سهم ۲۴ صدم درصدی از تجارت جهان با زندگی مردم چه می‌کند؟

مهرنوش حیدری

یک فعال اقتصادی گفت: نه تنها ایران، بلکه هیچ کشوری بدون تجارت نمی‌تواند زنده بماند؛ اما دولتمردان تنها به شعار دادن بسنده می‌کنند و انگار در حال شوخی هستند وقتی می‌گویند تحریم تاثیری بر زندگی مردم ایران ندارد.

در روزهای اخیر گزارشی منتشر شد که دلالت برکاهش سهم ایران از تجارت جهانی می‌کرد. سهم ایران از تجارت جهانی به پایین‌ترین سطح در تاریخ معاصر رسیده و حالا ایران تنها سهمی 24 صدم درصدی را از تجارت جهان در اختیار دارد. تحریم‌های گسترده در کنار سیاست‌های داخلی مبتنی بر خودکفایی در کنار پرهیز از برون‌گرایی همگی سبب شده است ایران به جزیره‌ای ناشناخته در اقتصاد جهانی تبدیل شود. کشوری که بنا بر هشدار رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی بود و نبودش چندان اهمیتی در عرصه اقتصاد جهان ندارد و همین امر تحریم اقتصاد ایران ساده‌تر می‌کند.

علل کاهش سهم ایران  از تجارت بین‌المللی

مسعود دانشمند، کارشناس تجارت خارجی و مسائل اقتصادی درباره چرایی کاهش سهم ایران در تجارت جهانی و کوچک شدن سهم کشورمان از کیک تجارت خارجی گفت: کاهش سهم ایران از تجارت جهانی معلول چند علت است؛ باید توجه داشت برای اینکه بتوانیم کالا تولید کنیم حتما نیازمند تامین و واردات مواد اولیه هستیم که این کار در گرو استفاده از تسهیلات نظام مالی بانکی است. در این سال‌ها به  دلیل تحریم نتوانسته‌ایم از نظام بانکی جهانی استفاده کنیم بنابراین تهیه مواد اولیه تبدیل به کار دشواری شده است و از این سو نظام بانکی نیز به دلایل وجود مشکلاتی که با آن گریبانگیر بوده و فاقد امکانات مناسب است؛‌ نمی‌تواند به تولید‌کنندگان و صادرکنندگان تسهیلات ارائه دهد. عمده تسهیلات نیز در اختیار بخش دولتی قرار می‌گیرد که تبدیل به معوقه می‌‌شود.

عضو اتاق بازرگانی در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی» تصریح کرد: این معوقات در اصل نظام بانکی را ضعیف‌ و ضعیف‌تر کرده و می‌کند.

سهم 0.24درصدی ایران  از تجارت جهانی

وی تاکید کرد: در روزگاری سهم تجارت جهانی ایران برابر با 1.5 درصد بود و متاسفانه اکنون به یک چهارم درصد یا 0.25 درصد کاهش یافته است؛ هنگامی‌که امکان نداریم کالاهای خود را بهنگام و درست در بازارهای جهانی مطرح و عرضه کنیم و نیز امکان تولید کالا با قیمت مناسب را در اختیار نداریم و همچنین نظام بانکی از ما حمایت نمی‌کند؛ طبیعی است که صادرات کشور کاهش یابد.  

دانشمند افزود: در تعدادی از کالاهایی که دولتی محسوب می‌شوند مانند محصولات پتروشیمی و تاحدودی فولاد شاهد رشد صادرات هستیم و در مورد کالاهای دیگر شاهد کاهش صادرات هستیم.

عضو سابق اتاق بازرگانی گفت: تامین نقدینگی برای واحدهای تولیدی و عدم امکان واردات مواد اولیه سبب بروز مشکلاتی بر سر راه تولید و درنهایت صادرات کالاها شده است.

وی درباره راهکار حل این مشکل توضیح داد:‌ باید موضوع پیوستن به FATF را حل کرده و با نظام بانکی جهانی آشتی کنیم؛ همچنین نیازمند حل مشکلات سوئیفت با سیستم مالی و بانکی جهانی هستیم؛ باید تمام خرید و فروش‌های جهانی خود را به صورت اعتبار اسنادی انجام دهیم تا اینکه کار تولید و در نهایت صادرات ایران رونق یابد.

مسعود دانشمند در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: نه تنها ایران بلکه هیچ کشوری بدون تجارت نمی‌تواند زنده بماند اما دولتمردان تنها به شعار دادن بسنده می‌کنند و انگار در حال شوخی هستند وقتی می‌گویند تحریم تاثیری بر زندگی مردم ایران ندارد

آثار تحریم‌ها بر اقتصاد و تجارت خارجی ایران

دانشمند درباره این موضوع که منتقدان دیروز و مسئولان امروز در سال‌های گذشته بارها و بارها بر لزوم گره نزدن اقتصاد و ... با برجام و تحریم‌ها و ... تاکید کرده‌اند، اما اکنون شاهد وضعیت نامناسب تجارت خارجی ایران هستیم؛ بیان کرد: بنده اصلا نه با این دولت و نه با دولت‌های قبلی کاری دارم بلکه باید تاکید کنم تحریم‌ها در اصل مهمان ناخوانده‌ای است که بر سر سفره ما نشسته است؛ هنگامی که تحریم‌ها اتفاق می‌افتد بر وضعیت تجارت و معیشت اثر می‌گذارد؛ زمانی ممکن است دولت با اقتدار حرکت کرده و با شرایط تحمیل شده مقابله ‌کند اما زمانی است که دولت با اقتدار عمل نمی‌کند. اکنون شاهد هستیم که فشار تحریم‌ها هر روز بیشتر می‌شود و اینکه گفته شود تحریم‌ها بر زندگی ما اثر ندارد دقیقا شوخی محسوب می‌‌شود زیرا ما باید صادرات داشته باشیم و در مقابل اقدام به واردات کالاها کنیم. در چرخه صادرات و واردات و نیز تولید است که اشتغال به ‌وجود می‌آید و تولید و اشتغال می‌تواند نرخ رشد اقتصادی را از منفی به مثبت تبدیل کند.

وی ادامه داد: تورم با این موارد کنترل می‌شود؛ باید توجه داشت که تورم را دولت‌ها ایجاد می‌کنند نه ملت‌ها؛ به عبارت دیگر،‌ رفتارهای اقتصادی تورم‌زای دولت‌ها، مردم را اسیر مشکلات معیشتی می‌کند و تورم را بر سر سفره‌هایشان می‌آورد.

تورم کالاهای اساسی حدود 80 درصد است

دبیرکل خانه اقتصاد ایران گفت: تورم کالاهایی که مردم به‌طور روزانه با آن سروکار دارند مانند نان، گوشت، پنیر، شکر، کره، سبزیجات و ... در حد 80 درصد است؛ البته تورم به‌طور متوسط را حدود 50درصد می‌گیریم ولی مواد خوراکی، آشامیدنی و دارویی حدود 80 درصد است که نشان‌دهنده وضع بد اقتصادی است.  وی خاطرنشان کرد: در ‌این دولت چیزی به عنوان برنامه مقابله با تورم و توسعه تولید مشاهده نکرده‌ایم؛ نه در بودجه و نه موارد دیگر. شاهد برنامه‌ای برای توسعه تجارت خارجی نیز نبوده‌ایم. اگر قرار است تجارت خارجی ما توسعه یابد، باید نظام بانکی به این مساله کمک کند.  

لزوم آشتی با نظام بانکی جهانی

این کارشناس مسائل اقتصادی تصریح کرد: اگر با نظام بانکی جهانی آشتی کنیم برای خرید مواد اولیه تولید؛ ال‌سی باز می‌شود و 10 درصد اعتبار به بانک داخلی اعطا و 90درصد پس از ورود مواد پرداخت می‌شود؛ در نتیجه بانک با منابع مالی در نظر گرفته شده می‌تواند چندین برابر مواد سفارش دهد. بدیهی است داشتن مواد اولیه به وفور منجر به تولید کالاهای بیشتر و در نتیجه اشتغال بیشتر می‌شود. قیمت تمام شده تولید نیز کاهش می‌یابد و بهینه می‌شود. اما اکنون شاهد هیچ نوع برنامه‌ریزی برای این موارد نیستیم.

بدون تجارت جهانی نمی‌توانیم زندگی کنیم

وی در پاسخ به این پرسش که تداوم وضعیت فعلی با اقتصاد ایران چه خواهد کرد؛ گفت: در پاسخ به این پرسش باید گفت چرا اقتصاد ایران تا به حال دچار مشکل نشده است؟ پاسخ این است که نفت می‌فروشیم و مردم می‌توانند نان و گوشتی خریداری کنند و بخورند. اگر نفت را کنار بگذاریم در اصل دولت ورشکسته است. ما باید با دنیا آشتی کنیم تا بتوانیم به درستی زندگی کنیم.

این کارشناس تجارت خارجی ادامه داد: دو سر تولید تجارت است؛ زمانی که کالا تولید می‌کنید باید مواد اولیه وارد کرده و پس از تولید برای صادرات و رساندن کالای تولیدی به بازار اقدام کنید؛ بنابراین بدون تجارت نه تنها ما بلکه هیچ کشوری در دنیا نمی‌تواند زندگی کند.