یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» و به بهانة یک سالگی دولت:
دولت در حوزه شایسته‌سالاری کوتاه آمده است
رامتین موثق
دولت چهاردهم به ریاست مسعود پزشکیان نزدیک به 1 سال است که زمام امور کشور را به دست گرفته است؛ دولتی که در سال گذشته بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی به شعارها و وعده‌های او دلبسته بودند.
اکنون که در یکسالگی دولت چهاردهم هستیم، وضعیت اقتصادی کشور بحرانی است و شاخص‌های کلان اقتصادی نظیر رشد اقتصادی و تورم وضعیت مطلوبی را نشان نمی‌دهند. به مناسبت یکسالگی دولت چهاردهم، «توسعه ایرانی» گفت‌وگویی با یکی از اقتصاددانان کشور درباره عملکرد اقتصادی دولت داشته است که مشروح ان از نظرتان می‌گذرد.
سهراب دل‌انگیزان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: دولت چهاردهم باید با انتخاب شایستگان در حوزه‌های مختلف، در مقابل کسانی که صدای بلند برای فریاد زدن ولی دست کوتاه برای کار کردن دارند، می‌ایستاد اما چنین نشد و شایستگان واقعی در حوزه تصمیم‌گیری جایی ندارند
درِ وزارت نیرو
بر همان پاشنه ۴۰ سال گذشته می‌چرخد
یک اقتصاددان در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»، درباره ارزیابی خود از عملکرد اقتصادی دولت در یکسال گذشته، اظهار کرد: واقعیت اینست که رضایت کامل نداریم اما به هرحال برای حفظ وضع موجود تلاشی صورت گرفته که متفاوت از قبل است.
سهراب دل‌انگیزان درباره بدتر شدن برخی شاخص‌های کلان اقتصاد نظیر رشد اقتصادی، عنوان کرد: رشد اقتصادی در بخش کشاورزی منفی شده است. رشد بخش نفت اما همچنان مثبت است و در بخش صنعت هم به نظر می‌رسد به سمت صفر حرکت کند. علت هم قطعی‌های گاز در زمستان و برق در تابستان و نیز تعطیلی‌های فراوان اجباری است.
او تصریح کرد: به نظر می‌رسد وزارت نیرو باید برنامه‌ریزی بسیار بهتری برای جبران استهلاک‌ها، سرمایه‌گذاری‌های جدید، رفع موانع حضور سرمایه‌گذاران، حذف تولیدکنندگان رمزارز از مسیر مصرف در حوزه انرژی و البته مکانیسم جیره‌بندی مصرف، تغییر الگوی کشت و تنوع آن در سازگاری با شرایط کم آبی می‌داشت که متاسفانه این برنامه‌ریزی را با دقت کافی نداشته و هنوز هم ندارد. قطعا می‌توان پذیرفت که همچنان درِ وزارت نیرو بر همان پاشنه‌ای می‌چرخد که در طول ۴۰ سال گذشته می‌چرخیده و تغییری در فرایند مدیریت وزارت نیرو دیده نمی‌شود.
کاهش پاسخگویی به نیازهای جامعه
دل‌انگیزان با اشاره به شرایط بحرانی موجود، مطرح کرد: به هرحال باید بپذیریم که یک جنگ دوازده روزه اتفاق افتاده و حتی قبل‌تر، از زمستان گذشته ترامپ سرکار آمده است. همچنین باید بپذیریم که در زمستان به واسطه محدودیت‌های گاز و در تابستان به دلیل نداشتن برق، تعطیلی‌های زیادی اتفاق افتاده است.
او ادامه داد: به‌ویژه اینکه لجاجتی درزمینه عدم تغییر ساعت رسمی کشور در تابستان و زمستان دیده می‌شود. در سال‌های گذشته، قبل از اینکه مجلس این طرح مخاطره‌آمیز را تصویب کند، ناترازی انرژی ابعاد محدودتری داشت، اما مجلس همچنان خسارات بزرگ این مصوبه را بر جامعه تحمیل می‌کند.
اگر روزهای کاری کشور 260 روز در سال باشد، آنگاه هر روز تعطیلی کامل می‌تواند حدود چهاردهم درصد تولید ناخالص داخلی را کاهش دهد. متاسفانه نه تنها حجم تعطیلات اجباری خیلی زیاد شده بلکه فعالیت دستگاه‌های دولتی و پاسخگویی به نیازهای جامعه هم کاهش یافته است
به گفته این تحلیلگر مسائل اقتصادی، محدودیت انرژی در حوزه برق، در کنار محدودیت‌های جدی آب در تهران و شهرهای بزرگ منجر به افزایش تعطیلی‌ها هم شده است که خود راندمان اقتصادی را کاهش می‌دهد.
دل‌انگیزان درباره اثر منفی تعطیلات بر اقتصاد کشور، توضیح داد: توجه کنید که اگر روزهای کاری کشور 260 روز در سال باشد، آنگاه هر روز تعطیلی کامل می‌تواند حدود چهاردهم درصد تولید ناخالص داخلی را کاهش دهد. متاسفانه نه تنها حجم تعطیلات اجباری خیلی زیاد شده بلکه فعالیت دستگاه‌های دولتی و پاسخگویی به نیازهای جامعه هم کاهش یافته است. هر سازمان دولتی در شرایط غیرعادی تقریبا در طول روز به جای ۸ ساعت، ۴ ساعت و به جای ۶ روز کاری هفته، حدود ۴ روز پاسخگو است. لذا در این شرایط به جای اینکه دستگاه‌های دولتی حدود 44 ساعت در هفته در بخش‌های مختلف به مردم خدمات‌دهی داشته باشند، حدود 24 ساعت در هفته مشغول به کار هستند.
دخالت بیش از حد دولت،
آزادی فعالیت‌ها را نابود کرده است
این استاد دانشگاه تاکید کرد: به دلیل شیوه خدمت‌رسانی دولت، تعطیلات اجباری و محدود کردن ساعات خدمات‌دهی، فعالیت‌های اقتصادی با محدودیت مواجه شده است.
دل‌انگیزان افزود: در بیشتر فعالیت‌های اقتصادی، سایه قوانین مجلس و دخالت نهادهای مختلف وجود دارد. افزون بر این، دخالت شدید دولت باعث شده که فعالیت بخش خصوصی هم تحت‌تاثیر قرار بگیرد به‌طوری‌که خرید و فروش حتی یک چوب کبریت را هم باید در سامانه گزارش کند.
او تصریح کرد: دخالت شدید دولت در ابتدا برای جلوگیری از احتکار و فساد بود، اما این دخالت به نتایج ادعایی خود نرسیده و تنها آزادی فعالیت‌های اقتصادی را سلب کرده است.
این اقتصاددان با بیان اینکه بخش خصوصی برای تمام فعالیت‌هایش به سیستم دولتی وصل شده است، عنوان کرد: از آن طرف هم ندیدیم که به واسطه این کاهش فعالیت‌های دولت در اثر تعطیلی، رشد نقدینگی کم بشود یا رشد تولید پول پرقدرت و پایه پولی، یا به عبارت بهتر آن منابع ایجادکننده نقدینگی، کاهش یابد یا در نظارت بانک مرکزی بر بانک‌های تجاری بهبودی حاصل شود.
یک اقتصاددان: از کشوری که در حال جنگ است، انتظار رونق و رشد نمی‌رود، افزود: در این شرایط دولت باید بتواند ذخایر استراتژیک خود را در همه حوزه‌ها حفظ کند و در حوزه‌هایی که به او ارتباط ندارد، ورود و هزینه نکند. البته خیلی سخت است که در این شرایط بتواند این سیاست را اعمال کند زیرا فشارهای افراد، نهادها و محافل ذی‌نفوذ و پرقدرت زیاد است
از کشور در حال جنگ انتظار رونق و رشد نمی‌رود
دل‌انگیزان در ادامه، اظهار کرد: درمجموع می‌توان گفت وضعیت کنونی اقتصاد کشور، مطلوب نیست، اما نسبت به دوره یکساله گذشته خود و در مقایسه با بحران‌هایی که شکل گرفته، تعداد خبر کمتری توسط مدیران دولتی و دولت تولید می‌شود. او توضیح داد: وزرا، مدیران، بانک مرکزی و سیستم‌های دیگر هیچکدام تقریبا هیچ اطلاعاتی در بازار پخش نمی‌کنند و فقط سخنگوی دولت است که به این وظیفه می‌پردازد و این سیاست خوبی است زیرا حداقل اطـلاعات هیجانی در بازار پخش نمی‌شود و این خود کمک می‌کند که نوسانات به آن شدت و جدیت نباشد. این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه به هرحال از کشوری که در حال جنگ است، انتظار رونق و رشد نمی‌رود، افزود: در این شرایط دولت باید بتواند ذخایر استراتژیک خود را در همه حوزه‌ها حفظ کند و در حوزه‌هایی که به او ارتباط ندارد، ورود و هزینه نکند. البته خیلی سخت است که در این شرایط بتواند این سیاست را اعمال کند زیرا فشارهای افراد، نهادها و محافل ذی‌نفوذ و پرقدرت زیاد است؛ به هرحال انتظار اینست که روند بذل‌وبخشش‌های غیرضروری متوقف شود.
کوتاه آمدن دولت در شایسته‌سالاری
دل‌انگیزان درباره دیگر وجوه عملکرد اقتصادی دولت در یکسال گذشته، بیان کرد: دولت چهاردهم قاعدتا باید با انتخاب بهترین شایستگان در حوزه‌های مختلف، در مقابل کسانی که صدای بلند برای فریاد زدن ولی دست کوتاه برای کار کردن دارند، می‌ایستاد؛ اما چنین نشد و شایستگان واقعی در حوزه تصمیم‌گیری جایی ندارند
او ادامه داد: انتقاد اصلی ما به دولت اینست که در حوزه شایسته‌سالاری کوتاه آمده و شایستگان واقعی به حوزه تصمیم‌گیری راه نیافته‌اند؛ گرچه این حوزه نیز نسبت به گذشته بهبود یافته است و حداقل عملکرد وزرا به بدی قبل نیست.
به اعتقاد این کارشناس مسائل اقتصادی، جو عمومی دولت چهاردهم بهتر از قبل پیش می‌رود اما انتظارات خیلی بیشتر است.
دل‌انگیزان درباره پیشنهادهای خود به دولت برای ادامه مسیر، خاطرنشان کرد: بیشترین تاکید ما روی شایسته‌سالاری است. ما به دولت همیشه این تذکر را دادیم و هنوز هم می‌دهیم. اگر شایستگان در حوزه‌های تخصصی دولت قرار نگیرند و در مدیریت‌های متنوع و متفاوت دولت حضور نداشته باشند، قاعدتاً نباید انتظار داشته باشیم تصمیمات شایسته گرفته شود.
او افزود: به اضافه اینکه می‌بینیم بسیاری از افرادی که کارهای اشتباه زیادی داشتند و حتی اشتباهاتشان صدها بار هم تکرار شده، دوباره در حوزه‌های مدیریتی به کار گرفته می‌شوند و این روش غلطی است. دولت باید به کسانی که در همین کشور پرورش یافته‌اند، توانمند شده‌اند و اکنون می‌توانند به جامعه خدمات دهند، فرصت دهد تا نقش‌های موثر ایفا کنند.
این اقتصاددان در پایان تصریح کرد: بیشترین انتظار ما اینست که دولت همواره به سمت شایسته‌گزینی و به کار گرفتن شایستگان واقعی حرکت کند نه به کار گرفتن کسانی که به دولت تحمیل می‌شوند یا کسانی که نتایج کارشان شایسته نیست.
دیدگاه تان را بنویسید