آریا طاری

خردادماه ۱۴۰۵ قرار است بیست‌وسومین دوره جام جهانی فوتبال آغاز شود. تورنمنتی که برای نخستین بار با حضور ۴۸ تیم و به میزبانی سه کشور برگزار می‌شود تا هواداران فوتبال منتظر تماشای یک جام جهانی متفاوت باشند. اما درباره این رقابت‌ها هنوز علامت سوال‌هایی وجود دارد که تیم‌ها را در ابهام گذاشته است. به عنوان مثال به زودی قرار است مراسم قرعه‌کشی جام جهانی برگزار شود اما هنوز پرسش‌های فراوانی درباره نحوه سیدبندی تیم‌های پلی‌آف وجود دارد. در این میان فدراسیون جهانی هم واکنش رسمی‌ای به این پرسش‌ها نداشته تا فعلا همه چیز بر مدار احتمالات پیش برود. 

تغییر در سیدبندی پلی‌آف در راه است؟

گفته می‌شود هفته گذشته به برخی فدراسیون‌ها اطلاعاتی داده شده که در آن یک جمله مهم وجود داشته است. این جمله نشان می‌داد برندگان مسیرهای پلی‌آف بر اساس رده‌بندی تیمی که بالاترین رتبه را در هر مسیر دارد سیدبندی خواهند شد. درواقع بر اساس این مسیر، تیم‌های ایتالیا، لهستان یا ترکیه دیگر در سید چهارم قرار نمی‌گیرند و بر اساس رنکینگ‌شان جایگاه پلی‌آف را تعیین می‌کنند. همان‌طور که به عنوان مثال برنده پلی‌‌آف ایتالیا در سید دوم قرار گرفته است. سندی که فیفا آن را در سایت خود قرار نداده اما تائید شدنش توسط افرادی که در چند فدراسیون عضو فیفا حضور دارند، باعث شده که رسانه‌ها آن را رسمی تلقی کنند. 

اما طبق قانون، فیفا همچنان می‌تواند مانند گذشته عمل کرده و تمام تیم‌های پلی‌آف را در گلدان چهارم قرار دهد. در این صورت چه اتفاقی رخ خواهد داد؟ اگر سندی که درباره آن صحبت شد واقعی باشد، تیم‌های پلی‌آف لزوما در سید چهارم قرار نخواهند گرفت. 

این سیدبندی بر اساس سندی است که به بیرون درز کرده است:

سید یک: مکزیک، آمریکا، کانادا، اسپانیا، آرژانتین، فرانسه، انگلیس، برزیل، پرتغال، هلند، بلژیک، آلمان

سید دو: کرواسی، مراکش، پلی‌آف ایتالیا، کلمبیا، اروگوئه، سوئیس، ژاپن، سنگال، ایران، پلی‌آف دانمارک، کره جنوبی، اکوادور

سید سه: اتریش، پلی آف ترکیه، استرالیا، نروژ، پاناما، پلی آف لهستان، مصر، الجزایر، اسکاتلند، پاراگوئه، تونس، ساحل عاج

سید چهار: ازبکستان، قطر، برنده پلی‌آف بین قاره‌ای یک، برنده پلی‌آف بین قاره‌ای دو، عربستان، آفریقای جنوبی، اردن، کیپ ورد، غنا، هائیتی، کوراسائو، نیوزیلند

اما اگر فیفا تصمیم بگیرد همه تیمهای پلی آف را به سید چهارم ببرد، بنابراین اولا استرالیا وارد سید دوم خواهد شد و دوما سید چهارم علاوه بر تیمهای ساده‌تر نظیر کوراسائو و نیوزلند، تیمهای قدرتمند را هم در خود خواهد داشت. به عنوان مثال اگر ایتالیا، لهستان، دانمارک و ترکیه به جام جهانی راه پیدا کنند، در سید چهارم قرار خواهند گرفت. 

خبر شوکه‌کننده برای ایران

این اتفاق البته اصلا خبر خوبی برای تیم ملی ایران نیست چون در این صورت ملی‌پوشان کشورمان احتمالا در گروه آرژانتین، نروژ و ایتالیا قرار می‌گیرند که حتی در فرمت جدید جام جهانی هم صعود از گروه را دشوار خواهد کرد و رقابت بر سر جایگاه سومی سخت می‌شود. حتی تقابل با تیمهای برزیل، اسکاتلند و لهستان هم دشواری خاص خود را خواهد داشت و در کل این تغییر دوباره به ضرر ایران تمام خواهد شد. تیم ملی ایران هر بار که در جام جهانی حضور داشته، نتوانسته از مرحله گروهی عبور کند و حالا که این رقابت‌ها با حضور ۴۸ تیم برگزار می‌شود، صعود از گروه کم‌ترین انتظاری است که از تیم ملی می‌‌رود اما قرار گرفتن در گروهی با قدرت‌های بزرگ دنیا، می‌تواند به سال‌های ناکامی تیم ملی ایران تداوم بدهد. به خصوص که تیم امیر قلعه‌نویی ماه‌هاست که رو به افول است و حتی نمی‌تواند تیمی مثل ازبکستان را شکست بدهد. به این ترتیب همگروهی ایران با این تیم‌ها می‌تواند تیم ملی کشورمان را به زنگ تفریح تبدیل کند. 

با این حال تا زمانی که دستورالعمل رسمی قرعه‌کشی از سوی فدراسیون جهانی فوتبال منتشر نشود، هیچ‌چیز قطعی نیست و منتقدان معتقدند فیفا باید روند شفاف‌تری در انتشار این اطلاعات داشته باشد و این تصمیم‌گیری‌ها نباید به هفته‌های پایانی پس از اتمام کامل مسابقات موکول شود؛ خصوصا وقتی که وضعیت سیدبندی می‌تواند مسیر برخی تیم‌ها را در رقابت‌های پیش رو به‌ طور جدی تحت‌تاثیر قرار دهد. 

به هر حال کم‌تر از دو هفته دیگر قرعه‌کشی جام جهانی برگزار می‌شود و باید دید چه زمانی فیفا تصمیم به شفاف‌سازی در این زمینه می‌گیرد. آنچه که مشخص و قطعی است، این است که ایران در هر حال در سید دوم قرار خواهد گرفت. 

تمرکز ایتالیا روی فرصت طلایی

در میان این اخبار مهم، آنچه که برای اروپایی‌ها فعلا در اولویت اهمیت قرار دارد، عبور از پلی‌آف برای رسیدن به جام جهانی است. قرعه‌کشی پلی‌آف اروپا به میزبانی زوریخ سوئیس انجام شده تا تیم‌ها رقبای خود را بشناسند. قرار است چهار تیم اروپایی دیگر هم جواز حضور در جام جهانی را به دست بیاورند و این اتفاق از تاریخ ۶ تا ۱۱ فروردین ۱۴۰۵ خواهد افتاد. در این مرحله پلی‌آف ۱۲ تیم حضور دارند که در گروه‌های دوازده‌گانه مرحله مقدماتی در جایگاه دوم قرار گرفته‌اند به علاوه چهار تیمی که بهترین رتبه را در آخرین لیگ ملت‌های اروپا کسب کرده‌اند و هنوز جایگاه مطمئنی در جام جهانی یا در مرحله پلی‌آف به دست نیاورده‌اند. 

در مراسم قرعه‌کشی تیم‌های ایتالیا، دانمارک، ترکیه، اوکراین در گلدان یک بودند،‌ لهستان، ولز، جمهوری چک، اسلواکی در گل دوم قرار گرفتند، آلبانی، ایرلند، بوسنی، کوزوو در گلدان سوم جای داده شدند و رومانی، سوئد، مقدونیه شمالی و ایرلند شمالی تیم‌های گلدان چهارم را تشکیل دادند. 

تغییر سیدبندی قرعه‌کشی جام جهانی اصلا خبر خوبی برای تیم ملی ایران نیست چون در این صورت ملی‌پوشان کشورمان احتمالا در گروه آرژانتین، نروژ و ایتالیا قرار می‌گیرند که حتی در فرمت جدید جام جهانی هم صعود از گروه را دشوار خواهد کرد و رقابت بر سر جایگاه سومی سخت می‌شود

درنهایت قرعه‌کشی نهایی به اینگونه انجام شد: 

بخش  A: ایتالیا-ایرلند شمالی، ولز-بوسنی

بخش  B : اوکراین-سوئد، لهستان-آلبانی

بخش  C: ترکیه-رومانی، اسلواکی-کوزوو

بخش  D: دانمارک-مقدونیه، چک-ایرلند

این قرعه‌کشی یک فرصت ایده‌آل برای ایتالیایی‌هاست تا به دوری خود از جام جهانی پایان بدهند. از هر کدام از این بخش‌ها یک تیم جواز حضور در جام جهانی را به دست می‌آورد و به نظر می‌رسد که مسیر ایتالیا ساده‌تر باشد. ملی‌پوشان کشور چکمه اگر برابر ایرلند شمالی برنده شوند، باید به مصاف برنده ولز و بوسنی بروند که بهتر از تقابل با تیمی مثل   سوئد است. 

ایرلند شمالی حریف آنها در نیمه‌نهایی خواهد بود که در خانه بازی خواهند کرد. با این حال، برای صعود به جام جهانی، آنها باید یک مسابقه دیگر یعنی فینال را مقابل برنده بازی ولز و بوسنی ببرند. در اصل، ایتالیایی‌ها در هر دو سناریو، بخت اصلی صعود هستند. 

ایتالیا سه دوره متوالی است که کار صعودش به جام جهانی به پلی‌اف می‌افتد و در دو دوره قبلی با شکست مقابل سوئد و مقدونیه شمالی نتوانسته بخشی از مهم‌ترین تورنمنت فوتبالی جهان باشد. آنها اما این بار خوشبین هستند که در سومین پلی‌آف سربلند باشند و بتوانند جای خالی‌شان را در جام جهانی پر کنند. 

در همین حال، ترکیه با آردا گولر، ابتدا در خانه به مصاف رومانی خواهد رفت و سپس باید در خارج از خانه با پیروزی در مقابل اسلواکی یا کوزوو، صعود خود را قطعی کند. ترک‌ها کیفیت کافی برای غلبه بر هر دو دور و رسیدن به جام جهانی را نشان داده‌اند و باید دید به جمع ۴۸ تیم حاضر در این مسابقات می‌رسند یا نه. لهستان هم با لواندوفسکی می‌تواند کار دشوارتری داشته باشد. آنها کار خود را در خانه با آلبانی که حریفی سرسخت به شمار می‌رود آغاز می‌کنند و سپس باید در خارج از خانه با اوکراین یا سوئد، دو چالش بزرگ، جایگاه خود را تثبیت کنند.

و اما پلی آف بین قاره‌ای

همچنین قرعه‌کشی پلی‌آف بین قاره‌ای نیز به انجام رسید. مراسمی که به خصوص برای عراقی‌ها اهمیت زیادی داشت. چراکه در این مرحله تکلیف رقیب احتمالی این تیم در فینال مشخص می‌شد؛ جایی که برنده به صورت مستقیم به جام جهانی 2026 صعود خواهد کرد. طبق نظام برگزاری این مرحله، دو تیمی که در رده‌بندی فیفا بالاتر هستند مستقیم به دیدار فینال پلی‌آف راه می‌یابند، در حالی که چهار تیم دیگر با رتبه‌های پایین‌تر باید در مرحله نیمه‌نهایی با یکدیگر رقابت کنند. عراق همراه با جمهوری دموکراتیک کنگو مستقیما به فینال راه یافته‌اند، چراکه این دو تیم طبق رده‌بندی جدید فیفا بالاترین امتیاز را میان تیم‌های حاضر دارند. 

در پایان قرعه‌کشی، در بخش اول نیوکالدونیا - جامائیکا قرار گرفتند که تیم برنده به مصاف کنگو خواهد رفت و در بخش دوم بولیوی -  سورینام حضور دارند که تیم برنده با عراق دیدار خواهد کرد تا به این صورت تکلیف این بخش هم روشن شود.