهو در اسرائیل شکل گرفت و کسانی مانند ایتمار بن‌گویر (وزیر امنیت داخلی) یا بتسلئیل اسموتریچ  (وزیر دارایی) در این چینش قرار گرفتند، همه منتظر بودند تا ببینند چه زمانی و در کجای اراضی اسغالی قرار است شاهد یک جنگ و ناآرامی جدید باشند. این انتظار زیاد طول نکشید و علیرغم اینکه بسیاری از تحلیلگران معتقد بودند نتانیاهو و تیمش قرار نیست به این زودی دست به حرکات رادیکال بزنند، اما از روز پنجشنبه، جهان شاهد وقایعی است که تمام تحلیل‌های قبلی را به حاشیه راند. دو روز پیش (پنجشنبه) منابع خبری فلسطین اعلام کردند که نظامیان صهیونیست با یورش به مناطق مختلف کرانه باختری و شهر قدس مخصوصاً اردوگاه جنین، ۹ فلسطینی از جمله یک زن مسن را به شهادت رسانده و تعداد دیگری را نیز زخمی و بازداشت کردند.

اگرچه بلینکن قرار است فردا به مصر، اسرائیل و کرانه باختری رود اردن سفر کند و با شرکای خود درباره موضوعات مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله حمله روسیه به اوکراین، ایران، روابط اسرائیل و فلسطین رایزنی داشته باشد؛ اما آنها می‌دانند که این تحرکات نتانیاهو نتیجه منفی خواهد داشت

برخی دیگر از منابع محلی هم گفته‌اند که ارتش اسرائیل اقدامات رادیکال خود را در مناطق مختلف استان‌های جنین، بیت لحم، رام‌الله و قدس در کرانه باختری آغاز کرده بودند؛ به گونه‌ای که خبرگزاری وفا فلسطین در این خصوص با انتشار خبر اختصاصی اعلام کرد که سربازان اسرائیلی در یورش خود به شهر و اردوگاه جنین به بالای بام خانه‌ها رفته و از آنجا به سمت جوانان فلسطینی تیراندازی کرده و گاز اشک‌آور پرتاب کردند که در نتیجه آن چند فلسطینی زخمی و شهید شدند.

همچنین سربازان اسرائیلی برق اردوگاه جنین را قطع کرده و مانع از ورود خودروهای آمبولانس و نیروهای امدادی شدند. در همین راستا گردان‌های سرایاالقدس، شاخه نظامی جنبش جهاداسلامی فلسطین هم اعلام کرد که گردان جنین از ساعات اولیه صبح روز پنجشنبه وارد درگیری‌های شدیدی با سربازان اسرائیلی شد که به اردوگاه جنین یورش آورده بودند. در ادامه این درگیری‌ها شبکه خبری الجزیره گزارش داد که نیروهای ارتش رژیم‌صهیونیستی از اردوگاه جنین در کرانه باختری عقب‌نشینی کردند. همچنین رسانه‌های فلسطینی ویدیوهایی از لحظه هدف‌گیری یک فروند پهپاد اسرائیلی توسط نیروهای مقاومت فلسطین در آسمان اردوگاه جنین و سرنگونی آن را منتشر کردند.

ارتش اسرائیل هم مدعی شد که در عملیات مشترک شاباک، یگان ویژه پلیس و ارتش در مرکز اردوگاه جنین، یک گروه نظامی از نیروهای جهاد اسلامی هدف قرار گرفته و سه تن از آنها حذف شدند و در عملیات بازداشت آنها، نیروهای ما تیراندازی کردند و آنها در درگیری با نیروهای ما کشته شدند.

بدون شک زمانی که یک درگیری در این ابعاد به وجود می‌آید، رسانه‌های هردو طرف سعی می‌کنند که دستاورد خود را به رخ دیگری بکشانند که در این مورد هم شاهد چنین چیزی هستیم. به عنوان مثال رادیوی ارتش رژیم صهیونیستی به نقل از یک منبع امنیتی مدعی شد که هدف از عملیات در جنین، بازداشت یک چهره تحت تعقیب مهم وابسته به جنبش جهاد اسلامی بود. به دنبال انتشار این خبر هم شبکه 14 تلویزیون رژیم صهیونیستی نیز مدعی شد، عملیات نظامی مستمر در جنین مانع از عملیات بزرگ فلسطینی در داخل «اسرائیل» شد. اینکه آیا چنین آمارهایی درست است یا خیر، موضوع اصلی ما نخواهد بود بلکه آنچه مهم قلمداد می‌شود، بازخورد این منازعه در سطح منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای است.

قطع همکاری امنیتی فلسطین و اسرائیل از این جهت برای آمریکایی‌ها مهم است که اجازه ندهند دوباره منطقه به آشوب کشیده شود و به همین دلیل ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به سرزمین‌های اشغالی سفر کرده که نشان از احساس خطر واشنگتن دارد

بحران منطقه‌ای برای کاخ‌سفید

بدون شک این اقدامات نتانیاهو و کابینه‌اش نه تنها برای منطقه بلکه برای متحدان غربی اسرائیل هم زیانبار است. اینکه چنین اقدام رادیکالی در سرزمین‌های اشغالی 9 کشته و حداقل 20 زخمی بر جای می‌گذارد و سپس محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین به احترام کشته‌شدگان اردوگاه جنین در شمال کرانه باختری سه روز عزای عمومی و نیمه افراشته شدن پرچم‌های فلسطین را اعلام می‌کند و در امتداد آن سران فلسطین را به حضور در جلسه‌ای فوق‌العاده برای بررسی ابعاد تحولات جنین دعوت می‌کند، نشان از آن دارد که قرار است ما شاهد یک تحول دامنه‌دار باشیم. اگرچه کسانی مانند زیاد النخاله، دبیرکل جنبش جهاد اسلامی و برخی دیگر از مقامات فلسطینی و سیاستمداران منطقه‌ای این حملات را محکوم کردند، اما واقعیت این است که اوضاع بیش از حد معمول بحرانی به نظر می‌آید؛ به صورتی که روز گذشته (جمعه) نبیل ابوردینه، سخنگوی ریاست تشکیلات خودگردان فلسطین اعلام کرد که همه همکاری‌های امنیتی با رژیم صهیونیستی کاملاً متوقف شده و افزود که فلسطین فوراً سراغ شورای امنیت می‌رود تا درباره حفاظت از امنیت ملت فلسطین قطعنامه صادر کند. او گفت که فلسطینیان همچنین برای افزودن جنایت کشتار جنین به پرونده‌های قضائی اسرائیل به دادگاه جنایات بین‌المللی مراجعه خواهند کرد. آنچه در این میان برای مقامات غربی بیش از حد یک تهدید به حساب می‌آید و به نوعی ارزش آن بسیار بالا به شمار می‌رود، توقف همکاری‌های امنیتی فلسطین با اسرائیل است. در این میان باربارا لیو، معاون وزیر خارجه آمریکا در امور خاورمیانه در اینباره اظهار کرد که کشورش با اقدام تشکیلات خودگردان فلسطین برای توقف همکاری امنیتی با رژیم صهیونیستی مخالف است و دو طرف باید با یکدیگر در این مسیر همکاری کنند.

در همین راستا دیروز (جمعه) خبرگزاری فلسطینی سما به نقل از شاهدان عینی اعلام کرد که جنگنده‌های اسرائیل مقر گروه‌های فلسطینی در مرکز غزه را ۱۵ بار هدف گرفتند و مجموع این موضوع‌ها باعث شده تا علاوه بر اینکه ویلیام برنز، رئیس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) به سرزمین‌های اشغالی سفر کند، حالا وزیر خارجه این کشور هم فردا (یکشنبه) راهی منطقه خواهد شد. بر اساس بیانیه صادره از سوی وزارت خارجه آمریکا، آنتونی بلینکن ۲۹ تا ۳۱ ژانویه (نهم تا یازدهم بهمن) به مصر، اسرائیل و کرانه باختری رود اردن سفر خواهد کرد تا با شرکای خود درباره موضوعات مختلف بین‌المللی و منطقه‌ای از جمله حمله روسیه به اوکراین، ایران، روابط اسرائیل و فلسطین و حفظ راه حل دو کشوری رایزنی کند. او از ۲۹ تا ۳۰ ژانویه در قاهره خواهد بود و در آنجا با عبدالفتاح السیسی (رئیس جمهور مصر)، سامح شکری (وزیر خارجه مصر) و مقامات ارشد مصری برای پیشبرد مشارکت استراتژیک میان مصر و آمریکا دیدار خواهد کرد.

بلینکن پس از مصر به قدس و رام‌الله سفر خواهد کرد و در آنجا با بنیامین نتانیاهو و دیگر مقامات ارشد اسرائیل دیدار می‌کند. این رفت و آمدها و اینکه بلینکن قصد دارد به مصر هم سفر کند به نوعی نشان می‌دهد که اوضاع در سرزمین‌های اشغالی به شدت ملتهب است و باید دید که بایدن هدیه غیرمنتظره نتانیاهو را چگونه قرار است جبران کند!