دبیرکل اتاق دو کشور با اشاره به خلف وعده بغداد در اعلام قبلی ممنوعیت‌های وارداتی به ایران:
رفتار عراق با تجار ایرانی مطابق عرف تجارت بین‌الملل نیست
رامتین موثق
بعد از محدود شدن روابط تجاری ایران به چند کشور، عراق یکی از کشورهایی بوده است که سیاست‌گذار بر مزیت بازار آن برای محصولات ایرانی تاکید می‌کرده و این کشور به عنوان یکی از بازارهای هدف کالاهای داخلی ایران شناخته می‌شده است. اما براساس آمار گمرک ایران، ارزش کل صادرات کشور در 5 ماهه نخست سال جاری، 6 درصد افت کرده است؛ افتی که بخشی از آن ناشی از کاهش صادرات تهران به بغداد است.
ممنوعیت واردات 44 محصول کشاورزی به عراق، پدیده‌ای نوین و دائمی نیست و فصلی است؛ اما در این جهت خبرسازی شده است که این سیاست در راستای اجرای تحریم‌های آمریکا بوده در صورتی که هیچ ربطی به این موضوع ندارد و مبتنی بر سیاست‌های داخلی عراق است
در همین حال، عراق واردات ۴۴ محصول کشاورزی و دامی و اقلیم کردستان عراق، واردات هندوانه را ممنوع کرد که این امر نگرانی‌هایی را میان تجار و کشاورزان ایرانی به دلیل فسادپذیر بودن این محصولات ایجاد کرده است. دلیل این ممنوعیت در چارچوب استراتژی وزارت کشاورزی عراق و بر اساس تقویم کشاورزی و به دلیل فراوانی تولید و ثبات قیمت‌ها در بازارهای داخلی آن کشور اعلام شده است.
برای پیگیری این موضوع، «توسعه ایرانی» گفت‌وگویی با دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق داشته است که مشروح آن را می‌خوانید.
اعمال محدودیت‌ها و تعرفه‌های سنگین از جانب عراق
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره کاهش صادرات ایران به عراق در 5 ماهه نخست سال جاری، گفت: اگر در بررسی این موضوع به آمار ارزش کالاهای صادراتی و وزن نگاه کنیم، شاهد یک افت در هر دو متغیر خواهیم بود.
جهانبخش سنجابی شیرازی درباره علل این کاهش در صادرات، افزود: مهمترین دلیل کاهش ۶۹۰ میلیون دلاری در صادرات، کاهش صادرات گاز بوده است. این امر هم به دو علت رخ داده؛ اول اینکه آمریکایی‌ها معافیت‌های عراق را برای واردات گاز ایران لغو کردند و در شرایط ناترازی، ظرفیت تولید گاز صادراتی ما نیز در ۶ ماهه اول کاهش پیدا کرد.
او درباره علل دیگر کاهش صادرات به عراق، افزود: عراقی‌ها در 3 مرحله در سال جاری میلادی، تعرفه‌های حوزه محصولات فلزی، مخصوصا میلگرد را، حدودا 30 درصد افزایش دادند بنابراین بخشی از صادرات ما به دلیل از دست دادن مزیت رقابتی، با افت مواجه شد. البته درصدی از این افت جبران شد زیرا کاهش در صادرات میلگرد، با افزایش 37 درصدی صادرات شمش همراه بود.
وی درباره دلیل سوم افت صادرات ایران به عراق، بیان کرد: امسال وضعیت تولید محصولات باغی در عراق نسبت به سال‌های قبل بهتر بود و به همین دلیل، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های فصلی بیشتری اعمال شد. ضمن اینکه عراقی‌ها عملا بین مرزهای منطقه اقلیم کردستان و دولت مرکزی سیطره‌های گمرکی برای بازرسی کالاهایی که از کردستان به بخش مرکزی می‌رود، اعمال کردند و همین ممنوعیت‌ها، محدودیت‌ها و تعرفه‌های دولت مرکزی بر کردستان، که نظام تعرفه‌ای جداگانه داشت، اعمال شد و همین موضوع باعث کاهش صادرات محصولات کشاورزی، برای مثال سیب درختی، شد چراکه این محصول از مرزهای شمالی عراق وارد و بعد از آنجا به بخش مرکزی و جنوبی عراق منتقل می‌شد اما اعمال این محدودیت‌ها مزیت صادراتی ما را با مشکل مواجه کرد.
به گفته او، اگرچه صادرات ایران به عراق با افت قابل توجهی مواجه بوده است اما میزان صادرات 90 قلم کالا از حدود 100 قلم کالا نسبت به سال قبل، یا تثبیت شده و یا با افزایش مواجه بوده است و این آمارها نشان می‌دهند اگرچه در ظاهر متغیرهای اولیه نگران‌کننده هستند اما روند تجارت ایران با عراق پایدار و چشم‌انداز تجار، تثبیت اعداد و ارقام سال گذشته است.
ممنوعیت وارداتی محصولات کشاورزی
دائمی نیست
سنجابی شیرازی درباره ممنوعیت واردات 44 محصول کشاورزی به عراق، مطرح کرد: هرساله از اواخر شهریورماه، عراق محدودیت و ممنوعیت‌های فصلی را به دلیل حمایت از سیاست‌های بازار داخل و تولید داخلی اعمال می‌کند.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: خواست معقول ایران از دولت عراق این است که محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های وارداتی خود را قانونی، منطقی و عرفی با یک فاصله زمانی از قبل اعلام کند که مشکلی برای تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، تجار و بنکداران ایرانی که محصولات را خریداری کرده و قصد صادرات دارند، پیش نیاید، اما نظام تصمیم‌گیری عراق به این موضوع بی‌توجه است
او توضیح داد: اما باید درنظر داشت که این ممنوعیت‌ها مختص سال جاری نیست و سال‌های قبل نیز با این ممنوعیت‌ها مواجه بودیم و ثانیا، دائمی نیستند. برای مثال اکنون که فصل برداشت پیاز است، طبیعتاً عراقی‌ها به دلیل تولید پیاز داخلی، ممنوعیت واردات پیاز اعمال می‌کنند.
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق مجددا تاکید کرد: این ممنوعیت‌ها پدیده‌ای نوین و دائمی نیست و فصلی است اما در همین جهت خبرسازی شده است که این سیاست در راستای اجرای تحریم‌های آمریکا بوده در صورتی که هیچ ربطی به این موضوع ندارد و مبتنی بر سیاست‌های داخلی عراق است.
ضرورت ورود دولت برای سیاست‌های حمایتی
سنجابی شیرازی درباره راهکارهای مقابله با آسیب این سیاست‌های عراق، اظهار کرد: اول اینکه صادرکنندگان ایرانی بر پایه تجربه، در جریان زمان‌بندی تقریبی ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های فصلی واردات هستند بنابراین باید در برنامه توسعه تجارت خود حتما این زمان‌بندی را رعایت کنند.
او ادامه داد: برای سیاست‌های تنظیم بازار و جلوگیری از دپوی کالای مازاد در بازار، ضرورت دارد که یک نظمی در صادرات داشته باشیم به این صورت که برای زنجیره بینابینی بین برداشت محصول از زمین تا صادرات محصولات در نقطه صفر مرزی، تجهیزات لجستیکی مثل سردخانه‌ها و انبارهای نگهداری فراهم شود. اما اکنون عمده صادرات ما به صورت پیله‌وری و بازارچه‌ای است و عمدتا خود کشاورزان، تعاونی‌های کشاورزان یا برخی واسطه‌های خرده‌پا در این امر دخیل هستند و شرکت‌های بزرگ در این حوزه ورود نکرده‌اند. بنابراین تاکنون برای فائق آمدن بر این مشکلات برنامه جدی وجود نداشته است.
این عضو اتاق بازرگانی راهکار سوم را سیاست‌های حمایتی دولت دانست و گفت: دولت اگر می‌خواهد در بازار محصولات صادراتی به عراق تثبیت داشته باشد، باید حتما تسهیلات و تخفیفاتی برای استفاده از ظرفیت‌های سردخانه‌ای، انباری و زنجیره لجستیک در حوزه حمل‌ونقل، مانند احداث باراندازهای نگهداری از محصولات کشاورزی در نقاط صفر مرزی، ایجاد کند.
جهانبخش سنجابی شیرازی: مهمترین دلیل کاهش صادرات ایران به عراق، از دست رفتن صادرات ۶۹۰ میلیون دلاری گاز به این کشور بر اثر لغو معافیت‌های عراق برای واردات گاز ایران از سوی آمریکا و ناترازی و کاهش ظرفیت تولید گاز صادراتی ما در ۶ ماهه نخست سال، بوده است
سنجانی شیرازی تصریح کرد: دولت در این حوزه آن جدیت و اهتمام لازم را نداشته است اما حتی اگر منابعی ندارد، باید برای تسهیل سیاست‌های سرمایه‌گذاری جهت جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، اقدام کند.
او عنوان کرد: پیشنهاد روشن ما به دولتمردان اینست که اگرچه تاکنون ترک فعلی داشتند اما برای رفع این مشکلات به خود بیایند؛ اگر منابع موجود نیست، می‌توانند از مجوزهای لازم برای سرمایه‌گذاری و طراحی‌های لازم برای بازگشت سرمایه به سرمایه‌گذاران استفاده کنند. اگر این اهتمام در دولت وجود داشته باشد، می‌توانیم با حمایت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، با ایجاد شرکت‌های تعاونی چندمنظوره، چنین زیرساخت‌هایی را فراهم کنیم.
نادیده گرفتن مطالبات ایران توسط عراق
دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق درباره رفتار عراق با ایران، بیان داشت: اعمال موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای از حقوق دولت هر کشوری است و نمی‌توان نظام یک کشور را، ولو با روابط برادرانه، مقید کرد که تحت هیچ شرایطی از موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای برای تراز و تنظیم‌بخشی به تجارت بین‌المللی استفاده نکند.
سنجابی شیرازی افزود: اما ایران همیشه یک خواست معقول داشته است که متاسفانه به دلیل نوع تصمیم‌گیری در دولت عراق، این خواست تا این لحظه مقبول واقع نشده است. این خواست بدین شرح است که دولت عراق محدودیت‌ها و ممنوعیت‌های خود را قانونی، منطقی و عرفی با یک فاصله زمانی از قبل اعلام کند که این مشکلات برای تولیدکنندگان، توزیع‌کنندگان، تجار و بنکدارانی که محصولات را خریداری کرده و قصد صادرات دارند، اتفاق نیافتد.
او تاکید کرد: متاسفانه نظام تصمیم‌گیری عراق به شکلی است که علیرغم قول‌های متعددی که در حوزه کردستان و دولت مرکزی، داده‌اند، تاکنون نتوانسته‌اند در اکثریت موارد به مطالبات منطقی ما، که مبتنی بر عرف تجارت بین‌الملل است، عمل بکنند.
منفعت صادرکننده ایرانی
برای عراق اهمیتی ندارد!
این مقام تجاری همچنین درباره رفتار عراقی‌ها اظهار کرد: برخی به مسائل تجارت بین‌الملل نگاهی سنتی و ساده‌انگارانه دارند و فکر می‌کنند که اگر دو کشور همسایه دست یاری دهند یا اگر پیمان اخوت و برادری بخوانند، پس حاضر می‌شوند طبق آموزه‌های اسلام، از منافع خود برای منافع برادر دینی‌شان، چشم‌پوشی کنند.
سنجابی شیرازی ادامه داد: در عرصه بین‌الملل، ولو در بین کشورهای اسلامی برادر، اساسا الزامات نظام حکمرانی این اجازه را به هیچ حوزه حکمرانی نمی‌دهد. همچنین کشوری که دنبال رابطه face to face است، هیچگونه ادعایی برای تبدیل شدن به یک قدرت منطقه‌ای ندارد و دنبال نفوذ در کشور مقابل نیست، توجیهی ندارد تا هزینه‌ای از این بابت بدهد.
رفتار عراقی‌ها و سیاست‌هایشان بر پایه منافع مردم خود است، به عبارتی دولت عراق فقط از تولیدکننده داخلی خود حمایت می‌کند و منافع صادرکنندگان ایرانی برای این دولت اساسا اهمیتی ندارد
او با تصریح اینکه رفتار عراقی‌ها و سیاست‌هایشان بر پایه منافع مردم خود است، در نهایت خاطرنشان کرد که دولت عراق فقط از تولیدکننده داخلی خود حمایت می‌کند و منافع صادرکنندگان ایرانی برای این دولت اساسا اهمیتی ندارد.
دیدگاه تان را بنویسید