پاسخ زنگنه به ادعای کم‌کاری در فروش نفت
یک فرمانده نمی‌تواند جزئیات عملیات را بیان کند
مهدی الیاسی، روزنامه نگار
روز گذشته، نشست خبری بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت، در سایه سنگین یک اتهام بزرگ برگزار شد و زنگنه کوشید خود را از این اتهام مبرا سازد. هفته قبل بود که 72 نماینده مجلس در نامه‌ای سرگشاده به سران سه قوه ضمن طرح انتقاداتی تند به عملکرد وزارت نفت، زنگنه را به ناکارآمدی متهم کردند.
نمایندگان در این نامه تاکید کرده‌‌اند که زنگنه نهتنها اهتمام عملی برای مقابله با تحریم‌ها از خود بروز نداده، بلکه تقریبا همه روزنههای موجود جهت بیاثر کردن تحریم‌ها را خواسته یا ناخواسته مسدود کرده است. نمایندگان همچنین خواستار این شدند که در این برهه تاریخی و حساس و با توجه به از دست دادن فرصتها توسط وزیر نفت، با اصلاح مدیریت وزارت نفت تصمیمی عاجل جهت تامین منافع ملت و افزایش توان مقابله با تحریم‌های آمریکا توسط سران قوا و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام اتخاذ شود.
72 نماینده مجلس در نامه خود تاکید کردند که زنگنه نسبت به انجام مذاکرات راهبردی با کشور‌های بزرگ منطقه که به صورت سنتی شرکای تجاری ایران در حوزه نفت و گاز بوده‌اند، هیچ اهتمامی ندارد. مشارکت در ساخت مخازن ذخیرهسازی نفت خام در بنادر کشور‌های چین، هند، برزیل، آفریقای جنوبی، عمان و اندونزی را بی‌سرانجام، رها کرده است. پروژه سوآپ نفت با روسیه پیگیری نکرده و در حوزه دور زدن تحریم‌ها برای فروش نفت کوتاهی داشته است. از این رو مدعی شدند زنگنه مرد دوران تحریم‌ها نیست و به همین دلیل فروش نفت ایران، در شش ماهه اخیر حدودا به یک سوم، کاهش یافته است.
فشارهای وارده به زنگنه، که در نامه 72 نماینده مجلس نمود یافت، منجر به انتشار شایعه‌ای مبنی بر استعفای زنگنه شد. اگرچه پس از انتشار نامه نمایندگان مجلس، بخشی دیگر از نمایندگان مجلس و تعدادی از کارشناسان نفتی به ادعاهای مطرح شده پاسخ دادند و تصمیم‌گیری در حوزه کلان نفت را خارج از اختیار وزیر نفت دانستند، اما هیاهو‌ها کماکان ادامه داشت.
شمس اردکانی، کارشناس برجسته حوزه انرژی رد دفاع از عملکرد وزارت نفت و در پاسخ به ادعای منتقدان که بی‌ارادگی زنگنه را عامل فروش نرفتن نفت در بورس انرژی می‌دانستند، گفت: برای خریداران بورس ایران خرید نفت گران تمام می‌شود، برای مثال یک میلیون بشکه نفت معادل ۶۰ میلیون دلار است. معادل ریالی آن رقم بسیار بزرگی است و تامین مالی آن با سپرده‌هایی که شرکت‌ها در بورس دارند، نمی‌خواند. بنابراین دلیل عدم فروش نفت در بورس مربوط به وزارت نفت نمی‌شود. به این مساله اشتباه میان علیت و همزمانی می‌گویند. به این ترتیب این ادعا که وزارت نفت مایل به فروش نفت نیست، اشتباه است. زیرا فروش نفت به وزارت نفت و شرکت ملی نفت کمک می‌کند. براساس قانون ۱۴ و نیم درصد منابع حاصل از فروش نفت به وزارت نفت تزریق می‌شود و این وزارتخانه با این منابع، مخارج خود را پرداخت می‌کند. همانطور که می‌دانید وزارت نفت هزینه‌های بیشمار و بدهکاری زیادی به حفاران و پیمانکاران دارد؛ بنابراین منطقی نیست که با فروش نفت در بورس مخالفت داشته باشد.
از سوی دیگر سعید لیلاز نیز در این زمینه تاکید کرد: «در ادعای نمایندگان صداقت دیده نمی‌شود. نفت، رب گوجه فرنگی نیست بلکه یک کالای استراتژیک است، مگر زنگنه می‌تواند به تنهایی در مورد فروش نفت به روسیه تصمیم‌گیری کند، که صرفا او را مقصر نخریدن نفت ایران از سوی روس‌ها بدانیم؟ واقعاً این طور سخن گفتن در مورد روسیه و ارتباط با این کشور خنده‌دار است. مگر آقای زنگنه می‌تواند به تنهایی در مورد رابطه با روسیه تصمیم‌گیری کند؟! اگر تاکنون به پیشنهادهای روسیه چه در حوزه فروش نفت و چه در مورد صادرات گاز روی خوش نشان داده نشده، تصمیم نظام بوده و نه شخص آقای زنگنه.»
مثلث ظریف، زنگنه، همتی
این انتقادات ادامه داشت و مخالفان و موافقان هر یک با ادبیات خاص خود به نزاع با یکدیگر در فضای رسانه‌ای مشعول بودند. نزاعی که شایعه ارائه استعفای زنگنه به رئیس‌جمهوری را قوت بخشید. چند هفته قبل نیز چنین فضایی در مورد محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه شکل گرفته بود و در این مورد نیز به قوت گرفتن شایعه استعفای ظریف منجر شد. در حال حاضر، وزارت امور خارجه، وزارت نفت و بانک مرکزی، سه نهاد اصلی درگیر با تحریم‌های آمریکا و مثلث ظریف، زنگنه و همتی، سه لیدر مقابله با تحریم‌ها هستند. تحریم‌های آمریکا، دو بخش اصلی نفتی و بانکی را شامل می‌شود که مقابله با آن برعهده وزارت نفت و بانک مرکزی است و هدایت کلی ماجرا نیز با وزارت امور خارجه است. در یک ماه گذشته و با شدت گرفتن تحریم‌های آمریکا، دو ضلع مثلث مقابله با تحریم‌ها یعنی ظریف و زنگنه در میانه نبرد و در حال فرماندهی، از پشت جبهه و از سوی اصولگرایان، به ناکارآمدی و ضعف متهم شده‌اند.
فضای سنگین اتهام و پاسخگویی فرمانده
فضای سنگین اتهام سرانجام زنگنه را در نشست خبری دیروز، وادار به پاسخگویی کرد.
وی که یکی از اضلاع رهبری علیه تحریم‌هاست، در پاسخ به اتهام کم‌کاری گفت: تمرکز آمریکا در شرایط فعلی روی صنعت نفت است. آنها صنعت و صادرات نفت را در نوک پیکان حمله خود قرارداده‌اند، اما آمریکا همانطور که در نوامبر نتوانست صادرات نفت را به صفر برساند، در آینده هم نخواهد توانست. ما با تمام قوت‌مان داریم کار می‌کنیم، ولی یک مشکل داریم اینکه نمی‌توانیم همه‌چیز را علنی بگوییم. مردم غریبه نیستند ولی حرف ما را فقط مردم نمی‌شنوند، آمریکا، اسرائیل و اشرار منطقه هم می‌شنوند. فرمانده عملیات نمی‌تواند جزئیات عملیات را بیان کند چون عملیات لو می‌رود. ما برای دشمنان ملت ایران اتاق تاریک داریم. ولی برای نظام همه چیز شفاف خواهد بود. خیلی‌ها به ما حرف‌هایی می‌زنند و تحریک می‌کنند که حرف بزنیم، ولی ما تحریک نمی‌شویم. ما دنبال افتخارات نیستیم، دنبال خدمت هستیم. انشالله در وقت خودش و زمانی که سختی‌ها کنار رفت جزئیات را بیان می‌کنیم. امروز آقای پمپپئو هم حرف من را می‌زند و می‌گوید حرفی نمی‌زنم چون ایران از آن استفاده می‌کند. ما با تمام استعدادمان و همه راه‌هایی که امکان‌پذیر است برای مقابله با تحریم داریم کار می‌کنیم.
کدام قرارداد را امضا نکرده‌ام؟
زنگنه گفت: آنان که می‌گویند ما تمایلی برای همکاری با چین و روسیه نداریم، دلیل‌شان چیست؟ ما تنها یک قرارداد مهم در دوره پس از برجام امضا کردیم که مربوط به طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی با کنسرسیومی متشکل از شرکت فرانسوی توتال، شاخه بین‌المللی شرکت ملی نفت چین (CNPCI) و شرکت پتروپارس ایران بود که سهم شرکت چینی در آن ۳۰ درصد بود و با اصرار هم آمدند.
بیژن زنگنه: ما قرارداد معامله نفتی با روسیه داشته‌ایم، اما هرگز برای سوآپ نفت با روسیه قراردادی نداشته‌ایم و نمی‌دانم چرا عده‌ای حرف‌های بی‌اساس می‌زنند؟ البته نمایندگان وظیفه دارند دغدغه‌های خود را مطرح کنند، اما گلایه من از افرادی است که اطلاعات غلط به نمایندگان می‌دهند
وزیر نفت ادامه داد: اکنون که توتال طرح توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی را ترک کرده است، شرکت چینی مجری طرح توسعه شده است و باز هم اصرار داریم که چینی‌ها در این پروژه حضور یابند. برای توسعه بخش شمالی و جنوبی میدان آزادگان هم قبول کردیم که با شرکت ملی نفت چین (سی‌ان‌پی‌سی) مذاکرات خارج از مناقصه انجام دهیم؛ برای میدان نفتی یادآوران هم قبول کردیم که با شرکت ساینوپک چین مذاکره خارج از مناقصه انجام دهیم، منتها آنها بنا به ملاحظات خودشان اکنون فعال نیستند و ما نمی‌توانیم جواب فعال نبودن آنها را بدهیم.
زنگنه با اشاره به نامه ۷۲ تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی گفت: در این نامه درباره استقبال نامناسب از رئیس‌جمهوری چین مواردی مطرح شده است، من مسئولیتی در قبال استقبال از وی ندارم و نباید در این باره جوابگو باشم و ارتباطی به وزارت نفت ندارد و هر کشوری پروتکل استقبال خودش را دارد.
وی تاکید کرد: من به همکاری با چین و روسیه علاقه‌مند هستم، اما پیش‌تر هم گفته‌ام که برای امضای یک قرارداد دوطرفه هر دو طرف مذاکره باید رضایت داشته باشند و من نمی‌توانم به جای هر دو طرف امضا کنم و با اطمینان به شما می‌گویم کدام قرارداد بوده که طرف مقابل راغب به امضا بوده است و من امضا نکرده‌ام.
تنها قراردادی را امضا می‌کنم که با عزت امضا شود
وزیر نفت تصریح کرد: من فقط در مقابل یک ملت تعظیم می‌کنم و آن ملت ایران است و در مقابل هیچ کشور، دولت و ملت دیگری تعظیم نمی‌کنم؛ من خدمتگزار مردم ایران هستم و اولویت من تامین حداکثری منافع ملت ایران است که برای این راه حاضرم از همه داشته‌های خود، حتی آبرویم بگذرم؛ اما حاضر نیستم برای خوشایند دیگران از آبروی ملت ایران بگذرم و تنها قراردادی را امضا می‌کنم که با عزت و براساس منافع ملت ایران امضا شود؛ من در آخر عمر خود به دنبال این نیستم که از من تعریف و تمجید شود، بلکه فقط به دنبال تامین خواسته‌های ملت ایران و رضایت خداوند هستم.
سعید لیلاز: در ادعای نمایندگان صداقت دیده نمی‌شود. نفت، رب گوجه فرنگی نیست بلکه یک کالای استراتژیک است، مگر زنگنه می‌تواند به تنهایی در مورد فروش نفت به روسیه تصمیم‌گیری کند که صرفا او را مقصر نخریدن نفت ایران از سوی روس‌ها بدانیم؟
زنگنه درباره بخشی از متن نامه نمایندگان مجلس شورای اسلامی مبنی بر «قرارداد سواپ نفت با روسیه» گفت: ما قرارداد معامله نفتی با کشور روسیه داشته‌ایم، اما هرگز برای سوآپ نفت با روسیه قراردادی نداشته‌ایم و نمی‌دانم چرا عده‌ای حرف‌های بی‌پایه و اساس می‌زنند؟ البته نمایندگان مجلس شورای اسلامی وظیفه دارند دغدغه‌های خود را مطرح کنند، اما گلایه اصلی من از افرادی است که اطلاعات غلط به نمایندگان مجلس شورای اسلامی می‌دهند.
هر کس ادعایی در مورد فروش نفت دارد، مراجعه کند
وی همچنین در پاسخ به پرسش «روزنامه کیهان» درباره حواشی عرضه بنزین در بورس انرژی مبنی بر بی‌میلی شرکت ملی نفت ایران برای فروش نفت گفت: هر کس ادعایی برای فروش نفت دارد، می‌تواند مراجعه کند، زیرا شرایط عرضه ما از طریق شرکت بورس انرژی ایران اعلام شده و هر هفته نیز عرضه انجام شده است، اما موفقیت‌آمیز نبوده و هر کس ادعایی می‌کند که با تغییراتی در اطلاعیه عرضه می‌تواند نفت بفروشد، می‌تواند مراجعه کند و ما استقبال می‌کنیم.
زنگنه افزود: اینکه می‌گویند وزارت نفت می‌تواند هفته‌ای یک میلیون بشکه نفت در بورس انرژی عرضه کند، اما عمدا نمی‌فروشد تا مقاومت ملت را در هم ریزد؛ کذب است و من در صف اول مقاومت هستم، زیرا این جا مسئله ملت ایران و خون شهداست که من نمی‌توانم از آنها بگذرم و حداکثر کاری که می‌توانم انجام دهم این است که بگویم بیایید ریالی بخرید که مساوی با خروج سرمایه است، اما باز هم نتیجه‌ای حاصل نشد.
وی شرایط وزارت نفت برای عرضه نفت در بورس انرژی را پرداخت پول و خراب نکردن بازار امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد و گفت: ما باید تفاوت‌های فروش نفت‌خام و مواد غذایی را بدانیم، اما خیلی‌ها می‌آیند و مذاکره می‌کنند، اما می‌روند و دیگر مراجعه نمی‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید