زمزمه‌های آموزش‌های جنسی در مدارس بالا گرفته است
تابویی که باید شکسته شود
ریحانه جولایی
در کشور ما موضوعات جنسی، تابویی همیشگی است که هیچ نهادی علاقه‌ای ندارد تا نقش آموزشی آن را به عهده بگیرد. درعین‌حال نادیده گرفتن ضرورت این موضوع، طی سال‌های اخیر مشکلات زیادی را در جامعه ایجاد کرده است. دو نهاد اصلی تربیتی یعنی خانواده و مدرسه هم همیشه سعی کرده‌اند از بار مسئولیت آموزش این مسائل شانه خالی کنند و همین موضوع باعث می‌شود نوجوانان از مسیرهای نادرست با مفاهیم جنسی آشنا شوند؛ آشنایی‌های نادرستی که در نوجوانی و بزرگ‌سالی نمود پیدا می‌کند و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به فرد و دیگر افراد جامعه می‌رساند.
خانواده با نگاه سنتی و بیشتر با تأکید بر شرم و حجب و حیا موضوعات جنسی را از کودکان و نوجوانان مخفی می‌کند و به هنگام مطرح‌شدن سؤالی از جانب کودک آن را نفی و انکار می‌کند و کودک را ترغیب می‌کند که پرسیدن این‌گونه سؤال‌ها قبح دارد و مدرسه هم در بیشتر موارد اصلاً به این موضوع ورود نمی‌کند و همین باعث می‌شود تا کودکان و نوجوانان در سنین کنجکاوی جنسی از راه‌های نادرست پاسخی برای سؤال‌های جنسی خود پیدا کنند.
تمام سنین نیازمند آموزش جنسی هستند
همان‌طور که می‌دانید، تربیت جنسی کودک یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مسائل در حوزه‌های تربیت است زیرا نقشی مهم در آینده و سعادت کودک دارد. ماهواره و اینترنت، از ویژگی‌های عصری است که در آن زندگی می‌کنیم و به نظر می‌رسد برای جلوگیری از آسیب‌های آنها، باید آگاهی و تربیت جنسی را از طریق صحیح به فرزندان منتقل کنیم.
زمانه‌ای که در آن زندگی می‌کنیم عصر اطلاعات و سرعت است و بچه‌های ما فرزند همین زمانه‌اند. طوری که دیگر به این راحتی نمی‌توان سرنوشت آنها را از همان کودکی تا بزرگ‌سالی و پیری خواند. دنیا پیچیده شده و از خیلی‌ها می‌شنویم که پیچیدگی و آلودگی دنیای مدرن را بهانه می‌کنند، برای توجیه ناآگاهی‌شان از چیزهایی که باید به فرزندانشان بیاموزند. آموزش در خصوص تربیت جنسی کودکان در تمام مراحل سنی باید صورت بگیرد و به سن خاصی نمی‌شود اشاره کرد. از دوران پیش از دبستان، دبستان، دوران بلوغ، جوانی، میان‌سالی و حتی سالمندی این آموزش‌ها لازم است. البته شکل آن در هر دوره متفاوت است. برخی آسیب‌ها علاوه بر اینکه جسم کودک را به‌شدت تهدید می‌کند، سلامت روان او را هم با مشکلات جبران‌ناپذیری مواجه خواهد کرد که آسیب‌های جنسی از همین دسته است.
با این اوصاف در سال‌های اخیر تربیت و بالا بردن اطلاعات جنسی نوجوانان از طریق کانال‌های ایمن از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. جلب موافقت مسئولان مدارس برای برگزاری کلاس‌هایی تحت عنوان «آموزش بهداشت بلوغ» کار آسانی نیست. بسیاری از مدیران با این امر مخالفت کرده و با بستن چشم بر واقعیت‌های موجود، نیاز به چنین برنامه‌های آموزشی را کتمان می‌کنند.
علت مخالفت بیشتر مخالفان این است که به‌اشتباه تصور می‌کنند آموزش بهداشت جنسی به معنی آموزش آمیزش جنسی است و می‌ترسند با مطرح‌شدن این مسائل، چشم و گوش دانش‌آموزان باز شود و به فساد کشیده شوند؛ درحالی‌که به نظر می‌رسد عکس آن صادق است.
آموزش جنسی باید از کودکی آغاز شود
سال‌هاست که کارشناسان و روانشناسان از کاهش سن بلوغ، افزایش ایدز در اثر ارتباطات جنسی، حتی افزایش بیماری‌های جنسی دختران و بسیاری دیگر از خطرات ناشی از بیماری‌های جنسی برای نوجوانان هشدار می‌دهند و متأسفانه در این شرایط هیچ بحثی از اطلاع‌رسانی و آگاهی بخشی مسائل جنسی در مدارس و نظام آموزشی ما دیده نمی‌شود و صحبت از این مسائل در مدرسه، همچنان تابو تلقی می‌شود.
بیشتر کارشناسان این حوزه معتقدند آموزش و تربیت جنسی کودک باید از 4 سالگی شروع شود چراکه در این سن کودک با اعضای بدن خود آشنا می‌شود و بچه باید بداند کسی حق ندارد به او نزدیک شود و هرکسی نتواند با محبت و یکسری مقدمات دیگر به او تعرض کند. باید با ایجاد فضایی این آموزش‌ها را به او منتقل کرد.
درواقع آموزش جنسی متناسب با سن کودکان، ملاحظات ویژه خود را می‌طلبد. برای مثال، نوع آموزش مسائل جنسی در دوره ابتدایی حداقل باید شناخت فیزیولوژی بدن باشد و اینکه دانش‌آموز بتواند در مقابل خواسته‌های نامشروع دیگران، «نه» بگوید و در صورت بروز این اتفاق، بتواند این مسئله را با بزرگ‌تر خود در میان بگذارد. در این زمانه بیشتر دانش‌آموزان از طریق ویدئوهایی که در شبکه‌های اجتماعی دیده‌اند، اطلاعاتی غلط از مسائل جنسی دارند و درباره آن با هم صحبت می‌کنند. وقتی این آموزش‌ها اصلاً در مدارس ایران وجود ندارد، کودکان اطلاعات غلط کسب می‌کنند و درنتیجه، در برابر خواسته‌های هولناک افراد آزارگر، توان دفاع از خود را ندارند.
آزارهای جنسی دلیل ناآگاهی نوجوانان
البته چند سالی می‌شود متصدیان حوزه آموزشوپرورش از اهمیت آموزش‌های جنسی در مدارس باخبر شده‌اند و صحبت‌هایی در این رابطه شنیده می‌شود.
سال 1393 آزار جنسی ناظم مدرسه‌ای در شهرک دانشگاه علیه تعدادی از دانش‌آموزان، باعث شد بار دیگر این موضوع موردتوجه قرار گیرد؛ هرچند در همان زمان هم مسئولان آموزشوپرورش با فشار رسانه‌ای، این موضوع را پذیرفتند و حمیدرضا کفاش، معاون وقت پرورشی و فرهنگی وزیر آموزشوپرورش، بهعنوان اولین مسئول این وزارتخانه، این اتفاق را تأیید کرد و گفت: «در ایران نمی‌توان مسائل جنسی را در کتاب‌ها آورد یا مستقیم به دانش‌آموزان آموزش داد، بلکه باید فکری به حال آموزش خانواده‌های دانش‌آموزان کرد».
او در این مصاحبه درباره برنامه آموزشوپرورش برای آموزش مسائل جنسی در مدارس گفت: «آموزشوپرورش برنامه‌ای دراین‌باره دارد، ولی به معلمان پرورشی‌ای که مادر یا پدر باشند، این آموزش‌ها را می‌دهیم، نه کسانی که مجردند. اشکال ما این است که آدم‌هایی به این آموزش‌ها وارد می‌شوند که خودشان متوجه این مسائل نیستند».
هنوز چند ماهی از این ماجرا نگذشته بود که این خبر روی خبرگزاری‌ها قرار گرفت: «معلم ورزش مدرسه‌ای در جنوب تهران، با شکایت 14 دانش‌آموز به اتهام کودک‌آزاری و سوءاستفاده از دانش‌آموزانش به دستور قضات دادگاه کیفری استان تهران بازداشت شد».خبرهای مربوط به آزار جنسی دانش‌آموزان در مدرسه و نیز کودک‌آزاری (انواع تنبیه و رفتارهای خشن، آزار جنسی و تعرض) در محیط‌های خارج از مدرسه، در این سال‌ها نه‌تنها کم نشده، بلکه رو به افزایش نیز بوده است .
روز گذشته رئیس پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزشوپرورش گفت که این پژوهشگاه درصدد است راهبردهای مشخصی را علاوه بر تبیین مفهومی، در حوزه تربیت جنسی دانش‌آموزان طراحی و تدوین کند و درنهایت این راهبردها به اجرا درآید
ماجرای تعرض ناظم مدرسه‌ای در غرب تهران هم که هنوز از خاطره‌ها پاک نشده است. رویدادی هولناک که ناامنی را برای دانش‌آموزان و والدین آنها در مدرسه و اجتماع رقم می‌زند. مواجهه افکار عمومی در برابر این اتفاقات، حکایت از وجود مشکل عمده‌ای در ساختار آموزشی کشور دارد و آن فقدان آموزش‌های جنسی مناسب در مدارس کشور است. وقایع تکان‌دهنده مربوط به آزار جنسی دانش‌آموزان در مدرسه و خارج از مدرسه، نشان می‌دهد کودکان قربانی، ابتدایی‌ترین آموزش‌های لازم درباره حفظ حریم خصوصی خود را نیز ندیده‌اند؛ درحالی‌که اگر این آموزش‌ها در ساختار آموزش رسمی کشور وجود داشت، شاید کودکان بهتر می‌توانستند در برابر این تعرض‌ها از خود محافظت کنند.
آموزش‌های جنسی در مدارس آغاز می‌شود؟
حالا انگار پس از نقدهای زیادی که در این رابطه شده بود آموزشوپرورش نگاه جدی‌تری به این موضوع پیداکرده است. روز گذشته رئیس پژوهشگاه مطالعات وزارت آموزشوپرورش گفت: این پژوهشگاه درصدد است راهبردهای مشخصی را علاوه بر تبیین مفهومی، در حوزه تربیت جنسی دانش‌آموزان طراحی و تدوین کند و درنهایت این راهبردها به اجرا درآید.
به گزارش ایرنا، «فرهاد کریمی» درباره مطالعات آموزشوپرورش در زمینه طرح تربیت جنسی اظهار کرد: پژوهشگاه از سال‌های گذشته به بحث تربیت جنسی در کتاب‌های درسی ورود پیداکرده و پیشنهاد‌هایی را ارائه داده که در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و پرداخته‌شده است.برنامه‌ریزی درسی بر اساس سند تحول بنیادین باید براساس ویژگی‌ها، متناسب با مخاطب، جنسیت و خصوصیات فرهنگی و زبانی صورت گیرد.
رئیس پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش معتقد است که باید بر اساس ویژگی‌های جنسی مخاطبان آموزشوپرورش محتوای آموزشی تولید کند و از سوی دیگر روش‌های تربیتی طراحی و تدوین شود. به گفته کریمی آموزشوپرورش بر مبنای ویژگی‌های مخاطبان باید طراحی، برنامه‌ریزی درسی و تدوین محتوا را انجام دهد، اگر ویژگی‌های جنسی دانش‌آموزان در برنامه‌های درسی لحاظ نشود، تربیت خالی از ابعاد منطقی و مدرن می‌شود.
او همچنین خاطرنشان کرد: گاه ممکن است در برخی از بخش‌ها، برنامه‌ها به‌صورت سلیقه‌ای اعمال شود یعنی در یک طرح یک اصل کمتر موردتوجه قرار گیرد، به‌طور مثال در بحث طرح تربیت جنسی، بخشی از نظام آموزشی بر اساس سلیقه خود بیشتر به محتوای مردانه بپردازد اما بنای این وزارتخانه بر این است که تناسب منطقی و علمی ویژگی‌های مخاطب که همانا دانش‌آموزان هستند در برنامه‌ریزی درسی رعایت شود.
بیشتر کارشناسان مسائل جنسی معتقدند آموزش و تربیت جنسی کودک باید از 4 سالگی شروع شود چراکه در این سن کودک با اعضای بدن خود آشنا می‌شود و بچه باید بداند کسی حق ندارد به او نزدیک شود
کریمی در ادامه اضافه کرد: برای طرح تربیت جنسی مطالعات بسیاری صورت گرفته و راهکارهایی ارائه‌شده اما این راهبردها باید به‌صورت مدون طراحی و ابلاغ شود، همچنین در مراجع مربوطه تصویب شود تا زمینه اجرایی پیدا کند. لازم به ذکر است، پیش‌ازاین مهدی نوید ادهم دبیر کل شورای عالی آموزشوپرورش، از تنظیم پیش‌نویس طرح تربیت جنسی خبر داده و اعلام کرده بود که این موضوع در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی قرارگرفته است.
بنا بر گفته‌های او این طرح با مشارکت همه دستگاه‌های مرتبط ازجمله آموزشوپرورش، وزارت بهداشت، کمیسیون حوزوی شورای عالی انقلاب و فرهنگی، معاونت امور زنان ریاست جمهوری و برخی دیگر از دستگاه‌ها تنظیم‌شده و در پیش‌نویس طرح تربیت جنسی به فرصت‌ها و تهدیدهای آموزش جنسی به دانش آموزان پرداخته‌شده است که بهعنوان یک ضرورت و پدیده اجتماعی باید موردتوجه قرار گیرد.
دیدگاه تان را بنویسید