رئیس‌جمهور آمریکا باردیگر مهیای ثبت پیروزی‌های فوری شد!
ترامپ و بازسازی دوباره پیمان ابراهیم
رامین پرتو
پس از سال‌ها رکود و تنش در خاورمیانه، به نظر می‌رسد سیاست خارجی ایالات متحده در دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ بار دیگر به فعال‌سازی و بازسازی توافقات پیمان ابراهیم و همچنین تلاش برای پایان دادن به جنگ در نوار غزه روی آورده است. این تحرکات در حالی رخ می‌دهد که منطقه خاورمیانه در وضعیت پرتنشی از تحولات نظامی، سیاسی و دیپلماتیک قرار دارد و ایالات متحده می‌کوشد جایگاه خود را به‌عنوان بازیگر کلیدی در امنیت و صلح منطقه تثبیت کند.
با اینکه رسانه‌های آمریکا مدعی توافق ترامپ و نتانیاهو بر سر پایان جنگ غزه و ادامه پیمان ابراهیم شده‌اند؛ دفتر نخست وزیر اسرائیل صحت این گزارش‌ها را تکذیب و اعلام کرد که هیچ‌گونه توافقی با دیدگاه کاخ سفید برای پایان دادن به جنگ در غزه یا تعهد به تشکیل کشور مستقل فلسطین انجام نشده است
توافق اولیه میان ترامپ و نتانیاهو؟
در این وضعیت روزنامه اسرائیل هیوم به نقل از منابع آگاه، گزارش داد که بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا به توافقی برای پایان دادن به جنگ علیه نوار غزه ظرف دو هفته دست یافته‌اند. این توافق پس از یک تماس تلفنی و با حضور مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و ران درمر، وزیر امور استراتژیک اسرائیل، مطرح شده است. بر اساس این گزارش، دو طرف درباره یک طرح جامع برای پایان دادن به جنگ غزه و تغییر شکل آینده این باریکه توافق کردند؛ طرحی که جایگزینی حماس در غزه با یک دولت مشترک متشکل از چهار کشور عربی را پیش‌بینی می‌کند. این طرح همچنین جذب ساکنان غزه که تمایل به مهاجرت دارند، از طریق کشورهای نامشخص را در بر می‌گیرد و به دنبال ایجاد روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و عربستان سعودی، سوریه و دیگر کشورهای عربی و اسلامی است. در مقابل، اسرائیل حمایت اولیه خود را از راه حل دو دولتی فلسطین اعلام می‌کند، البته مشروط به اصلاحات اساسی در عملکرد تشکیلات خودگردان فلسطین. همچنین ایالات متحده حاکمیت اسرائیل بر برخی از مناطق کرانه باختری را به رسمیت خواهد شناخت.
فعال شدن دوباره دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی و تلاش برای بازسازی پیمان ابراهیم و پایان دادن به جنگ غزه، نشانه‌ای از اهمیت استراتژیک خاورمیانه برای آمریکا و نقش کلیدی این منطقه در سیاست‌های جهانی است
واکنش منفی تل‌آویو
با این حال، دفتر نخست وزیر رژیم صهیونیستی روز گذشته (جمعه) صحت این گزارش‌ها را تکذیب کرد و اعلام داشت که هیچ‌گونه توافقی با دیدگاه کاخ سفید برای پایان دادن به جنگ در غزه یا تعهد به تشکیل کشور مستقل فلسطین انجام نشده است. در بیانیه دفتر نتانیاهو آمده است که بحث‌های مطرح شده در مقاله اسرائیل هیوم رخ نداده و طرح سیاسی ادعایی به اسرائیل پیشنهاد نشده است. پیش‌تر، روزنامه واشنگتن پست گزارش داده بود که اسرائیل با پیشنهاد میانجیگر آمریکایی موافقت کرده و آمادگی ورود به مذاکرات برای دستیابی به توافق موقت را دارد، اما سخنگوی نتانیاهو تاکید کرده جنبش حماس در مسیر تلاش‌های مذکور کارشکنی می‌کند. این تناقض‌ها نشان از فضای پیچیده و حساس سیاسی داخلی اسرائیل و همچنین فشارهای منطقه‌ای برای حفظ توازن قدرت دارد.
در این راستا پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی تحلیلی نوشت: «پس از آتش‌بس با ایران، دونالد ترامپ اکنون به پایان دادن به جنگ اسرائیل در غزه و پیشبرد توافق‌های صلح بین اسرائیل و همسایگان عرب چشم دوخته است.» این گزارش به نقل از سه مقام اسرائیلی تاکید می‌کند که بنیامین نتانیاهو قصد دارد طی هفته‌های آینده با ترامپ در کاخ سفید دیدار کند. مذاکرات اولیه بین مشاوران نتانیاهو و مقامات کاخ سفید درباره این سفر احتمالی انجام شده اما تاریخ دقیقی تعیین نشده است. یک مقام اسرائیلی گفته است که احتمالاً این دیدار در هفته دوم ماه ژوئیه صورت می‌گیرد، اگرچه سخنگوی نتانیاهو از برنامه‌ریزی چنین سفری بی‌اطلاع است. یک منبع آگاه به آکسیوس گفت: «ترامپ خواهان آتش‌بس و توافق بر سر اسرای غزه در اسرع وقت است.» استیو ویتکاف، فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آمریکا در امور غرب آسیا، نیز اعلام کرده است که «اعلامیه‌های مهمی درباره کشورهایی که به پیمان ابراهیم خواهند پیوست در راه است».
تصویرسازی از نقش ترامپ در معادلات منطقه‌ای
به موازات این روند و در میانه تایید و تکذیب‌های اسرائیل و آمریکا، فعالان شبکه‌های اجتماعی اخیراً تصویری از یک بیلبورد عظیم در تل‌آویو منتشر کرده‌اند که در آن دونالد ترامپ و بنیامین نتانیاهو در کنار سران ۸ کشور عربی دیده می‌شوند. به گزارش سی‌ان‌ان، ترامپ در مرکز تصویر قرار دارد و در کنار او چهره‌هایی چون محمد بن سلمان، عبد الفتاح السیسی، محمود عباس، جوزف عون، عبدالله دوم، احمد الشرع، محمد بن زاید، سلطان عمان، پادشاهان بحرین و مراکش حضور دارند. برخی‌‌ها اعتقاد دارند که این تصویر نمادی از بازسازی و تحکیم پیمان ابراهیم و تلاش آمریکا برای گسترش ائتلاف کشورهای عربی با اسرائیل است که می‌تواند در ایجاد یک جبهه متحد سیاسی و امنیتی علیه ایران نقش‌آفرین باشد.
در این بین نگرانی‌های کشورهای خلیج فارس از اقدامات نظامی اسرائیل به اندازه‌ای است که برخی آن را تهدیدی برای نظم منطقه‌ای و حتی جهانی توصیف می‌کنند. محمد بارون، مدیرکل یک موسسه تحقیقاتی در دبی، گفته است: «اسرائیل اکنون می‌تواند به هر کشوری حمله کند و هیچ مانعی وجود ندارد». وی همچنین اشاره کرده که گرچه کشورهای خلیج فارس خواهان صلح و میانجیگری هستند، اما اسرائیل به‌عنوان طرفی که فقط به دنبال امنیت خود است، حتی در این زمینه هم شریک نیست و تبدیل به تهدیدی برای ثبات منطقه شده است.
ترامپ به دنبال چیست؟
سوال اصلی در شرایط کنونی این است که چرا دونالد ترامپ در دور دوم ریاست جمهوری خود و به‌خصوص در شرایط فعلی غزه به دنبال فعال کردن مجدد پیمان ابراهیم و پایان جنگ غزه است؟ ابتدا باید به دیدگاه راهبردی ترامپ درباره خاورمیانه اشاره کرد که مبتنی بر تقویت اتحاد میان کشورهای عربی و اسرائیل است. پیمان ابراهیم به‌عنوان یکی از دستاوردهای اصلی دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، نماد این ائتلاف و اتحاد به شمار می‌رود.
دوم، پایان دادن به جنگ غزه و تثبیت آتش‌بس، می‌تواند زمینه را برای بازسازی روابط و گسترش پیمان ابراهیم فراهم کند؛ اقدامی که اعتبار دیپلماتیک ترامپ را در سطح منطقه و جهان افزایش می‌دهد و نشان می‌دهد او قادر به ایجاد ثبات در یکی از بحرانی‌ترین مناطق جهان است.
سوم اینکه ترامپ با تکیه بر این موفقیت‌ها می‌تواند دست برتر را در سیاست خارجی به دست آورد و خود را به عنوان رهبری مؤثر و صلح‌طلب معرفی کند که با قدرت دیپلماتیک، از بحران‌های منطقه‌ای عبور کرده است. چهارم هم اینکه با پایان یافتن جنگ غزه و فعال شدن پیمان ابراهیم، ترامپ می‌تواند فشار بر ایران را افزایش دهد و در عین حال متحدان عرب خود را حفظ کند که نگران قدرت روزافزون اسرائیل هستند. در نهایت، این رویکرد ممکن است پاسخی به بحران‌های داخلی آمریکا و چالش‌های پیش روی ترامپ باشد؛ به‌ویژه در شرایطی که وی به دنبال تثبیت موقعیت سیاسی و افزایش نفوذ خود در سطح
جهانی است.
فعال شدن دوباره دونالد ترامپ در عرصه سیاست خارجی و تلاش برای بازسازی پیمان ابراهیم و پایان دادن به جنگ غزه، نشانه‌ای از اهمیت استراتژیک خاورمیانه برای آمریکا و نقش کلیدی این منطقه در سیاست‌های جهانی است. اگرچه موانع داخلی و منطقه‌ای متعدد، از جمله مخالفت‌های درون اسرائیل و نگرانی‌های کشورهای عربی، این مسیر را پرچالش می‌کنند، اما آمریکا و ترامپ در پی بهره‌برداری از این فرصت به نفع خود هستند.
دیدگاه تان را بنویسید