فرشاد گلزاری

 مقوله انتخابات در بسیاری از کشورهای جهان یکی از مهمترین رویداهای سیاسی -  اجتماعی به حساب می‌آید که همیشه مخالفان و موافقانی را با خود به همراه داشته است. در انتخابات اخیر آمریکا شاهد بودیم که صفوف طویلِ رای‌دهندگان برای کنار گذاشتن ترامپ از مدار سیاست، در مقابل حوزه‌های رأی‌گیری تشکیل شد و در نهایت جو بایدن به طرفیت از حزب دموکرات وارد کاخ سفید شد.

کسب اکثریت کرسی‌ها توسط حزب روسیه واحد (حزب حاکم) غیرممکن نیست، چراکه با مشارکت حدود ۴۰ تا ۵۰ درصد صاحبان حق رای که نظرسنجی‌ها پیش‌بینی‌ می‌کنند، سهم ۳۰ درصدی آرای حزب حاکم در این نظرسنجی‌ها عملاً تا ۴۰ درصد بالا خواهد رفت

 شاید عده‌ای بگویند که حجم عظیم را‌ی‌دهندگان آمریکایی به دلیل فرار از وضعیتی بود که ترامپ آن را به مدت چهار سال رقم زده بود، اما واقعیت این است که ذاتِ انسان عموماً تکامل‌گرا و کمال‌گرا است و میل به سمت آرامش و کسب بهترین‌ها دارد. بر همین اساس گرایش مردم آمریکا به بایدن به نوعی برای کسب وضعیت دیگری در این کشور رقم خورد. در کشورهای کمتر توسعه یافته مانند دولت‌های مستقر در جنوب آسیا، خاورمیانه و آفریقا اوضاع کاملاً بر خلاف سایر کشورهاست. این جغرافیا عملاً با خون، گلوله، دیکتاتوری و اقتدارگرایی آشناست و به نوعی باید گفت تمام امور کشورهای حاضر در این جغرافیا‌ با دیکته کردن یکسری از راهبردهای سیاسی که دین هم برای تطهیر و توجیهش با آن آمیخته شده، توأم بوده است و به همین دلیل انتخابات در جغرافیای جنوب آسیا، خاورمیانه و آفریقا اساساً به مانند یک شوخی است تا آنکه بتوان آن را یک رویداد سیاسی تلقی کرد. در اروپا هم اوضاع به صورت دیگری است. انتخابات  در قاره سبز بیشتر به عنوان یک رویداد اجتماعی دیگر مطرح است تا آنکه آن را یک کُنشِ سیاسی محض بدانیم. در اروپا اگرچه احزاب سیاسی برای پیروز شدن در انتخابات به در و دیوار می‌زنند و حتی شعارهای پوپولیستی همانند مارین لوپن (رهبر جبهه ملی فرانسه) یا نایجل فاراژ (رهبر حزب یوکیپ و مدافع برگزیت) سر می‌دهند اما به هر ترتیب آنها پس از پیروزی در انتخابات باید پاسخگوی کسانی باشند که به آنها رأی داده‌اند و حتی ممکن است یک جنبش اجتماعی سران اروپایی را وادار به کناره‌گیری یا گوشه‌نشینی کنند. اما در این میان یکی دیگر از کشورهایی که به نوعی می‌توان آن را فاقد دموکراسیِ انتخاباتی دانست، روسیه است. این کشور علیرغم آنکه سر و صدای زیادی در رسانه‌های دنیا برای بزرگنمایی اقداماتش (همانند آمریکا) در مقیاس داخلی و خارجی به پا می‌کند، اما طی سال‌های اخیر به شدت از هیاهوی داخلی و اعتراضات مردمی هراسناک است. حالا هم این ترس را می‌توان در انتخابات پارلمانی (دوما) این کشور که از روز جمعه شروع شده و امروز (دوشنبه) پایان می‌یابد، مشاهده کرد. اعضای مجلس دومای روسیه برای پنج سال انتخاب می‌شوند که شامل ۲۲۵ نماینده از لیست‌های حزبی و ۲۲۵ نماینده به صورت انفرادی است. ۱۴ حزب برای دستیابی به ۴۵۰ کرسی مجلس دوما با هم رقابت می‌کنند و بر این اساس به گفته منابع روسی طی ۲۰ دقیقه اول شروع انتخابات، پنج هزار تن از ساکنان مسکو آرای خود را به صندوق انداختند. همچنین روند رای‌گیری انتخابات در مناطق شرق دور روسیه از چندین روز پیش آغاز شده است. این در حالیست که خبرگزاری نووستی اعلام کرده که در مجموع چهار هزار و ۱۷۸ نفر به عنوان نامزد برای شرکت در انتخابات دوما معرفی شده بودند که سه هزار و ۸۱۲ نفر تایید صلاحیت شده و ثبت شدند. انتخابات برای تعیین سران مناطق روسیه هم در ۱۲ منطقه برگزار می‌شود و روسای جمهور چچن، اوستیای شمالی، ماردوویا، داغستان، تووا و کاراچایوو-چرکسیا و استانداران خاباروفسک، پنزا، بلگورود، تیورسکایا، تولسکایا و اولیانوف با رای مردم انتخاب  خواهند شد.

پس از اینکه فروشگاه‌های آنلاین اَپل و گوگل، اپلیکیشن رای‌گیری هوشمند را که توسط مخالفان پوتین برای تاثیرگذاری در انتخابات پارلمانی روسیه راه‌اندازی شده بود حذف کردند،  تلگرام نیز اقدام به آفلاین کردن ربات‌های هوشمند اخذ رأی کرده است

حذف و هرس مخالفان

نکته مهمی که در این میان باید مورد توجه قرار بگیرد این است براساس اخبار منتشر شده احتمالاً حزب حاکم «روسیه متحد»، وابسته به ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور به رغم مشکلات اقتصادی فراوان که پاندمی کرونا و تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا از دلایل عمده آن تلقی می‌شود، بار دیگر پیروز این انتخابات خواهد شد. این در حالی است که میزان پایین آرای حزب حاکم در تازه‌ترین نظرسنجی‌ها در قیاس با نظرسنجی‌ها و آرای پارلمانی این حزب در ۱۸ سال قبل بی‌سابقه است و به زیر 30 درصد کاهش یافته است. در شهرهای بزرگی مانند مسکو این محبوبیت از ۱۵ درصد هم فراتر نمی‌رود که در قیاس با انتخابات سال ۲۰۱۶ نوعی فروپاشی برای پوتین به شمار می‌رود. حزب حاکم با داشتن دو سوم کرسی‌ها در مجلس کنونی از جمله زمینه‌ساز تغییراتی در قانون اساسی شد که به پوتین اجازه می‌دهد تا سال ۲۰۳۶ در قدرت بماند و به همین دلیل است که شاهد ریزش آرای آن هستیم. اما در این میان سرکوب معترضان و سانسور رسانه‌ای و اینترنتی یکی از حاشیه‌های به شدت مهم انتخابات پارلمانی به حساب می‌آید. فارغ از اعتراض آمریکایی‌ها به این انتخابات و غیر دموکراتیک خواندن آن، باید توجه کرد که این انتخابات بدون حضور ناظران بین‌المللی برگزار شد؛ به گونه‌ای که سازمان امنیت و همکاری اروپا اعلام کرد ناظران بین‌المللی در انتخابات پارلمانی روسیه  حضور نداشتند و این مساله نشان می‌دهد که کرملین چندان دوست ندارد به کسی پاسخ دهد که چرا روسیه را اینگونه اداره می‌کند. از سوی دیگر اما اپلیکیشن «رای‌گیری هوشمند» رهبر اپوزیسیون محبوس این کشور (الکسی ناوالنی) از همان لحظه آغاز روند رای‌گیری مسدود شد. رسانه‌ها همچنین گزارش دادند پس از اینکه فروشگاه‌های آنلاین اَپل و گوگل، اپلیکیشن رای‌گیری هوشمند را که توسط مخالفان پوتین برای تاثیرگذاری در انتخابات پارلمانی روسیه راه‌اندازی شده بود حذف کردند،  تلگرام نیز اقدام به آفلاین کردن ربات‌های هوشمند اخذ رأی کرده است. این در حالی است که خبرگزاری فرانسه گزارش داده است که کارکنان شرکت اپل در روسیه دیروز و امروز از سوی مقام‌های روسی تهدید به بازداشت شده‌اند. از سوی دیگر منابع خبری در مسکو اعلام کرده‌اند که دولت روسیه اقدام به مسدود کردن حدود ۵۰ وب‌سایت که توسط حامیان ناوالنی اداره می‌شد کرده و ده‌ها دفتر منطقه‌ای آنها را تعطیل کرده است. این اقدام‌ها در حالی صورت می‌گیرد که ناوالنی هفته گذشته از تمام هواداران خود خواسته بود تا با شرکت در انتخابات، رأی اعتراضی خود را به صندوق بیندازند تا نامزدهای حزب حاکم را از دور خارج کنند. با این تفاسیر کسب اکثریت کرسی‌ها توسط حزب روسیه واحد (حزب حاکم) غیرممکن نیست، چراکه با مشارکت حدود ۴۰تا۵۰ درصد صاحبان حق رای که نظرسنجی‌ها پیش‌بینی‌ می‌کنند، سهم ۳۰ درصدی آرای حزب حاکم در این نظرسنجی‌ها عملاً تا ۴۰ درصد بالا خواهد رفت؛ اما به هرحال این موضوع در قیاس با انتخابات پیشین، شکستی سخت برای حزب حاکم به حساب می‌آید که در نهایت یک پیروزی تکراری را رقم می‌زند.