قول دو باره برای کاهش قیمت

ایمان ربیعی

 در حالی که عضو انجمن صنفی تولیدکنندگان می‌گوید افزایش قیمتی در صنعت لوازم خانگی اتفاق نیفتاده است، معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت در روزهای ابتدایی بهمن رشد قیمت تولیدات را تایید کرده و آن را غیرقانونی خوانده بود.

حالا وزیر صمت قول کاهش قیمت لوازم خانگی را داده و تولیدکنندگان قول ارتقای کیفیت؛ این‌ها واکنش‌هایی است که به گلایه مقام رهبری نسبت به وضعیت صنعت لوازم خانگی نشان داده شده و به نظر می‌رسد در نهایت منجر به تدوین برنامه‌ای جدید برای بهبود وضعیت این صنعت شود. سئوال مهمی که در این میان پرسیده می‌شود این است که آیا قرار است واردات لازم خانگی در قالب این سند با هدف ایجاد بازار رقابتی، آزاد گردد؟

صنعت لوازم خانگی ایران با فراز و نشیب‌های فراوانی روبرو بوده است. از پس تشدید تحریم‌ها نام لوازم خانگی نیز در فهرست کالاهایی قرار گرفت که غیر ضروری تلقی می‌شدن . این چنین بود که تولیدکنندگان لوازم خانگی داخلی فرصتی را یافتند برای در اختیار گرفتن بازارهای داخلی و کم‌کم فکر صادرات به خارج از کشور را از ذهنشان بیرون راندند و حضور در بازار داخل بسنده کردند.

با این حال استناد آنها به تحریم، زمینه را برای افزایش قیمت‌ها فراهم کرد و خریداران لوازم خانگی به یاد دارند که چگونه بازار از لوازم خانگی خالی شده بود تا جایی که شرکت‌های داخلی مانند خودروسازان دست به پیش فروش لوازم خانگی زدند و نقدینگی لازم را پیش از تحویل کالا دریافت کردند.

 اقتصاد ایران سه سال سخت، پس از خروج ترامپ از برجام را تجربه کرده است اما مشکل تنها تحریم نیست. هر چند که همواره شعار دولت‌ها حمایت از تولید داخل بوده است، کم نیست شمار کارشناسانی که معتقدند اقتصاد ایران بر محور تولید استوار نشده و دلالی در این اقتصاد حرف اول و آخر را می‌زند و بنیان‌های اقتصادی نیز بر محور دلالیسم شکل گرفته‌اند. نگاهی به بازارهای طلا و سکه و ارز از یک سو و شمار خریداران خودرو و مسکن که به قصد سرمایه‌گذاری دست به خرید می‌زنند از سوی دیگر گواه این مدعاست. در چنین شرایطی ، در حالی که در مهرماه، برخی تولدیکنندگان لوازم خانگی به استناد گشایش احتمالی در آزادسازی پول‌های بلوکه شده ایران نامه‌ای به رهبر نوشتند تا اعلام کنند چگونه واردات لوازم خانگی کره‌ای حیاتشان را تهدید می‌کند، در بهمن ماه نارضایتی مقام معظم رهبری را شنیدند تا برایشان روشن شود این حمایت بی‌چون و چرا نخواهد بود .

 مقام رهبری صراحتا از وضعیت صنعت خودروسازی و صنعت لوازم خانگی در کشور انتقاد کردند و در پاسخ به این استناد بود که تولیدکنندگان لوازم خانگی بیانیه‌هایی را صادر کردند تا نشان دهند حساسیت لازم و کافی را برای پیگیری و رفع مشکلات دارا هستند.

لوازم خانگی چقدر گران شد؟

ابهری، عضو هیات مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی درباره میزان افزایش قمیت لوازم خانگی گفته است: مطابق گزارش‌های ارائه شده از سوی بانک مرکزی، وزارت صمت و مرکز آمار ایران، صنعت لوازم‌خانگی جزو صنایعی بوده که با وجود تورم بیش از چهل درصدی، اما از زمان اعمال تحریم‌ها در سال ۹۷ تا به امروز افزایش متوسط قیمتی ۱۰ تا ۱۵ درصدی را تجربه کرده است.

وی گفت: این افزایش قیمت ناشی از افزایش قیمت نهاده‌ها و مواد اولیه بوده، نه اینکه تولیدکنندگان خواسته باشند قیمت‌ها را افزایش دهند؛ زیرا بالا رفتن قیمت‌ها به معنای دامن زدن به رکود است و هیچ تولیدکننده‌ای حاضر نیست در این شرایط به افزایش قیمت‌ها نیست؛ بر این اساس اگر افزایش قیمتی در لوازم‌خانگی اتفاق افتاده، از کف بازار بوده است.

عضو هیات مدیره انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم‌خانگی تصریح‌کرد: بررسی آمارها نشان می‌دهد از دی‌ماه پارسال تا دی‌ماه امسال، با وجود افزایش قیمت مواد اولیه، اما محصولاتی نظیر یخچال ساید و یخچال‌فریزر در بخش تولیدکننده ۱۳ درصد افزایش داشته است. با این حال درخصوص قیمت‌های مصرف‌کننده که دلالان، واسطه‌ها یا فروشندگان نهایی مسبب آن هستند ورود نمی‌کنیم.

وی گفت:‌ قیمت‌های تولیدکننده بر مبنای میزان عرضه، فاکتورهای موجود و غیره و با توجه به ثبت شدن در سامانه جامع تجارت، مشخص است، بر این اساس قیمت‌هایی که در بازار به مشتریان اعلام می‌شود نامعقول بوده و ناشی از التهابات کف بازار است. این در حالی است که اتفاقا اوایل بهمن ماه قیمت لوازم خانگی افزایش یافت و تولیدکنندگان لوازم خانگی مدعی شدند در راستای اجرای مصوبه درج قیمت تولیدکننده بر روی محصولات، تغییرات قیمتی را اعمال و مجوز لازم را از سازمان حمایت دریافت کرده‌اند، ولی سازمان حمایت این موضوع را تایید نکرد و در نهایت مفتح، معاون بازرگانی داخلی نیز از غیرقانونی بودن افزایش قیمت‌ها خبر داد.

وزیر صمت چه می گوید؟

وزیر صمت که حالا طرح استیضاحش در راهروهای مجلس چند باری دست به دست چرخیده و برخی نمایندگان از استیضاح قریب‌الوقوع وی سخن می‌گویند درباره افزایش قیمت لوازم  خانگی گفته است: در یکی دو مورد افزایش قیمت در لوازم خانگی داشتیم که تولیدکنندگان برای برگرداندن قیمت‌ها به قیمت سابق اعلام آمادگی کردند.

وی تاکید کرد: اگرچه در دو سال اخیر افزایش قابل توجهی در قیمت لوازم خانگی داشتیم، اما در چند ماه گذشته این موضوع مدیریت شده است؛ در یکی دو مورد افزایش قیمت داشتیم که تولیدکنندگان برای برگرداندن قیمت‌ها به سابق اعلام آمادگی کردند.

در عین حال اکبر پازوکی رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی هم از افزایش ۸ تا ۱۲ درصدی قیمت لوازم خانگی در روزهای اخیر خبر داده که  بیشترین افزایش قیمت مربوط به یخچال و فریزر و کولر آبی بوده است.

وزیر صمت که وعده داده بود تا پایان سال 1404 صادرات لوازم خانگی به دو برابر واردات کنونی برسد، اعلام کرده است خبرهای خوبی در راه است و در رابطه با جهیزیه 8 شرکت تولیدی اعلام آمادگی کرده‌اند که تولیدات خود را با تخفیف‌های بسیار مناسب عرضه کنند.

 تعزیرات رسیدگی می‌کند؟

وقتی پای گرانی لوازم خانگی به میان آمد رییس سازمان تعزیرات نیز مورد خطاب خبرنگاران قرار گرفت و از وی پرسیده شد که چرا به مساله افزایش قیمت‌ها رسیدگی نکرده است. احمد اصانلو درباره نحوه نظارت بر قیمت لوازم خانگی گفت: ما مرجع نظارت نیستیم و سازمان حمایت حقوق مصرف کنندگان، وزارت صنعت، معدن و تجارت و اتحادیه‌ها باید تخلف را گزارش کنند و ما در کمترین زمان و خارج از نوبت رسیدگی می‌کنیم و فعلا هیچ گزارشی به ما نرسیده است.

رئیس سازمان تعزیرات حکومتی در پاسخ به سؤالی مبنی بر این که چرا همچنان برخی تولیدکنندگان از درج قیمت تولیدکننده روی کالا‌های خود خودداری می‌کنند؟ افزود: متولی این بحث هم سازمان حمایت و وزارت صمت است و اگر ما هم گشت‌های تعزیرات مان را متمرکز بر کانون‌های تولید کرده ایم به لحاظ محدودیت‌هایی که داریم بیشتر جنبه پیشگیرانه دارد.

 به نظر می رسد دولت سیزدهم کارویژه مهمی را در حوزه لوازم خانگی و خودرو برای خود تعریف کرده است اما آنچه مسلم است اینکه در سایه ایجاد انحصار برای تولیدکنندگان داخلی، احتمال حل بحران‌ها کاهش یافته و بازار غیررقابتی قادر نیست سیگنال مثبت را برای تولیدکنندگان داخلی ارائه کند. شمارش معکوس برای رونمایی از بسته وزارت صمت برای لوازم خانگی آغاز شده است. باید دید تکلیف در این حوزه چه خواهد شد.