نهضت ملی مسکن در بن‌بست وام‌های ناکارآمد شکست خورد

نهضت ملی مسکن همانند طرح‌های پیشین، از هدف اصلی خود فاصله گرفته و در عمل به پروژه‌ای نیمه‌تمام بدل شده است. قیمت‌های سرسام‌آور، اقساط غیرقابل پرداخت، کم‌کاری بانک‌ها و بی‌عملی دولت باعث شده رؤیای خانه‌دار شدن میلیون‌ها خانوار ایرانی دورتر از همیشه به‌نظر برسد. از سوی دیگر بانک مسکن، که باید ستون اصلی سیاست‌های مسکن باشد، امروز به نهادی بی‌اثر بدل شده است؛ نه وام‌هایش توان خرید خانه دارد و نه در پروژه‌های ملی نقشی ایفا می‌کند.

به گزارش اقتصاد24، بازار مسکن ایران در سال‌های اخیر به نقطه‌ای رسیده که حتی تصور خانه‌دار شدن برای بخش بزرگی از خانوار‌ها غیرممکن شده است. چنان که متوسط قیمت هر متر مربع مسکن در تهران طبق آمار مرداد ماه به حدود ۱۱۹ میلیون تومان رسیده؛ یعنی خرید یک واحد ۸۰ متری به بیش از ۱۰ میلیارد تومان نقدینگی نیاز دارد. در سطح کشور نیز قیمت‌ها به طور میانگین ۷۳ میلیون تومان برای هر متر مربع است؛ رقمی که یک خانوار عادی برای خرید خانه‌ای ۸۰ متری باید ۶ میلیارد تومان سرمایه داشته باشد. این شرایط تورمی وحشتناک، زمینه‌ای بود که دولت‌ها یکی پس از دیگری وعده خانه‌دار کردن مردم را دادند، اما تازه‌ترین طرح یعنی نهضت ملی مسکن نیز با شکست آشکار روبه‌رو شده است.

در چنین شرایطی که خانه به کالایی لوکس بدل شده، همه نگاه‌ها به بانک مسکن و طرح‌های دولتی دوخته شد؛ اما خروجی نهضت ملی و سیاست‌های وام‌دهی بانک مسکن نشان می‌دهد این نهاد عملاً نقشی در حل بحران ندارد. نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم کلید خورد و وعده داد در مدت چهار سال چهار میلیون واحد مسکونی ساخته و تحویل مردم شود. قرار بود با استفاده از زمین‌های دولتی و تسهیلات بانکی، خانوار‌های فاقد مسکن به خانه‌ای در استطاعت خود برسند؛ اما امروز و با گذشت بیش از یک سال از عمر دولت چهاردهم، آمار‌ها چیز دیگری می‌گویند: ۱۴۰ هزار نفر از متقاضیان هنوز خانه‌ای دریافت نکرده‌اند و بسیاری از پروژه‌ها در مرحله ابتدایی باقی مانده‌اند.

در همین حال محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، در جلسه اخیر شورای عالی مسکن به صراحت گفت: «پرداخت تسهیلات مسکن از سوی بانک‌ها همچنان با مشکل و وقفه جدی مواجه است». این در حالی است که سال گذشته نیز معاون وقت مسکن وزارت راه اعلام کرده بود: ۱۷ بانک کشور هیچ تسهیلاتی برای نهضت ملی مسکن پرداخت نکرده‌اند.

به طور خلاصه می‌توان درباره وام‌های عجیب بانک مسکن گفت که وام ثمر با سقف ۳۰۰ میلیون تومان حتی هزینه خرید ۲ تا ۳ متر آپارتمان در تهران را پوشش نمی‌دهد. هم چنین وام خرید مسکن با اوراق، با سقف یک میلیارد تومان برای زوجین تهرانی، اقساط ماهانه ۲۵ میلیون تومان و سود کلان بیش از ۲.۴ میلیارد تومان دارد؛ رقمی که فقط برای خرید ۹ متر خانه کفایت می‌کند. در حوزه نهضت ملی نیز بانک مسکن عملاً در کنار سایر بانک‌ها از پرداخت تسهیلات سر باز زده یا فرآیند را آن‌قدر پیچیده کرده که متقاضیان عملاً از ادامه کار منصرف شوند و بانکی که قرار بود بازوی دولت در تأمین مسکن باشد، امروز بیشتر به نهادی تشریفاتی شبیه است که «نام مسکن را یدک می‌کشد»، اما نقشی در خانه‌دار کردن مردم ندارد.

از سوی دیگر بانک مسکن که باید ستون اصلی سیاست‌های مسکن باشد، امروز به نهادی بی‌اثر بدل شده است؛ نه وام‌هایش توان خرید خانه دارد و نه در پروژه‌های ملی نقشی ایفا می‌کند. در چنین شرایطی، بحران مسکن نه تنها حل نشده، بلکه به یکی از مهم‌ترین تهدید‌های اقتصادی و اجتماعی کشور تبدیل شده است.