پاریس، آغازگر موج ضداسرائیلی در جهان

رامین پرتو

اظهارات اخیر امانوئل ماکرون، رئیس جمهوری فرانسه درباره کشور مستقل فلسطینی به یک موج جدید سیاسی علیه اسرائیل تبدیل شده که حالا نه تنها در منطقه، بلکه در اروپا و آمریکای جنوبی هم می‌توان آثار آنرا دنبال کرد و به چشم دید. او شامگاه پنجشنبه در سخنانی گفت که «من تصمیم گرفته‌ام که فرانسه در راستای تحقق تعهد تاریخی خود برای دستیابی به صلحی عادلانه و پایدار در خاورمیانه، کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد». طبق گزارش تلویزیون الجزیره، رئیس‌جمهور فرانسه در این خصوص گفت که «تصمیم خود را برای به رسمیت شناختن رسمی کشور فلسطین، پیش از مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر آینده اعلام خواهم کرد؛ چراکه نیاز فوری امروز پایان دادن به جنگ در غزه و نجات غیرنظامیان است». رئیس‌جمهور فرانسه همچنین در نامه‌ای به محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان نوشت: «امیدوارم این به رسمیت شناختن به دستیابی به صلح پایدار در خاورمیانه کمک کند». 

اسرائیل و آمریکا مخالفان اصلی 

اینکه چنین موضعی از سوی فرانسه در شرایطی که قحطی و گرسنگی و حملات بی‌امان اسرائیل علیه غزه ادامه دارد، بدون شک موضوعی است که خوشایند تل‌آویو و به خصوص بنیامین نتانیاهو نیست و بر همین اساس اولین واکنش‌های منفی از سوی مقامات اسرائیل به چشم خورد. نتانیاهو تصمیم فرانسه را محکوم و آنرا «همسویی با تروریسم و تهدید موجودیتی برای اسرائیل» دانست و گفت فلسطینی‌ها به دنبال تشکیل کشوری در کنار اسرائیل نیستند بلکه خواهان کشوری به جای اسرائیل هستند. 

همچنین یاریو لوین، نماینده وی این تصمیم را مورد انتقاد قرار داد و آن را نقطه سیاهی در تاریخ فرانسه و حمایت مستقیم از تروریست دانست و گفت زمان آن رسیده است که حاکمیت اسرائیل بر کرانه باختری که اسرائیل از سال ۱۹۶۷ آن را اشغال کرده اعمال شود.

همزمان یسرائیل کاتس، وزیر جنگ اسرائیل تصمیم ماکرون را تسلیم شدن در برابر تروریسم و پاداشی برای حماس دانست و گفت ما اجازه تشکیل موجودیت فلسطینی که امنیت و موجودیت ما را تهدید می‌کند نخواهیم داد. بتسلئیل اسموتریچ، وزیر دارایی اسرائیل نیز در توییتی در شبکه ایکس، در مورد تصمیم رئیس جمهور فرانسه، مبنی بر به رسمیت شناختن کشور فلسطین اظهار نظر کرد و «از رئیس جمهور ماکرون به خاطر تصمیمش تشکر می‌کنم، تصمیمی که به ما توجیهی برای اعمال نهایی حاکمیت می‌دهد و ایده ایجاد یک کشور تروریستی عرب در قلب سرزمین اسرائیل را به زباله‌دان تاریخ می‌سپارد. این پاسخ صهیونیستی مناسب ما به تلاش‌های قهری یکجانبه ماکرون و شرکایش خواهد بود». 

یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون اسرائیل هم اعلام ماکرون مبنی بر قصدش برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین را یک اشتباه اخلاقی و آسیب سیاسی توصیف کرد. 

در همین راستا مارکو روبیو، وزیر خارجه آمریکا گفت که ایالات متحده آمریکا به شدت مخالف طرح فرانسه برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین است. روبیو در پلتفرم ایکس گفت: «ایالات متحده به شدت با طرح ماکرون برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین در سازمان ملل مخالف است». او گفت: «این تصمیم بی‌ملاحظه فقط در خدمت تبلیغات حماس است و مانع صلح می‌شود. این سیلی محکمی به صورت قربانیان هفتم اکتبر است!». 

حمله ترامپ به ماکرون 

در ادامه واکنش‌های منفی به سخنان رئیس جمهور فرانسه، دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به بیانیه اخیر امانوئل ماکرون مبنی بر اینکه به‌زودی فلسطین را به عنوان کشور به رسمیت خواهد شناخت، گفت: «بیانیه ماکرون درباره به رسمیت شناختن فلسطین بی‌معنی و سخنان او بی‌ارزش است. البته که خود ماکرون شخص خوبی است اما این بیانیه او چیزی را تغییر نخواهد داد». او درخصوص گفت‌وگوی تازه‌اش با بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که با نتانیاهو درباره ارسال کمک به غزه صحبت کردم اما وارد جزئیات نمی‌شوم. 

حمایت اعراب و اروپا از پاریس

به موازات این مواضع مقامات اسرائیل و آمریکا شاهد واکنش مثبت کشورهای عربی و اروپایی در خصوص اظهارات ماکرون بودیم. به عنوان مثال مصر، عربستان سعودی، قطر، اردن و ... از اعلام امانوئل ماکرون مبنی بر قصد کشورش برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین استقبال کردند. 

تاکنون تنها سوئد، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی در دوران عضویت در اتحادیه اروپا در راستای به رسمیت شناختن کشور فلسطین گام برداشته‌اند و بنابراین تصمیم اخیر رئیس‌جمهور فرانسه در این مورد اهمیت زیادی دارد و حتی ممکن است بلژیک هم دست به چنین اقدامی بزند

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین هم از اعلام فرانسه مبنی بر قصدش برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین استقبال کرد و این گام را به طور مؤثر در ایجاد صلح بر اساس راه حل دو دولتی مطابق با مشروعیت بین‌المللی و قوانین بین‌المللی دانست. او تأکید کرد که به رسمیت شناختن کشور فلسطین توسط فرانسه، با توجه به بن‌بست سیاسی و تضعیف فرصت‌های صلح عادلانه و پایدار در منطقه توسط اسرائیل، یک تحول سیاسی مهم است. همچنین جنبش حماس اعلام کرد تصمیم رئیس جمهور فرانسه گام مثبتی در جهت صحیح به سوی ایجاد عدالت درباره مردم فلسطین و تحول سیاسی به شمار می‌رود که بازتاب رشد باور بین‌المللی به عدالت مسئله فلسطین است. 

در کشورهای غربی هم شاهد یک موج حمایتی به نفع ماکرون و فرانسه هستیم. به عنوان مثال پدرو سانچز، نخست‌وزیر اسپانیا از ملحق شدن فرانسه به اسپانیا و کشورهای اروپایی دیگر در به رسمیت شناختن کشور فلسطین استقبال کرد و خواستار تلاش برای حفاظت از آنچه نتانیاهو به دنبال نابودی آن است شد و تاکید کرد راه حل دو کشوری تنها گزینه است. 

مارک کارنی، نخست‌وزیر کانادا هم اعلام کرد کشورش قصد دارد در نشست آتی سازمان ملل متحد در ماه سپتامبر، رسماً کشور فلسطین را به رسمیت بشناسد؛ چراکه این راه حل، فرآیندی است که صلح و امنیت را برای ملت‌های اسرائیل و فلسطین تضمین می‌کند. 

رسانه‌های انگلیس در این خصوص اعلام کردند که پس از اینکه فرانسه اعلام کرد که کشور فلسطین را به رسمیت خواهد شناخت، کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا با فشارهایی برای به رسمیت شناختن فوری کشور فلسطین روبرو است و گروهی از نمایندگان پارلمان بریتانیا از او خواستند که اقدام مشابهی انجام دهد. در این گزارش‌ها آمده است که نمایندگان حزب کارگر و لیبرال دموکرات در کمیته امور خارجه پارلمان بریتانیا اینطور استدلال کردند که تشکیل کشور فلسطین «یک حق مسلم» است که نباید مشروط شود. اما در مقابل دو نماینده محافظه‌کار عضو کمیته امور خارجه پارلمان با تکرار موضع دولت گفتند که این امر فقط باید به عنوان بخشی از یک راه حل سیاسی بلند مدت برای حل بحران خاورمیانه اتفاق بیافتد.

آلمان، دیگر قدرت اتحادیه اروپا، بر این باور است که به رسمیت شناختن فلسطین باید در پایان مذاکرات صلح با اسرائیل و در چارچوب راه‌حل دوکشوری صورت بگیرد اما تاکنون تنها سوئد، اسپانیا، ایرلند و اسلوونی در دوران عضویت در اتحادیه اروپا این گام را برداشته‌اند، بنابراین تصمیم اخیر رئیس‌جمهور مکرون اهمیت زیادی دارد.

موضوع دیگر این است که شماری از کشورهای اروپایی دیگر، از جمله لهستان و مجارستان هم در دهه ۱۹۸۰ و در دوران کمونیستی، فلسطین را به رسمیت شناخته بودند اما بلژیک، که در جریان جنگ اسرائیل و حماس از منتقدان سرسخت اسرائیل در اروپا بوده، در حال بررسی این موضوع است و گزارش‌ها حاکی از آن است که تصمیم نهایی خود را در اوایل سپتامبر اعلام خواهد کرد.

با اینکه بسیاری از کشورهای عربی و اروپایی از موضع ماکرون استقبال کردند؛ دونالد ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا با اشاره به بیانیه او درباره به رسمیت شناختن فلسطین اعلام کرد که این مواضع بی‌معنی و سخنان او بی‌ارزش است و این بیانیه او چیزی را تغییر نخواهد داد

تمام این واکنش‌ها در حالی رخ داده که گوستاوو پترو، رئیس جمهور کلمبیا (جمعه) در یک موضع سیاسی قاطع و بی‌سابقه از سوی یک کشور آمریکای لاتین اعلام کرد که به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح، دستورالعمل‌هایی برای توقیف هر کشتی حامل زغال سنگ به مقصد اسرائیل صادر کرده است. همچنین بیش از ۶۰ عضو پارلمان اروپا در نامه‌ای به کایا کالاس، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، خواستار برگزاری جلسه اضطراری برای پیشبرد اقدامات علیه اسرائیل شدند که همگی نشان از تند شدن واکنش‌ها به اسرائیل دارد.