رامتین موثق

برخی کارشناسان و فعالان اقتصادی بر این باورند که چند نرخی بودن ارز و ارزان‌تر بودن ارز دولتی نسبت به ارز بازار آزاد، باعث ایجاد رانت و فساد در فرآیند واردات شده است. بزرگترین نمونه فسادی هم که در این زمینه رخ داد چای دبش بود که موجب سر و صدای بسیاری در کشور شد.

دو روز گذشته نیز یک مقام مسئول ادعای وجود فساد در فرآیند واردات برنج کرد. نایب‌رئیس شورای مرکزی مجمع ملی کشاورزی در یک برنامه زنده تلویزیونی مدعی شد: «سرنوشت 1 میلیون تن برنج وارداتی در سال 1401 مشخص نیست و کسی هم در مورد آن پاسخی نمی‌دهد.» از آنجا که در ایران از این موارد فساد زیاد کشف شده است، برخی نسبت به این خبر حساس شده‌اند.

«توسعه ایرانی» در گفت‌وگو با یکی از فعالان حوزه برنج، به بررسی این ادعا و روند واردات برنج در سال 1404 و احتمال بروز فساد در این فرآیند پرداخته است.

تکذیب گم شدن 1 میلیون تن برنج

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، ادعای نایب‌رئیس شورای مرکزی مجمع ملی کشاورزی را مبنی بر گم شدن 1 میلیون تن برنج در سال 1401، تکذیب کرد.

مسیح کشاورز توضیح داد: ایشان اظهار کرده که سال ۱۴۰۱ یک میلیون تن برنج وارد کشور شده است، خب این برنج کجا رفته است؟ بعد از طرف دیگر می‌گوید که واردات نباید انجام شود.

او با بیان اینکه این 1 میلیون تن را مردم استفاده کرده‌اند زیرا یک میلیون تن برنج را نمی‌توان نگه داشت، افزود: یک تریلی ۲۴ تن برنج حمل می‌کند و حال توجه کنید که 1 میلیون تن برنج را باید در چند تریلی جای داد؟ برای 1 میلیون تن برنج چقدر جا برای نگه داشتن لازم است؟ ایشان از یک طرف می‌گوید نیازی به واردات نداریم اما از طرفی دیگر می‌گوید ۱ میلیون تن برنج کشور وارد شده است؛ پس این برنج کجا رفته است؟ 

این مقام صنفی درباره آمارهای تولید داخلی برنج یادآور شد: سال‌های سال، خصوصا پارسال و یارسال، فشار وارد می‌شده است که میزان تولید برنج، ۲ میلیون تا ۲ و نیم میلیون تن اعلام شود. پارسال اعلام کردند که ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تن تولید شده است. اما انجمن ما بارها درباره این آمارسازی‌ها تذکر داده است زیرا وقتی آمار تولید دروغ اعلام می‌شود، دولت سیاست‌گذاری وارداتی خود را اشتباه تنظیم می‌کند و به مقدار کمتری برنج را وارد می‌کند و در این شرایط، تناسب عرضه و تقاضا به‌هم می‌خورد و قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کنند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: منافع کسانی که شایعه کرده‌اند در سال 1401 یک میلیون تن برنج گم شده است، در گران شدن برنج است زیرا برنج را از کشاورز پیش‌خرید می‌کنند و سپس گران می‌فروشند. امسال که دولت آمار واقعی تولید را اعلام کرده است، دیگر نمی‌توانند در آن زمین بازی کنند پس اعلام می‌کنند که برنج احتکار شده است که باز یک کمبود تصنعی در بازار ایجاد کنند

امسال اولین سال اعلام آمار واقعی تولید برنج است

کشاورز تاکید کرد که امسال برای اولین بار معاون وزیر کشاورزی اعلام کرد که میزان واقعی تولید برنج 1 میلیون و 600 هزار تا 1 میلیون و 800 هزار تن است.

او با اشاره به اعلام 1 میلیون تن اضافی در تولید برنج کشور، ادامه داد: این دقیقا همین ۱ میلیون تنی است که ادعا می‌شود گم شده است. در سال‌های گذشته ۱ میلیون تن برنج به دلیل آمارسازی وارد کشور نشده است و به همین دلیل، قیمت‌ها از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ افزایشی بوده است. سال ۱۴۰۱ که برنج به کیلویی ۱۷۰ تا 180 هزار تومان رسید، بخش خصوصی ورود کرد و برنج داخلی را خرید؛ که به همین دلیل واردات افزایش پیدا کرد و 1 میلیون و 800 هزار تن برنج وارد شد که ناگهان قیمت پایین آمد و قیمت برنج ایرانی از ۱۸۰ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان رسید زیرا بین عرضه و تقاضا تناسب برقرار شد.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج با تاکید بر اینکه واردات 1 میلیون تن برنج در سال 1401، خلا نیاز بازار را پوشش داد، به بررسی مجدد ادعای گم شدن برنج در سال 1401 پرداخت و گفت: این آقا با حرف خود، ادعای خود را نقض کرد زیرا برنج در سال ۱۴۰۱ گم نشد و با قیمت مناسب سر سفره مردم رفت. پارسال همین شخص در برنامه پرسشگر شبکه سلامت اعلام کرد که ۲۷۰۰ تا ۲۸۰۰ میلیون تن تولید داریم که با این آمار جلوی واردات را گرفتند که اکنون قیمت برنج ایرانی به ۳۰۰ هزار تومان رسیده است.به اعتقاد کشاورز، منافع این افراد در گران شدن برنج است زیرا برنج را از کشاورز پیش‌خرید می‌کنند و سپس گران می‌فروشند.

او تصریح کرد: امسال که دولت آمار واقعی تولید را اعلام کرده است، دیگر نمی‌توانند در آن زمین بازی کنند پس اعلام می‌کنند که برنج احتکار شده است که باز یک کمبود تصنعی در بازار ایجاد کنند.

این مقام صنفی یادآوری کرد: واردات برنج در سال 1401 تناسب ایجاد کرد و اثرش را روی قیمت‌ها گذاشت به صورتی که قیمت‌ها متعادل بود و مردم توانستند برنج را با قیمت مناسب سر سفره خود ببرند.

مسیح کشاورز: در سال‌های گذشته ۱ میلیون تن برنج به دلیل آمارسازی وارد کشور نشده است و به همین دلیل، قیمت‌ها از سال ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳ افزایشی بوده است. سال ۱۴۰۱ که برنج به کیلویی ۱۷۰ تا 180 هزار تومان رسید، بخش خصوصی ورود کرد و برنج داخلی را خرید؛ که به همین دلیل واردات افزایش پیدا کرد و 1 میلیون و 800 هزار تن برنج وارد شد که ناگهان قیمت پایین آمد و قیمت برنج ایرانی از ۱۸۰ هزار تومان به ۸۵ هزار تومان رسید زیرا بین عرضه و تقاضا تناسب برقرار شد

امکان تخلف در واردات برنج وجود ندارد

کشاورز در ادامه، احتمال رخداد فساد را در روند واردات برنج رد کرد و اظهار کرد که در محصولات دیگر، مانند چای دبش، فعالین ارز دولتی دریافت می‌کردند اما در برنج روند به صورت دیگری است.

او درباره روند واردات برنج توضیح داد: در برنج تاجر با پول و سرمایه خود، یا با تسهیلات و ...،  و یا با اعتباری که پیش تاجر هندی دارد، برنج را وارد می‌کند و برنج ترخیص می‌شود. بعد از ترخیص، محصول وارد بازار می‌شود؛ سپس بعد از عرضه کل محصولی که وارد بازار و فروخته شده است، وزارت جهاد تایید می‌کند که تاجر تمام محصول خود را فروخته و تازه بعد از طی این روند به بانک برای دریافت ارز معرفی می‌شود.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج با عنوان اینکه به تاجر تا برنج را با پول خود وارد نکند و نفروشد و تمام نشود ارزی تعلق نمی‌گیرد، تاکید کرد: تاجر اگر بخواهد در اینجا تخلفی بکند به پول خود خیانت کرده است زیرا زمانی به او ارز می‌دهند که برنج خود را با قیمتی که تایید شده است، و تحت نظارت بفروشد. برای همین به هیچ وجه امکان تخلف ارزی در حوزه واردات برنج وجود ندارد.

واردات برنج در فصل برداشت به دلیل شرایط جنگی

کشاورز همچنین به واردات برنج در فصل برداشت پرداخت و بیان کرد: اولا که فصل برداشت ایران و هندوستان تقریبا همزمان است به صورتی که فصل برداشت از اوایل تیرماه شروع می‌شود و تا آخر آبان‌ماه ادامه پیدا می‌کند.

او افزود: ثانیا اینکه قانونی به اسم ممنوعیت وارد در فصل برداشت وجود دارد که طبق این قانون، از اول تیرماه تا آخر آبان‌ماه جلوی واردات را می‌گیرند پس این که می‌گویند واردات در فصل برداشت انجام می‌شده، دروغ است. اما امسال برای اولین سال، چون قیمت‌ها بالا رفته و میزان واقعی تولید اعلام شده و کشور به برنج نیاز دارد، ممنوعیت واردات را اعمال نکرده‌اند. این مقام صنفی در انتقاد از این قانون، عنوان کرد: اول فصل تولید که قیمت‌ها مناسب است، جلوی تاجر را می‌گیریم در صورتی که باید وارد کند و لااقل جلوی توزیع آن گرفته شود. جلوی تاجر را در فصل مناسب که می‌تواند برنج وارد کند، می‌گیریم و بعد می‌گوییم که چهار پنج ماه که گذشت و برنج گران شد، واردات انجام شود.

به گفته او، با روند فعلی ممنوعیت واردات در فصل برداشت به مردم خودمان خیانت می‌شود در صورتی که می‌توان در اول فصل برداشت که تیرماه است، واردات انجام شود اما جلوی توزیع آن گرفته شود.

کشاورز تصریح کرد که امسال به دلیل کمبود در کشور، اعلام واقعی میزان تولید و انجام نشدن واردات در سال گذشته، قیمت‌ها شدیدا بالا رفته است و دولت تصمیم گرفته است که با اعمال نکردن ممنوعیت واردات در فصل برداشت، برنج به اندازه کافی وارد شود.

دبیر انجمن تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان برنج در پایان خاطرنشان کرد: به هرحال باید درنظر بگیریم که شرایط جنگی هم بوده است و ممکن است آسیب ببینیم؛ بالاخره برنج دومین کالای اساسی و محصولی استراتژیک است و در شرایط جنگی نباید محدودیت ایجاد کنیم.