ارزیابی کارشناسان از افتتاح چند پالایشگاه پارس جنوبی توسط رئیس‌جمهوری:
تغییر فاز دیپلماسی «نفتی» به «گازی»
محمود نوروزیه
دیروز و در آستانه سالروز ملی شدن صنعت نفت، پالایشگاه فازهای 13 و 22 تا 24 پارس جنوبی، در حالی با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد که نویددهنده برتری ایران برای نخستین بار نسبت به قطر در برداشت گاز از این میدان مشترک در آینده نزدیک است.
هدف از توسعه هر کدام از فازهای ۱۳ و ۲۲ تا ۲۴ پارس جنوبی روزانه ۵۶ میلیون متر مکعب گاز ترش، ۷۵ هزار بشکه میعانات‌گازی و ۴۰۰ تن گوگرد و تولید سالانه یک میلیون و ۵۰ هزار تن گاز مایع ال‌پی‌جی (پروپان و بوتان) و یک میلیون تن اتان به‌منظور تامین خوراک واحدهای پتروشیمی است. ارزش اقتصادی حاصل از بهره‌برداری و دستیابی به تولیدات این طرح‌ها حدود ۵ میلیارد دلار در سال برآورد شده است.
مجموع سرمایه‌گذاری انجام شده در این دو مگاپروژه، ۱۱میلیارد دلار بوده است که با توجه به میزان تولید ناخالص داخلی (GDP) کشور در سال ۱۳۹۶ (معادل ۴۲۷ میلیارد دلار)، ارزش‌آفرینی محصولات این دو طرح فراتر از ۲ درصد تولید ناخالص داخلی کشور است.
همزمان با افتتاح این دو مگاپروژه، سامانه‌های اندازه‌گیری گاز پالایشگاه‌های پارس‌جنوبی (میترینگ)، کارخانه تولید مواد بوددارکننده گاز در عسلویه (مرکاپتان) و خط لوله راهبردی اتان «عسلویه - کنگان» به‌صورت ویدئو کنفرانس از سوی رئیس‌جمهوری افتتاح شد.
ارزیابی کارشناسان از افتتاح این پالایشگاه‌ها از سوی‌رئیس‌جمهور این است که پس از اقدام دولت آمریکا در برقراری تحریم‌های نهایی و تنگ کردن عرصه صادرات نفت، ایران با تغییر رویکرد اقتصادی در بخش صادرات نفت و گاز قصد دارد با تغییر فاز از «دیپلماسی نفتی» به «دیپلماسی گازی» به توسعه صادرات در این بخش مبادرت ورزد.
پارس جنوبی پایتخت انرژی ایران
منطقه پارس جنوبی که بزرگترین میدان گازی جهان را در خود جای داده است، به عنوان پایتخت انرژی ایران، قطب صادرات محصولات غیرنفتی، پتروشیمی و میعانات گازی کشور به شمار می‌رود.
منطقه پارس جنوبی به عنوان بزرگترین منطقه صادراتی میعانات گازی کشور با ذخیره گاز 14 تریلیون مترمکعب گاز به همراه 18 میلیارد بشکه میعانات گازی است که هشت درصد کل گاز دنیا و نزدیک به نیمی از ذخایر گاز کشور را شامل می‌شود. تولید گاز از ١٠ فاز نخست پارس جنوبی در سال 13٩٢، نزدیک به 285 میلیون مترمکعب بود که این میزان با بهره‌برداری از فازهای جدید به بیش از 600 میلیون مترمکعب در روز افزایش یافته است.
برگ برنده ایران در بازار جهانی صادرات گاز
ایران که تا چند سال پیش با معضل قطع گاز بخش خانگی، صنایع و پتروشیمی مواجه بود، اکنون به پشتوانه توسعه پارس جنوبی و افزایش تولید گاز، ضمن رفع نیاز داخل، آماده نقش‌آفرینی بیشتر در صادرات گاز و کسب سهم بیشتر از بازارهای جهانی است.
مجموع تولید روزانه گاز کشور اکنون به بیش از ۸۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده که این میزان فراتر از نیاز داخلی است. براین اساس پیش‌بینی می‌شود با راه‌اندازی همه فازهای پارس جنوبی، تولید گاز کشور به یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون مترمکعب در روز افزایش یابد که در صورت تحقق این امر اتحادیه اروپا و شبه قاره هند درصدد هستند تا بخشی از نیاز گاز خود را از طریق ایران تامین کنند.
افتتاح فازهای جدید پارس جنوبی در حالی صورت گرفته است که به گزارش رویترز آمریکا قصد دارد صادرات نفت ایران را به زیر یک میلیون بشکه برساند. دولت دونالد ترامپ مقررکرده است از ماه میلادی مه، با کاهش ۲۰ درصدی از صادرات نفت ایران، کل آن را به زیر یک میلیون بشکه در روز برساند.
دولت آمریکا علاوه بر آن‌که گفته قصد دارد صادرات نفت ایران را به صفر برساند، می‌گوید کارزار «فشار حداکثری» را به اجرا گذاشته تا با اعمال شدیدترین تحریم‌های تاریخ، ایران را مجبور کند که رفتار خود را تغییر دهد. منابع خبری طرف گفتوگو با رویترز اظهار کرده‌اند که دولت آمریکا ممکن است از تمدید برخی معافیت‌ها، برای آن دسته از کشورهایی که از معافیت‌های نفتی ایران استفاده نکرده‌اند، خودداری کند. کشورهای یونان، ایتالیا، تایوان، چین، هند، ترکیه، کره جنوبی و ژاپن، از کشورهایی هستند که از معافیت‌ها برخوردار شده‌اند. هند، چین و ترکیه از مهم‌ترین خریداران نفت ایران هستند که در این میان چین و هند به‌تنهایی بین ۸۰۰ هزار تا ۹۰۰ هزار بشکه نفت در روز از ایران می‌خرند. در این زمینه بیژن نامدار زنگنه در گفتوگو با ایلنا، اعلام کرد «هدف ملی کردن نفت فقط کوتاه کردن دست انگلیسی‌ها بود که انجام شد اکنون استقلال واقعی صنعت نفت به لحاظ مدیریت و اداره بعد از انقلاب اتفاق افتاد اما برخی می‌خواهند از ملی شدن استفاده انزوا بکنند. مشتری راهبردی داریم، اگر منظور این است که در زمان تحریم از ما نفت بخرد، به این مشتری راهبردی نمی‌گویند، چنین مشتری راهبردی در دنیا پیدا نمی‌شود مگر خود آمریکا.»
دورخیز ایران برای تصاحب سهم ۱۰ درصدی بازار گاز
ایران اکنون حدود ۱.۵ درصد بازار جهانی صادرات گاز را در اختیار دارد، اما با توجه به ذخایر عظیم گازی و موقعیت راهبردی، توان افزایش سهم خود در بازارهای منطقه‌ای و بین‌المللی گاز تا 10 درصد را دارد.
بر این اساس، صادرات روزانه ۲۰۰ میلیون مترمکعب گاز در برنامه ششم توسعه هدف‌گذاری شده که البته اولویت بازار صادراتی گاز ایران در مرحله اول کشورهای همسایه است و در گام دوم صادرات 30 میلیارد مترمکعبی گاز به قاره اروپا در دستور کار قرار دارد.
مهم‌ترین بازارهای صادرات گاز ایران اکنون ترکیه با میانگین 30 میلیون مترمکعب گاز و عراق روزانه 15 میلیون متر مکعب هستند؛ جمهوری آذربایجان و ارمنستان نیز حجم اندکی گاز خریداری می‌کنند. میانگین صادرات گاز ایران به ارمنستان یک میلیون مترمکعب در روز است که در ازای آن برق دریافت می‌کنیم.
در سال‌های اخیر، شماری از کشورهای اروپایی ازجمله گرجستان، بلغارستان و یونان درخواست واردات گاز از ایران را مطرح کرده‌اند که البته تاکنون نهایی نشده است. در این زمینه مطالعات مربوط به صادرات گاز به عمان نیز در حال انجام است که پیش‌بینی می‌شود تا سه سال آینده به نتیجه برسد. همچنین کویت، امارات، گرجستان، هند و افغانستان از دیگر کشورهایی هستند که درخواست خود برای واردات گاز از ایران را مطرح کرده‌اند و حتی مذاکراتی نیز انجام شده، اما هنوز نهایی نشده است.
پس از اقدام دولت آمریکا در برقراری تحریم‌های نهایی و تنگ کردن عرصه صادرات نفت، ایران با تغییر رویکرد اقتصادی در بخش صادرات نفت و گاز قصد دارد که با تغییر فاز از «دیپلماسی نفتی» به «دیپلماسی گازی» به توسعه صادرات در این بخش مبادرت ورزد
فازهای ۲۲ تا ۲۴ 100 درصد ملی است
قدرت‌نمایی پیمانکاران، مشاوران و سازندگان ایرانی در فازهای 22 تا 24 پارس جنوبی در حدی است که این فازها با بهره‌گیری از حداکثر توان و تخصص شرکت‌های داخلی به مرحله بهره‌برداری رسیده است.
این فازها برای تولید ۵۶ میلیون متر مکعب گاز غنی شده، یک میلیون تن پروپان و بوتان و یک میلیون تن اتان طراحی شده‌اند. تاکنون بیش از ۵ میلیارد دلار در این بخش سرمایه‌گذاری شده که با نرخ روزانه ۵ میلیون دلار؛ برآورد می‌شود طی سه سال آینده تمام سرمایه‌گذاری انجام شده در این فازها بازگردد. زیرا ظرفیت تولید گاز طبیعی این پالایشگاه که مورد استفاده سوخت کشور قرار می‌گیرد روزانه ۵۰ میلیون دلار است و پیش‌بینی می‌شود در صورت بهره‌برداری کامل ارزش اقتصادی 11 میلیارددلاری برای کشور به همراه داشته باشد.
پارس جنوبی متکی بر فناوری مدرن
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت شنبه شب پیش از بهره‌برداری رسمی از طرح توسعه فازهای 13، 22، 23 و 24 پارس جنوبی در نشست با خبرنگاران از افزایش ظرفیت برداشت گاز به 750 میلیون مترمکعب خبر داد و گفت: «شرکت‌هایی که توسعه طرح‌های پارس جنوبی را به عهده گرفتند، شرکت‌هایی با اصلیت ایرانی هستند که فقط برخی از تجهیزات را به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی از خارج خریداری کردند. در چند سال گذشته ایران در ساخت جکت سکوهای دریایی ناتوان بود، در آن زمان ساخت این مدل جکت‌ها به سنگاپور سفارش داده می‌شد، اما اکنون راه‌اندازی سکوی گازی ساخته شده در کشور با صرف زمان کمتر از 35 روز یک رکورد جهانی محسوب می‌شود».
دیروز و در آستانه سالروز ملی شدن صنعت نفت، پالایشگاه فازهای 13 و 22 تا 24 پارس جنوبی، در حالی با حضور رئیس‌جمهور افتتاح شد که نویددهنده برتری ایران برای نخستین بار نسبت به قطر در برداشت گاز از این میدان مشترک در آینده نزدیک است
وی با اشاره به اینکه برای توسعه لایه‌های نفتی پارس جنوبی باید از خارج کمک بگیریم، خبر از ورود دوباره چینی‌ها به صنعت نفت ایران داد و عنوان کرد: «مذاکرات قرارداد توسعه لایه‌های نفتی به خوبی پیش می‌رفت، اما شرکتی که طرف مشارکت در قرارداد توسعه لایه‌های نفتی خلیج فارس بود کنار کشید با توجه به اینکه کار در لایه نفتی بسیار پیچیده است و تکنولوژی بالایی نیاز دارد، بنابراین باید از فناوری بالای شرکت‌های خارجی کمک بگیریم. با طرف چینی برای یافتن راه‌حل مناسب در حال مذاکره هستیم، بدین منظور هیات عالی‌رتبه چینی به‌زودی برای تعیین تکلیف توسعه بخش فراساحلی فاز 11 پارس جنوبی به ایران اعزام می‌شود.»
افزایش 15 درصدی صادرات میعانات گازی
مدیرکل گمرک منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس، اعلام کرد که صادرات محصولات و میعانات گازی پارس جنوبی با وجود محدودیت‌ها و تحریم‌های آمریکا روندی افزایشی دارد؛ به‌طوری‌که در بهمن ماه سال جاری صادرات میعانات گازی 15 درصد رشد داشت.
احمد پورحیدر، مدیرکل گمرک منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در گفتوگو با ایرنا با اشاره به صدور یک میلیون و 599 هزار و 157 تن کالای غیرنفتی شامل محصولات تولیدی منطقه به ارزش افزون بر 553 میلیون و 674 هزار دلار به خارج از کشور گفت: این مقدار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 17 درصد افزایش داشته است. همچنین یک میلیون و 431 هزار و 15 تن میعانات گازی به ارزش 745 میلیون و 15 هزار دلار از این منطقه به خارج از کشور صادر شده است که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل از نظر وزن 9 درصد و از نظر ارزش 15 درصد افزایش داشته است که این محصولات بیشتر به کشورهای امارات، چین، کره، هند، اندونزی، ژاپن، تایوان، ایتالیا، فرانسه، بلژیک، آلمان، روسیه، لهستان و نروژ صادر شده است.
برای نخستین بار انتقال گاز از زیر بستر دریا
همزمان با سفر استانی رئیس‌جمهوری به بوشهر، پروژه گازرسانی به جزیره شیف با عبور خط لوله از بستر دریا به روش «اچ دی دی (HDD) که برای نخستین بار در صنعت گاز کشور اجرا شده توسط رئیس‌جمهور از طریق ارتباط ویدئو کنفرانس با هزینه‌ای حدود 110میلیارد ریال بهره‌برداری شد.
دیدگاه تان را بنویسید