صبح پنجشنبه یک نفتکش حامل ۲ میلیون بشکه نفت ایران توسط نیروی دریایی بریتانیا در منطقه جبل‌الطارق توقیف شد.

جزئیات مربوط به توقیف نفت‌کش «گریس ۱» در منطقه جبل‌الطارق نشان می‌دهد این نفت‌کش متعلق به یک شرکت روسی به نام russian titan shipping line  است که نفت ایران را حمل می‌کرده است. 

گریس ١ روز پنج‌شنبه (سیزدهم تیرماه) از آب‌های سرزمینی کشور جیبارتار که تحت نظر دولت انگلستان است، عبور می‌کرده است. نیروهای انگلیس با بازرسی این کشتی و ملاحظه بارنامه و مدارک آن، کشتی را توقیف کردند که به گفته کارشناسان و متخصصین این اقدام آن‌ها، یک اقدام سیاسی است و شامل قوانین بین‌المللی دریانوردی نمی‌شود.

اصولاً بازرسی از نفت‌کش‌ها و کشتی‌های تجاری در محدوده آب‌های سرزمینی یک کشور یک موضوع عادی است و صاحب آن آب‌ها زمانی می‌تواند کشتی را توقیف کند که کشتی دارای مشکلات زیست‌محیطی، گواهینامه و... باشد که توقیف اخیر شامل این موارد نمی‌شود و مشخص است که دلیل توقیف آن یک موضوع سیاسی است. این نفت‌کش، نفت ایران را به‌سوی سوریه می‌برده و نیروی دریایی انگلستان با این استدلال که سوریه مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا است، دست به توقیف این نفت‌کش در جبل‌الطارق زده است.

جبل‌الطارق خودمختار است

دولت جبل‌الطارق مدعی شده است که توقیف نفتکش تصمیم مستقل این دولت بوده است و «هیچ درخواست سیاسی» برای آن در کار نبوده است.

اما نکته مهم درباره توقیف نفت‌کش این است که جبل‌الطارق که به اسپانیایی به آن جیبراتار می‌گویند یک کشور خودمختار و مورد منازعه انگلستان و اسپانیا است. جبل‌الطارق بین اسپانیا و مراکش قرار دارد و یک آبراه حیاتی است. دریانوردان می‌دانند که مدیترانه سه‌راه خروجی دارد. قسمت شمالی این دریا در جنوب اروپا و کشورهای اسپانیا و ایتالیا قرار دارد و قسمت جنوبی آن در شمال آفریقا. یک راه خروج از دریای مدیترانه، از تنگه بسفر و داردانل از کشور ترکیه می‌گذرد؛ یک راه آن از مصر و کانال سوئز و یک راه آن از جبل‌الطارق که به اقیانوس آتلانتیک شمالی می‌رسد. انگلیس با در اختیار گرفتن جبل‌الطارق درواقع حاکمیت این آبراه را از آن خود کرده است و این دماغه استراتژیک را در اختیار دارد. به همین دلیل است که نفت‌کش روسی را بازرسی کرده و با کشف نفت ایران به مقصد سوریه، آن را توقیف کرده است. دولت محلی جبل‌الطارق صبح پنجشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که تفنگداران نیروی دریایی سلطنتی بریتانیا یک نفتکش را که حامل نفت خام به مقصد سوریه بود در سواحل این سرزمین توقیف کرده‌اند.

در این بیانیه آمده است که «شواهد کافی در دست بود که نشان می‌داد مقصد نفتکش گریس-۱ د پالایشگاه بانیاس در سوریه بوده است».

این دولت محلی مدعی شد که این نفت‌کش حامل نفت خام ایران بوده و حرکت آن به سمت پالایشگاه بانیاس نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا محسوب می‌شود.

احضار سفیر بریتانیا در پی توقیف نفتکش ایرانی

این اقدام خصمانه انگلیس از سوی جمهوری اسلامی ایران، خلاف قوانین بین‌المللی دریانوردی ارزیابی شد و عباس موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران اعلام کرد: در پی توقیف غیرقانونی یک نفت‌کش ایرانی در تنگه جبل‌الطارق توسط نیروی دریایی انگلستان، سفیر این کشور در تهران به وزارت امور خارجه احضار شد.

به گفته وی مراتب اعتراض شدید ایران به سفیر بریتانیا اعلام شده است. عباس موسوی گفت: ما به سفیر انگلیس اعلام کردیم این اقدام بدعتی عجیب است به خاطر اینکه تحریم‌هایی که اعلام کرده‌اند، بر مبنای شورای امنیت نیست و جمهوری اسلامی ایران این اقدام را نمی‌پذیرد.

با توجه به موضع رسمی وزارت امور خارجه ایران برای آزادی این نفت‌کش، به نظر می‌رسد چارتر کننده این کشتی، ایران بوده است که براساس گفته کارشناسان برای آزادسازی آن، باید از انگلستان شکایتی در مجامع بین‌المللی و سازمان ملل توسط کشورهای ایران، روسیه و سوریه مطرح شود.

تحلیل گاردین از احضار سفیر بریتانیا به وزارت خارجه ایران

گاردین در گزارشی به تحلیل احضار سفیر بریتانیا به وزارت خارجه ایران و توقیف کشتی ایران توسط انگلیس پرداخت.

به گزارش ایلنا به نقل از گاردین، پس از توقیف یک نفتکش حامل نفت ایران در«جبل الطارق» توسط نیروهای ویژه ارتش انگلیس،  «رابر مک ایر» سفیر انگلیس در تهران از این اقدام دفاع کرده است. همین اتفاق باعث شده است که سفیر انگلستان در ایران به وزارت خارجه ایران احضار شود. در این دیدار مک ایر تاکید کرده است این اقدام در اجرای تحریم‌ها علیه بشار اسد بوده است و از این اتفاق استقبال کرده است. این در حالی است که بر اساس اخبار این توقیف به درخواست واشنگتن صورت گرفته است.  وزارت خارجه انگلیس در چند روز گذشته با یک مشکل روبرو شده بود چرا که انگلستان می‌دانست با این اقدام خود به شدت ایران را عصبانی خواهد کرد.  این در حالی است که انگلستان تأکید دارد که با صادرات نفت ایران هیچ مخالفتی ندارد، اما این عدم مخالفت تا زمانی است که ایران تحریم‌های اروپا را نقض نکند.  

ایران، سفیر انگلستان را احضار کرده است این موضوع به این معنی است که ایران معتقد است انگلستان به دنبال کمک به ایران نیست و در کنار آمریکا به اقدام علیه ایران می‌پردازد. این مساله ایران را نگران و عصبانی کرده است.

ذوق‌زدگی جان بولتون از توقیف نفتکش ایران 

جان بولتون از توقیف نفت ایران توسط انگلیس استقبال کرد. 

مشاور امنیت ملی آمریکا در واکنش به توقیف نفتکش ایران توسط انگلیس در توئیتر نوشت: «خبر عالی: انگلیس نفتکش بزرگ گریس ۱ که در حال نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا و حمل نفت ایران به سوریه بوده را متوقف کرده است.» وی در ادامه نوشت: «این تجارت غیرقانونی است و آمریکا و متحدانش به ایران و سوریه اجازه نخواهند داد از این تجارت غیرقانونی سود ببرند.»

اعتراض اسپانیا به بریتانیا 

توقیف غیرقانونی نفتکش ایرانی از سوی نیروی دریایی بریتانیا در تنگه جبل الطارق، جدا از اعتراض ایران، یک مناقشه دیپلماتیک دیگر را هم رقم زده است. این عملیات که ظاهراً به درخواست آمریکا از سوی بریتانیا به بهانه تحریم‌های اعمالی علیه سوریه به عنوان مقصد محموله نفتی صورت گرفته، بر خلاف پیش‌بینی‌های قبلی، نه در بندر جبل‌الطارق که در آب های سرزمینی اسپانیا صورت گرفته شده است. اسپانیا در نظر دارد به خاطر انجام این عملیات در آب های سرزمینی خود، اعتراض رسمی خود را به لندن ارایه دهد. شایان ذکر است اسپانیا بر اساس «معاهده اوترخت» (قرن ۱۸ میلادی) تنها مالکیت منطقه جبل الطارق و بندر این منطقه را به بریتانیا واگذار کرده بود و هیچگاه از حاکمیت خود بر آب های اطراف جبل الطارق انصراف نداده است.

شبکه تلویزیونی فرانس 24 روز پنجشنبه به نقل از یک منبع اسپانیایی اعلام کرد، توقیف نفتکشی که از ایران حرکت کرده بود، در پی درخواست آمریکا از انگلیس در جبل الطارق صورت گرفته است

توقیف نفتکش ایرانی، به دستور آمریکا بوده است

همچنین شبکه تلویزیونی فرانس 24 روز پنجشنبه به نقل از یک منبع اسپانیایی اعلام کرد، توقیف نفتکشی که از ایران حرکت کرده بود، در پی درخواست آمریکا از انگلیس در جبل الطارق صورت گرفته است.

جوسب بورل سرپرست وزارت امور خارجه اسپانیا در این باره گفت: توقیف نفتکشی که از ایران حرکت کرده بود پس از ارائه درخواست آمریکا از انگلیس صورت گرفته است. وی که به عنوان جانشین فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا معرفی شده است، خاطرنشان کرد: مادرید در حال بررسی توقیف این کشتی و تاثیر آن بر تمامیت ارضی اسپانیا است.

به نظر می رسد که توقیف این کشتی در آب‌های اسپانیا صورت گرفته است. اسپانیا حاکمیت انگلیس بر آب‌های اطراف جبل الطارق را به رسمیت نمی‌شناسد. 

در همین حال سخنگوی نخست وزیر انگلیس با استقبال از توقیف این نفتکش گفت: ما از اقدام قاطع در زمینه اجرای تحریم‌های اتحادیه اروپا علیه دولت سوریه استقبال می کنیم و مقامات جبل الطارق را که در توقیف موفقیت آمیز عملیات صبح امروز دست داشتند، تحسین می کنیم.

دولت محلی جبل‌الطارق مدعی شد که این نفت‌کش حامل نفت خام ایران بوده و حرکت آن به سمت پالایشگاه بانیاس نقض تحریم‌های اتحادیه اروپا محسوب می‌شود

واکنش مقامات ایرانی به توقیف نفت‌کش

محسن رضایی در صفحه شخصی خود در توئیتر نسبت به توقف نفتکش ایرانی در جبل الطارق واکنش نشان داد .

متن این توئیت به شرح زیر است:

«انقلاب اسلامی در طول تاریخ چهل ساله خود، در هیچ معرکه‌ای آغازگر تنش نبوده، اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان، تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاه‌های مسئول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است.»

مصطفی کواکبیان نیز توقف نفتکش ایرانی در جبل‌الطارق را  نوعی راهزنی دریایی توصیف کرد.

رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و انگلیس در مجلس شورای اسلامی در توئیتی اقدام لندن در توقیف نفتکش ایرانی را محکوم کرد.

کواکبیان در حساب شخصی توئیتر خود نوشت: «به عنوان رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران‌ و انگلیس می‌گویم؛ اقدام انگلستان در توقف نفتکش ایرانی در جبل الطارق اولا؛ نوعی راهزنی دریایی ثانیا؛ خصومت غیر قانونی باایران ثالثا؛ بی‌حیثیتی مجدد انگلیس در فرمانبری از آمریکا و رابعا؛ پوچی ادعای اروپایی‌ها برای تداوم برجام را به اثبات رساند.»