به‌رغم کاهش ۵۰ درصدی ناوگان در دهه اخیر:
واردات اتوبوس قطره‌چکانی انجام می‌شود
تامین اتوبوس مورد نیاز در سال‌های گذشته مغفول مانده، مسئولان ذی‌ربط باید فرآیند تامین و واردات را به‌صورت مستمر در طول سال پیگیری کنند، تا در زمان اوج تقاضا، پاسخگوی نیاز باشند.
به گزارش مهر، تأمین ناوگان حمل‌ونقل عمومی در هر کشوری، به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل جاده‌ای، از ارکان مهم زیرساختی محسوب می‌شود که نه‌تنها در توسعه اقتصادی و توازن اجتماعی نقش حیاتی دارد، بلکه در مواقع خاص و مناسبت‌های جمعی، مستقیماً بر رضایت عمومی و کارآمدی خدمات عمومی تأثیر می‌گذارد. در ایران، به‌واسطه وسعت جغرافیایی، تمرکز جمعیتی، پراکندگی شهرها و تنوع مناسبت‌های ملی و مذهبی، حمل‌ونقل جاده‌ای و به‌ویژه ناوگان اتوبوسرانی بین‌شهری، جایگاه ویژه‌ای در جابه‌جایی انبوه مسافران دارد. با این حال، در سال‌های اخیر، روند فرسودگی و کاهش تدریجی تعداد ناوگان اتوبوسرانی کشور، به یک چالش اساسی بدل شده است؛ چالشی که نه‌تنها در زمان‌های عادی، بلکه در ایام اوج تقاضا نظیر تعطیلات نوروز، مراسم‌های مذهبی، به‌ویژه زیارت اربعین، چهره‌ای عیان‌تر و بحرانی‌تر به خود می‌گیرد. کاهش ظرفیت ناوگان عمومی کشور، دلایل متعددی دارد که بخشی از آن به عدم واردات و نوسازی به‌موقع ناوگان، نبود مشوق‌های کافی برای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، مشکلات تأمین قطعات و البته عدم حمایت مؤثر سیاست‌گذاران از صنعت حمل‌ونقل بازمی‌گردد.
بر اساس آمار اعلامی از سوی مسئولان، طی یک دهه گذشته تعداد کارت‌های هوشمند فعال ناوگان اتوبوس بین‌شهری کشور از حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ دستگاه به کمتر از ۷ هزار و ۵۰۰ دستگاه کاهش یافته است. این آمار به‌روشنی نشان می‌دهد که در طول ۱۰ سال اخیر، نیمی از اتوبوس‌های فعال کشور از چرخه خدمت‌رسانی خارج شده‌اند؛ موضوعی که زنگ خطر جدی برای زیرساخت حمل‌ونقل عمومی به‌ویژه در بخش جاده‌ای به‌شمار می‌رود. این در حالی است که نیاز به حمل‌ونقل بین‌شهری در کشور نه‌تنها کاهش نیافته، بلکه در مناسبت‌هایی همچون ایام اربعین، تعطیلات نوروزی و تابستانی با رشد تقاضا همراه بوده است. کاهش تعداد اتوبوس‌های فعال در ناوگان، فشار مضاعفی بر ظرفیت باقیمانده وارد کرده و موجب بروز مشکلاتی نظیر کمبود بلیت، تأخیر در اعزام و نارضایتی عمومی شده است.
آنچه وضعیت را پیچیده‌تر کرده، عدم نوسازی و جایگزینی به‌موقع ناوگان است. روند ورود اتوبوس‌های نو به کشور به‌شدت کند است و طی سال‌های اخیر، نه‌تنها در حد پاسخ به نیاز تقاضای جدید، بلکه حتی در حد جایگزینی خودروهای فرسوده نیز اقدام مؤثری صورت نگرفته است. به همین دلیل، در ایام پرتردد و خاص مانند اربعین حسینی، کمبود اتوبوس‌ها به‌شدت ملموس شده و مشکلات گسترده‌ای در روند جابه‌جایی زائران به‌وجود می‌آورد.
در تلاش برای جبران این کمبود در ایام سفرهای اربعین، معاون اول رئیس‌جمهور دولت سیزدهم، محمد مخبر، طی بخشنامه‌ای ثبت سفارش واردات ۲ هزار دستگاه اتوبوس برون‌شهری با عمر کمتر از ۵ سال را با تخفیف ۵۰ درصدی در سود بازرگانی به دستگاه‌های ذی‌ربط ابلاغ کرد. این اقدام، با هدف توسعه ناوگان حمل‌ونقل عمومی، تنظیم بازار، و ارائه خدمات مطلوب به زائران اربعین در دستور کار قرار گرفت. با این حال، بر اساس وضعیت ناوگان فعلی اتوبوسی کشور فرایند اجرایی این مصوبه با تأخیر و کندی مواجه است. بنا بر اعلام رضا اکبری رئیس سازمان راهداری در تاریخ ۲۳ اسفند ۱۴۰۳، از مجموع ۲ هزار دستگاه مصوب، تا آن زمان تنها ۱۱۰ دستگاه وارد کشور شده و حدود ۱۰۰ دستگاه دیگر در گمرکات است. اکبری با اشاره به ناکافی بودن این تعداد برای ایجاد تحول در بخش مسافری گفت: «با این تعداد نمی‌توان کاری در بخش حمل‌ونقل مسافری
انجام داد.»
همچنین فرزانه صادق وزیر راه و شهرسازی روز شنبه، ۷ تیر ۱۴۰۴ در حاشیه دومین جلسه ستاد اربعین با تأکید بر بحران کمبود ناوگان اتوبوسی، از مشهود بودن این وضعیت در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه خبر داده و اظهار کرد: در حوزه ناوگان اتوبوس، به‌شدت با کمبود مواجه هستیم و این موضوع طی روزهای جنگ تحمیلی، به‌ویژه در مسیر تهران به سایر نقاط، کاملاً محسوس بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید