نامعادله در بازار ارز

ایمان ربیعی

صرافان می‌گویند ورود سرمایه‌های خرد به بازار ارز شدت گرفته است و این امر نشان می‌دهد بازار ارز از نظر سرمایه‌گذاران یا مستعد افزایش قیمت است یا اینکه قیمت دلار را پایین‌تر از میزان واقعی‌اش ارزیابی می‌کنند.

سیگنال‌های سیاسی به بازار ارز ایران در اولین روز هفته معادلات این بازار را تا حدی پیچیده کرد به طوری که گزارش‌های رسیده از بازار ارز تهران نشان می‌دهد صرافان آماده رویارویی با شرایط جدید می‌شوند.

 در آخرین جمعه ماه رمضان، در حالی که هنوز حرف و حدیث‌ها بر سر مذاکرات وین ادامه داشت و برخی طرفین از اتمام مباحث فنی خبر می‌دادند و می‌گفتند زمان تصمیمات سیاسی رسیده است، معاون رئیس‌‌جمهوری با سئوال مهمی روبرو شد. آخرین اخبار مذاکرات چیست؟

محمد اسلامی که در دولت حسن روحانی عهده‌دار مسئولیت وزارت راه و شهرسازی بود و حالا ریاست سازمان انرژی اتمی را در دست دارد، حرفی زد که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‎های جهان داشت.  وی اعلام کرد: «مذاکراتی دیگر باقی نمانده است؛ مذاکرات تمام شده است. مذاکرات در چارچوب توافق برجام بوده و مشکلاتی است که آمریکا ایجاد کرده و خودش باید این مشکلات را رفع کند چراکه تمامی رفتارهایشان خلاف توافق بوده؛ خودشان از برجام خارج شدند و خودشان امضایشان را پاره کردند، امروز هم اگر می‌خواهند به توافق بازگردند باید همه مواردی را که نقض کردند، اعاده کنند.»

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران در واکنش به اظهارات مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر اینکه ایران به تمامی پرسش‌های آژانس در خصوص ۴ مکان ادعایی پاسخ نداده است، گفت: «ما به تمامی سوالات در خصوص مکان‌های ادعایی پاسخ داده‌ایم؛ دو مرتبه هم جلسه داشتیم و جلسه سوم هم به زودی در تهران تشکیل خواهد شد و مذاکرات در حال پیشرفت است.»

این حرف‌ها کافی بود تا بازار ارز ورود به فضای تازه را اعلام رسمی کند و معامله‎گران تلاش کنند خود را با شرایط تازه وفق دهند.

این روزها در کنار توقف مذاکرات؛ معاف شدن ورود ارز از مالیات و خبر مهم رئیس اتاق ایران و عراق مبنی بر توافق دو کشور برای بازپرداخت بدهی ایران؛ نکاتی است که بازار ارز را متاثر کرده است

 با این حال صرافان معتقد بودند انفجاری در بازار ارز رخ نخواهد داد چرا که دولت و بانک مرکزی بیش از آنچه انتظار می‌رود بر مساله مدیریت بازار ارز متمرکز شده‌اند.

 یک صراف در بازار ارز تهران با اشاره به اینکه فعالیتش قانونی است به خبرنگار «توسعه ایرانی»گفت: نکته مهم این است که عملکرد بانک مرکزی در عرضه ارز از یک سو و مهار عجیب تقاضا از سوی دیگر نشان می‌دهد که قرار نیست قیمت دلار افزایش چندانی را تجربه کند. وی افزود: آنچه اتفاق می‌افتد این است که بازار ارز به تدریج با حمایت‌های بیش از حد دولت و بانک مرکزی دارای حباب منفی می‌شود. همین حالا نیز این حباب در حال شکل‌گیری است و من معتقدم افزایش تقاضا برای خرید ارز بابت وجود همین حباب شکل گرفته است.  وی در توضیح این مطلب تصریح کرد: قیمت خودرو را ببینید، قیمت آرد و مواد غذایی و ماکارونی و سایر کالاها را هم رصد کنید، می‌بینید قیمت همه اقلام، حتی مسکن در حال افزایش است و بهای دلار ثابت مانده یا نوسانی اندک دارد. این بدان معناست که بازار ارز از تورم ریالی عقب مانده و سرمایه‎گذار این را می‌فهمد که این بازار درگیر حباب منفی است. پس سعی می‎کند کالای خود را به ارز تبدیل کند تا در موعد مناسب بتواند از این سرمایه‎گذاری بهره‌برداری کند. موعد مناسب نیز زمانی است که قیمت ارز برای واقعی شدن خیز برمی‌دارد.

الاکلنگ بازی دلار در کانال 28 هزار تومان

دلار هر چند با اخباری منفی مواجه شد، اما افزایش چندانی را شاهد نبود و الاکلنگ‌بازی دلار در کانال 28 هزار تومان در بازار آزاد ادامه یافت. هر دلار آمریکا در اولین روز هفته به قیمت 28 هزار تومان فروخته شد و در صرافی‎های بانکی نیز هر دلار در محدوده 25 هزار و 500 تومان قیمت خورد؛ اما با این حال رشد قیمت در سایر بازارها تداوم یافت تا شائبه عقب ماندگی بازار ارز از تورم ریالی تایید شود.  نکته مهم اینجاست که به عقیده کارشناسان این وضعیت می‌تواند زمینه را برای جهش ارزی مهیا کند و بازار ارز را در چرخه باطل تثبیت و جهش باقی نگه دارد.

 گزارش‌های رسیده که از سوی رئیس اسبق کانون صرافان نیز تایید شده است نشان می‌دهد که بسیاری از سرمایه‌گذاران خرد در حال تبدیل سرمایه‌هایشان به دلار هستند و به گفته وی فروش اتومبیل برای خرید ارز افزایش یافته است .

 علی اصغر سمیعی می‌گوید: تبدیل سایر سرمایه‌ها نیز در حال اتفاق افتادن است و این بدان معناست که دلار از نظر سرمایه‌گذار قیمتی پایین‌تر از قیمت واقعی دارد.

یک صراف در بازار ارز تهران به «توسعه ایرانی»گفت: عملکرد بانک مرکزی در عرضه ارز از یک سو و مهار عجیب تقاضا از سوی دیگر نشان می‌دهد که قرار نیست قیمت دلار افزایش چندانی را تجربه کند. آنچه اتفاق می‌افتد این است که بازار ارز به تدریج با حمایت‌های بیش از حد دولت و بانک مرکزی دارای حباب منفی می‌شود

چه خواهد شد؟

هر چند توقف مذاکرات نه فقط از سوی مقامات ایرانی بلکه از سوی مقامات سایر کشورهای طرف مذاکره اعلام شده است؛ اما با این حال اتفاقات دیگری نیز در شرف وقوع است که می‌تواند معادلات در بازار ارز را تغییر دهد . معاف شدن ورود ارز از مالیات و خبر مهم رئیس اتاق ایران و عراق مبنی بر توافق دو کشور برای بازپرداخت بدهی این کشور به ایران؛ نکاتی است که بازار ارز را متاثر می‌کند. با این حال باید دید آزادسازی منابع در عراق به سرنوشتی چون آزادسازی منابع در کره جنوبی منجر می‌شود یا اتفاقی عملی و محسوس رخ خواهد داد.

بدهی کره جنوبی به ایران در ازای خرید میعانات گازی در دو بانک این کشور، مجموعاً به ارزش هفت میلیارد دلار است که از سپتامبر ۲۰۱۸ میلادی (شهریورماه ۱۳۹۷) به بهانه تحریم‌های آمریکا پرداخت نشده است.

اواخر سال گذشته، «چوی جونگ کان»، معاون وزیر امور خارجه کره جنوبی برای گفت‌وگو با اعضای برجام و ایالات متحده به وین، پایتخت اتریش سفر و ابراز امیدواری کرد که «احیای برجام» به مسئله رسیدگی به موضوع پیچیده دارایی‌های مسدود شده جمهوری اسلامی ایران در کره جنوبی به واسطه تحریم‌های ایالات متحده کمک کند.

 تاکنون چندین بار خبر آزادسازی هفت میلیارد دلار از منابع ارزی ایران در کره جنوبی منتشر شده اما همچنان این اتفاق رخ نداده است.

 برخی گزارش‌ها به نقل از مقامات غربی نشان می‌دهد عدم دستیابی به توافق ریشه در سیاست‌های روسیه دارد اما برخی معتقدند روسیه دیگر در این وضعیت بازدارنده محسوب نمی‌شود. وزیرخارجه آمریکا پیش از این گفته بود: اقدامات روسیه روند مذاکرات هسته‌ای با ایران را پیچیده کرد. حال باید دید شرایط تازه ایران و غرب تا چه میزان بر وضعیت قیمتی بازار اثرگذار خواهد بود .