روانشناس کودک با انتقاد از حضور کودکان در کلاس‌های تابستانی متعدد:
«حوصله سر رفتن»، منشا افزایش خلاقیت است
آسو محمدی
خرداد که تمام می‌شود، دانش‌آموزان نفس راحتی از دست مدرسه می‌کشند؛ چراکه سه ماه فرصت دارند تا به هر برنامه‌ای که در طول سال نمی‌توانند و فرصت نمی‌کنند، بروند. تابستان که فرا می‌رسد یکی از چالش‌های اصلی خانواده‌ها پر کردن اوقات فراغت با کمترین هزینه و امکانات برای فرزندانشان است.
اگر شما هم با شروع فصل تابستان سوالاتی درباره گذراندن اوقات فراغت با کمترین امکانات و هزینه و چند شیوه خوب و جالب برای پر کردن اوقات فراغت دارید؛ با ما همراه باشید.
کلاس‌های کمک آموزشی، فعالیت‌های گوناگون هنری و خلاقانه، ورزشی و تفریحی در صف بررسی والدینی قرار می‌گیرند که می‌خواهند از فرصت سه ماهه تعطیلات تابستانی استفاده کنند تا فرزندانشان چیزهای جدیدی فراتر از آنچه در مدرسه می‌آموزند، فراگیرند. با این حال در انتخاب این فعالیت‌ها، فاکتورهای مهمی مطرح است که می‌تواند در انتخاب والدین و دانش‌آموزان موثر باشد.
نباید با کلاس‌های آموزشی-ورزشی همه اوقات فراغت کودکان را در تابستان پر کرد. بچه‌ها باید به اصطلاح «حوصله سر رفتن» را تجربه کنند، زیرا براساس تحقیقات حوصله سر رفتن منشا خودکنترلی و افزایش خلاقیت می‌شود
در وضعیتی که شرایط اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم باعث شده است که بسیاری از هزینه‌ها با ضرورت و اولویت پایین‌تر از سبد خانواده‌ها حذف شود، همزمان بسیاری از فعالیت‌های اوقات فراغت ازجمله کلاس‌های گوناگون، همزمان با تورم، با رشد قیمت شهریه‌ها مواجه بوده‌اند. همین موضوع باعث می‌شود که قیمت و مبلغ شهریه کلاس‌ها، یکی از فاکتورهای مهم برای انتخاب کلاس‌های تابستانی باشد.
شهریه مناسب فرهنگسراها و سرای محله‌ها
در حال حاضر، کلاس‌های خاص و به اصطلاح مرسوم این روزها لاکچری زیادی برای پر کردن اوقات فراغت دانش‌آموزان تبلیغ می‌شود. حتی برخی مدارس و موسسات آموزشی برای تابستان، برنامه‌های اردویی جامعی در نظر می‌گیرند که همزمان کلاس‌های درسی، هنری، ورزشی و حتی برنامه‌های تفریحی را شامل می‌شود. در بعضی موارد، حتی برگزاری تورهای خارج از کشور برای کودکان در تبلیغات دیده شده است. طبیعتا این برنامه‌ها، شهریه‌های سرسام‌آوری دارند که از عهده بسیاری خانواده‌ها خارج است. اما در سوی دیگر، می‌توان با هزینه‌های کمتر هم فرزندان را به کلاس‌های آموزشی فرستاد. بجز خیل کثیر آموزشگاه‌های علمی و هنری و باشگاه‌های ورزشی خصوصی که بسته به برند، امکانات و کیفیت‌شان، شهریه‌های گوناگونی دارند؛ مراکزی مثل مساجد، فرهنگسراها، سراهای محله و... نیز کلاس‌های تابستانی برگزاری می‌کنند که شهریه مناسب‌تری دارند.
علاقه و استعداد؛ مبنای ثبت‌نام کلاس‌های تابستانی
علاوه بر قیمت، خود کلاس هم مهم است. درباره انتخاب اینکه کودکان به چه کلاسی بروند، عوامل زیادی می‌توانند موثر باشند که بسیاری از آنها با وجود اهمیت، نباید به عنوان فاکتور اصلی اثرگذار باشند چراکه می‌توانند نتیجه مورد انتظار از کلاس‌ها را معکوس کنند.
روانشناس کودک در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: شرکت کردن کودکان در کلاس‌های تابستانی باید بهینه و براساس علاقه، استعداد و انگیزه درونی آنها باشد. والدینی که کودک‌شان را به زور به شرکت در کلاس خاصی مجبور کنند، در این حالت کودک باید به اجبار درس‌هایی را بیاموزد که برای یادگیری آنها هیچ انگیزه‌ای ندارد
مد روز، چشم و هم‌چشمی، علاقه والدین بدون در نظر گرفتن علاقه کودک، همراهی کودک با دوستان و... از جمله این موارد هستند. با این حال یک روانشناس معتقد است که شرکت کردن کودکان در کلاس‌های تابستانی باید براساس علاقه، استعداد و انگیزه درونی کودک باشد.
سمانه اسدی، روانشناس کودک در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» با بیان اینکه ثبت‌نام کودکان در کلاس‌های گوناگون تابستانی یکی از موضوعاتی است که طی سال‌های اخیر میان والدین متداول شده است، افزود: در ایام تابستان والدین عموماً برای افزایش موفقیت، پرورش خلاقیت و استعدادهای فرزندانشان در آینده یا از روی چشم و هم‌چشمی کودکان‌شان را در کلاس‌های مختلفی ثبت‌نام می‌کنند که البته این مسئله را نه می‌توان مثبت و نه منفی ارزیابی کرد.
اوقات فراغت می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات اجتماعی باشد
اسدی با بیان اینکه کلاس‌های تابستانی در کودکان مختلف تاثیرات متفاوتی دارد، می‌گوید: «اوقات فراغت پدیده‌ای است که ازیک‌سو مناسب‌ترین بستر برای رشد و شکوفایی استعدادهای گوناگون و ابعاد مختلف وجود کودکان و نوجوانان به شمار می‌آید و از سویی دیگر می‌تواند زمینه‌ساز بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات اجتماعی باشد. بنابراین اگر با آگاهی و دانش با آن روبه‌رو نشویم و برنامه‌ای سنجیده و منظم برای رویارویی با آن نداشته باشیم دچار صدمات و ضررهای جبران‌ناپذیری خواهیم شد. در این میان باید حواس‌مان باشد که شرکت کردن کودکان در کلاس‌های تابستانی باید بهینه و براساس علاقه، استعداد و انگیزه درونی آنها باشد. تصور کنید والدینی کودک‌شان را به زور و از روی علاقه شخصی خود به شرکت در کلاس خاصی مجبور کنند، در این حالت کودک باید به اجبار درس‌هایی را بیاموزد که برای یادگیری آنها هیچ انگیزه‌ای ندارد و لذتی نمی‌برد. این موضوع سبب می‌شود کودک هم از نظر روانی و یادگیری دچار خستگی شود و هم انگیزه‌اش برای یادگیری موضوعات مورد علاقه خود نیز از بین برود، حال آنکه آنها مجبورند برای خوشحال کردن والدین‌شان در کلاسی که خلاف میل‌شان است شرکت کنند.» این روانشناس با اشاره به اینکه اغلب کودکان به شرکت در کلاس‌های گروهی مانند شنا، ژیمناستیک و... علاقه دارند، تاکید کرد: «عموماً یادگیری و ادامه دادن کلاس‌هایی که با زور و اجبار از سوی والدین به کودکان تحمیل می‌شود ادامه‌دار نخواهد بود و یا با فشار والدین در آینده به پایان می‌رسد که همین موضوع منجر می‌شود فرد در بزرگسالی انسانی کارآفرین و خلاق در حوزه نباشد. البته گاه کودکانی هستند که در آینده نیز در این حوزه موفقیت کسب می‌کنند و تا مراتب بالا آن را ادامه هم می‌دهند، اما به جایگاهی می‌رسند که موفقیت درونی و خلاقیتی ندارند چراکه همیشه برای آنها تصمیم‌گیری شده است.»
کودکان به چندین کلاس نروند و همه را ناتمام رها نکنند
او در ادامه درباره کودکانی گفت که براساس علاقه و انگیزه و استعداد درونی خود در کلاس‌های غیردرسی شرکت می‌کنند، اما بعد از گذراندن دو الی سه ترم آن را نیمه‌کاره رها می‌کنند. اسدی علت این موضوع را اینگونه توضیح داد: «کودک موجودی هیجانی و از نظر علائق و سلایق با نوساناتی روبه‌رو است، زیرا آینده برای آنها روشن نیست و معمولاً کودکان کمتر از ۱۲ سال از آینده خود هیچ تصوری ندارند.» او افزود: «ادامه ندادن کلاس‌هایی که توسط کودک انتخاب شده خیلی بهتر از آن است که والدین به اجبار او را در کلاسی ثبت نام کنند که او هیچ علاقه‌ای به آن ندارد. در هر صورت چه زمانی که والدین و چه زمانی که کودک خودش کلاسی را انتخاب کند ممکن است آن را نیمه‌کاره رها کند. البته نباید به کودک این اجازه داده شود که چند کلاس را با هم انتخاب کند و همه را ناتمام رها کند. کلاس‌های تابستانی باید به اندازه، بهینه و به تعداد محدود باشد.» وی در ادامه با بیان اینکه یادگیری باید در کودکان به صورت خودجوش ایجاد شود، گفت: «آموزش صحیح به آموزشی گفته می‌شود که حس کنجکاوی را در کودک تقویت کند.»
دانش‌آموزان در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند
این روانشناس در پاسخ به این سوال که از چه سنی می‌توان از کودک برای برنامه‌ریزی اوقات فراغت او مشورت گرفت؟ افزود: «والدین از سن شش تا هفت سالگی و بعضاً از پنج سالگی می‌توانند با مشورت کودکان‌شان لیستی از تمام فعالیت‌ها و کلاس‌های مورد علاقه آنها تهیه کنند و به ترتیب اولویت‌بندی براساس علاقه و استعداد برای کودک خود برنامه‌ریزی کنند. این کار مشترک باعث می‌شود کودک احساس کند که والدین به نظرات آنها نیز اهمیت می‌دهند.» این روانشناس با بیان اینکه نباید با کلاس‌های آموزشی-ورزشی همه اوقات فراغت کودکان را در تابستان پر کرد، گفت: «بچه‌ها باید به اصطلاح «حوصله سر رفتن» را تجربه کنند، زیرا براساس تحقیقات حوصله سر رفتن منشا خودکنترلی و افزایش خلاقیت می‌شود، چرا که در این زمان کودک نحوه و چگونگی سرگرم کردن خود را می‌آموزد. به یاد داشته باشیم که کلاس رفتن، یک راهکار کاملا تکراری است. اما یادمان باشد که تابستان نباید برای بچه‌ها تبدیل به مهرماه و روزهای مدرسه شود. یک یا دو کلاس آن هم برای یادگیری مهارت‌های جدید یا معاشرت با دوستان تازه می‌تواند بسیار مفید و روحیه‌بخش باشد. اگر می‌خواهید به کلاس درسی بروید و اشکالات خود را رفع کنید، پیشنهاد من شرکت در کلاس‌های آنلاین است. به این ترتیب هم گرفتار گرمی هوا نمی‌شوید و هم اینکه لازم نیست از خانه خارج شوید.» با این حال برای پرکردن اوقات فراغت حتما نباید فرزندانتان را در کلاس‌های گران‌قیمت ثبت‌نام کنید، بلکه می‌توانید با کارهای خیلی ارزان و ساده هم اوقات فراغت آنها را پر کنید. حتی می‌شود در زندگی آپارتمان‌نشینی با سایر همسایه‌ها برای عصرهای تابستانی برنامه‌های خانوادگی مانند دورهمی، خوردن شام، انجام بازی‌های گروهی ترتیب داد تا هم به بچه‌ها و هم به پدرها و مادرها خوش بگذرد.
دیدگاه تان را بنویسید