حرکت بازارساز برای گشایش بازار متشکل ارزی چراغ خاموش است
بی‌توجهی دلار به اخبار سیاسی!
محمود نوروزیه
بررسی رفتار بازارساز و بازار آزاد بعد از تحریم همه‌جانبه نفتی از سوی آمریکا نشان می‌دهد که پس از کلوزبازار رسمی طی دو روز آخر هفته گذشته و بعد از عدم واکنش بازار ارز به شوک نفتی در آخرین روز هفته با حمله سفت‌بازان، قیمت دلار در بازار آزاد به کانال‌های بالاتر وارد شد، اما فقط یک بار بازارساز را مجبور کرد که دلار خود را در صرافی‌های بانکی در روز پنجشنبه افزایش دهد.
اما انفعال بازارساز در ابتدای هفته جاری باعث شد که کشش بازار آزاد حتی در میانه روز هم کانال‌های بالاتر را تجربه کند به نحوی که آربیتاژ قیمتی به بیش از 400 تومان رسید و تا جایی پیش رفت که همچنان بازار ارز و سکه به گمانه‌زنی‌های مثبت سیاسی توجهی نشان نداده و حرکت افزایشی خود را ادامه دادند.
براین اساس روز گذشته صرافی‌های بانکی نرخ خود را با 300 تومان افزایش، با رقم 14 هزار و 150 تومان باز کردند تا فاصله آربیتراژی خود با بازار آزاد را به حداقل 100 تومان برسانند. از سوی دیگر حمایت بازارآزاد شرایطی را فراهم نکرد که نرخ‌ها در این بازار با وجود استراتژی بازارساز، به کانال‌های پایین‌تر ریزش کند، ضمن اینکه تقاضا در مقابل صرافی‌ها نیز متراکم‌تر از روزهای قبل بود.
این در حالی است که فعالان بازار ارز و معامله‌گران انتظار داشتند با توجه به اخبار مثبتی که روز جمعه در کانال‌های خبری معامله‌گران منتشر می‌شد، قیمت دلار و سکه در روز ابتدایی هفته رویه کاهشی به خود بگیرد، اما روند بازار این را نشان نداد. از جمله خبرهای تاثیرگذار در این بازار تحلیل روزنامه نیویوک تایمز پیرامون پیشنهاد وزیر امور خارجه ایران برای مبادله زندانیان با آمریکا بود. همچنین رسیدن به سطوح مقاومتی دیگر عامل انتظاری کاهنده در میان معامله‌گران بود. ولی پس از اینکه جهت انتظارها با اولین سیگنال افزایشی به بازار داخلی از هرات افغانستان تغییر کرد، دومین سیگنال افزایشی بیرونی نیز از دبی رسید؛ تا حرکت بازار ارز به سوی افزایش قیمت را توجیه‌پذیر سازد.
فعالان بازار می‌گویند که بازار حواله درهم به دلیل برخی محدودیت‌های ایجاد شده برای شماری از صرافان ایرانی در دبی با افزایش قیمت مواجه شده که با در نظر گرفتن این نکته که نرخ حواله درهم و دلار با یکدیگر رابطه بسیار نزدیک و مستقیمی دارند، بر این اصل به طور سنتی افزایش یکی منجر به رشد دیگری شده است.
در این زمینه نوسان‌گیران روز شنبه قصد داشتند پیش از مصاحبه وزیر امور خارجه ایران با فاکس‌نیوز قیمت‌ها را بالا ببرند و متعاقب آن در صورت واکنش مثبت ترامپ در موقعیت فروش قرار بگیرند؛ اما سکوت ترامپ موجب شد بازار سردرگم بماند.
پیش از این هر زمان که نوسان‌گیران احساس می‌کردند بازارساز به یک سطح خاص قیمتی واکنش نشان می‌دهد و سعی دارد که قیمت‌ها را در زیر آن سطح نگه دارد، تلاش‌های نوسانی‌شان را بیشتر می‌کردند تا اقدام بازارساز به حاشیه رود، اما بازارساز معمولا از طریق بازی با قیمت‌ها، بازار آزاد را مدیریت می‌کند.
اکنون بازار با دریافت اخبار متناقض در بهت و انفعال همچنان تحت تسلط بازارساز در چارچوب کنترل شده با نوسان کم جلو می‌رود و قصد ندارد تلاطم‌های ماه‌های آغازین سال گذشته را دوباره تجربه کند.
رفع التهاب بازار ارز
عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در آخرین پست اینستاگرامی خود تاکید کرده است که توهم ملتهب شدن و برهم خوردن بازار ارز که مدام از آن صحبت می‌شود را با مدیریت رفع کرده‌ایم. صفر کردن صادرات نفت ایران توهم است، ولی هر مقدار کاهش در صادرات نفت و معادل ریالی درآمد دولت باید به فوریت از طریق صرفه‌جویی و کاهش هزینه‌ها یا جبران آن از طریق سایر درآمدها و یارانه‌های پنهان جبران شود.
رئیس کل بانک مرکزی در این پست با تاکید بر این نکته که صادرات غیرنفتی باید بیش از گذشته تشویق شود، تصریح کرد که بانک مرکزی سیاست‌های ارزی خود را در راستای تشویق بیشتر صادرکنندگان به برگرداندن ارز خود به چرخه اقتصاد کشور تدوین خواهد کرد. براین اساس از آنجا که امسال سالی سرنوشت‌ساز است، باید سیاست‌های اقتصادی و نحوه اداره کشور بر اساس اداره مطلوب این جنگ اقتصادی و کاهش فشار به مردم طراحی و اجرا شود و همه باید دولت را در نیل به موفقیت یاری کنند.
برنامه‌های ویژه بازارساز
راه‌اندازی بازار متشکل ارزی از فاندهای مهم پیش‌رو در رویکرد تغییر سیاست بانک مرکزی است که به نظر می‌رسد بازارساز برنامه ویژه‌ای برای آن پیش‌بینی کرده، اما همچنان چراغ خاموش در حال اجرای آن است.
بازار متشکل ارزی در صورت اجرای کامل می‌تواند یک اتاق شیشه‌ای برای مکانیزم تعیین نرخ ارز باشد. بازاری که قرار است دست سودجویان را قطع کند و به افراد برای معاملات قانونی اجازه چانه‌زنی بدهد، اما نه به‌عنوان دلال یا سودجوی بازار رسمی ارز بلکه در قالب فعال کارگزار و صرافی مجاز.
طبق مکانیزم این بازار از طریق مدیریت بانک مرکزی، فرابورس ایران، صرافی‌های مجاز و بانک‌های عامل گرداننده هم برای خرید و فروش ارز مورد نیاز خود وارد این اتاق شیشه‌ای می‌شوند. در واقع بازار متشکل ارزی عمدتا برای مبادلات اسکناس ارز در حجم بالا بین صرافی‌ها و بانک‌ها است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این بازار هدفگذاری را اول به سمت خروج رانت تهیه ارز و باند تخصیص ارزها قرار داده است. یکی از مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی بازار متشکل ارزی تبدیل شدن آن به مرجعی برای کشف نرخ و نرخ‌گذاری است به گونه‌ای که بانک مرکزی مرجع تعیین نرخ ارز در کشور شود. به این ترتیب نرخ ارز براساس عرضه و تقاضا تعیین و امکان مداخله در نرخ‌گذاری از جانب کشورهایی نظیر دبی، سلیمانیه و عراق وجود نخواهد داشت.
به گفته مسئولان، این بازار برای حذف هیچ بازیگری ایجاد نشده و صرافی‌های مجاز، صرافی‌های بانکی و بانک‌ها در این بازار به صورت قانونمند فعالیت خواهند کرد. یکی از مهم‌ترین اهداف راه‌اندازی بازار متشکل ارزی تبدیل شدن آن به مرجعی برای کشف نرخ و نرخ‌گذاری است و سیاست‌گذاران امیدوارند این بازار نگاه‌ها را از دوبی، هرات و سلیمانیه به سمت تهران بازگرداند و ساختمان بانک مرکزی در خیابان فردوسی تهران مرجع تعیین نرخ ارز در کشور شود. دراصل اگر سازو‌کار این بازار به خوبی انجام شود، می‌تواند اهداف بانک مرکزی در کوتاه کردن دست واسطه‌گران بازار ارز و جلوگیری از شوک‌های ارزی را محقق سازد و باعث شود تا نرخ ارز بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود و نوسان قیمتی را مهار کند.
ترفند بانک مرکزی برای کنترل بازار ارز بدون تزریق دلار
تدابیر بازارساز در ماه‌های اخیر سفته‌بازان در بازار نقد دوبی را ناکام گذاشت و تا جایی پیش رفت که حتی منفی‌ترین خبر تحریمی آمریکایی‌ها نیز در عمل خنثی شد. به عبارت دیگر میزان افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر نسبت به شوک خبری تحریم نفتی، بسیار اندک بود.
خبر فاندامنتال که همان عدم تایید معافیت‌های نفتی و یا هدف آمریکایی‌ها در «صفر شدن فروش نفت ایران» در حالی منتشر شد که برخلاف تصور اثرقابل‌توجهی بر بازار ارز ایران نداشت. این امر در حالی قابل توجه است که بازارساز بدون آنکه نیازی به تزریق ارز در تهران داشته باشد، شوک منفی آخرین حربه آمریکایی‌ها را کنترل کرد زیرا کنترل بازار نقد را در دست داشت و با تقویت منابع بانک شرایط را به گونه‌ای هدایت کرد که سفته‌بازان دوبی با وجود انتشار خبر شوک تحریم نفتی وارد این بازار نشدند. در واقع تقویت منابع درهم بانک مرکزی در دو ماه گذشته موجب شد که سفته‌بازان بازار دوبی نتوانند بازارساز را به چالش بکشند.
تدابیر بازارساز در ماه‌های اخیر سفته‌بازان در بازار نقد دوبی را ناکام گذاشت و تا جایی پیش رفت که حتی منفی‌ترین خبر تحریمی آمریکایی‌ها نیز در عمل خنثی شد. به عبارت دیگر میزان افزایش نرخ ارز در روزهای اخیر نسبت به شوک خبری تحریم نفتی، بسیار اندک بود
شوک بازار ارز گذراست
در آخرین روز هفته گذشته با توجه به نوسان اندک بازار ارز در واکنش به شوک خبری تحریم نفتی، عضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس اعلام کرد: «دلالان به دنبال ایجاد فضای روانی در بازار ارز هستند و اگر دولت مدیریت صحیح منابع ارزی را انجام دهد، کشور می‌تواند شوک گذرای فعلی را پشت سر بگذارد»
سیدتقی کبیری با اشاره به تصمیم جدید ترامپ مبنی بر عدم تمدید معافیت‌های نفتی ایران و تاثیر آن بر بازار ارز، گفت: آمریکایی‌ها از قبل اعلام کرده بودند که از اردیبهشت ماه که زمان معافیت خرید چند کشور به پایان می‌رسد دیگر این معافیت را تمدید نمی‌کنند، لذا این موضوع نمی‌تواند تاثیر افزایشی در بازار ارز بر جای بگذارد.
وی با بیان اینکه دولت در مدیریت منابع ارزی مشکل دارد، ادامه داد: زمانی که رسما اعلام می‌شود از 40 میلیارد دلار صادرات 8 میلیارد دلار آن به کشور بازگشته یعنی سوء مدیریت و این موضوع در بازار اثر می‌گذارد، چراکه بازار ارز براساس عرضه و تقاضا کنترل می‌شود. نوسانات روزهای اخیر نرخ ارز نیز به دلیل شوکی بوده که دلالان وارد کرده‌اند.
نوسان‌گیران روز شنبه قصد داشتند پیش از مصاحبه وزیرامورخارجه ایران با فاکس‌نیوز قیمت‌ها را بالا ببرند و متعاقب آن در صورت واکنش مثبت ترامپ در موقعیت فروش قرار بگیرند، اما سکوت ترامپ موجب شد بازار سردرگم بماند
بازار ارز جذابیتی برای سفته‌بازان ندارد
کارشناسان معتقدند رویکرد سیاستی بانک مرکزی در بازارسازی موجب از بین بردن جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار ارز شده که تداوم این امر خروج سفته‌بازان را به دنبال خواهد داشت. سال گذشته به دنبال نوسانات شدید در بازار ارز، ایجاد تحریم‌های جدید و خروج آمریکا از برجام، موج‌های تقاضا برای خرید طلا و ارز به منظور سرمایه‌گذاری شدت پیدا کرد و این امر موجب شد تا میزان قابل‌توجهی ارز و طلا در خانه‌ها محبوس شود.
اما از آنجا که ثبات نرخ ارز از مهم‌ترین برنامه‌های سیاستی بانک مرکزی است با تثبیت نرخ دلار در کانال 12 تا 14 هزار تومان و ایجاد ارامش در بازار، خروج سفته‌بازان از این بازار در دستور کار قرار گرفت تا پس از آن با افزایش ثبات، تعدیل نرخ ارز نیز رقم بخورد.
ورود اسکناس‌های تقلبی 500یورویی به بازار ارز
برخی گزارش‌ها از کانال‌های صرافی حاکی از ورود اسکناس‌های تقلبی 500 یورویی به بازار ارز است. این کانال‌ها پیشنهاد داده‌اند که از دستگاه‌های سورتر پیشرفته برای شمارش و اصالت اسکناس‌ها استفاده شود.
این در حالی است که سال گذشته اتحادیه اروپا با انتشار اسکناس‌های جدید یورو با ضریب امنیتی بالا توانست گردش اسکناس‌های جعلی را در سطح وسیعی کنترل کند.
دیدگاه تان را بنویسید