اظهارات خام‌اندیشانه و بی‌اعتنایی مسئولان تهران؛ و نگرانی آنکارا
واکنش متفاوت دو همسایه به بیانیه اف‌ای‌تی‌اف
مریم شکرانی
ایران همچنان در لیست سیاه FATF قرار گرفته است و ترکیه در لیست خاکستری؛ اما واکنش ایران و ترکیه، این دو همسایه به یک موضوع بسیار متفاوت است. در حالی که مصباحی‌مقدم این اتفاق را عادی دانسته و گفته است در واقع گروه اقدام مالی موسوم به اف‌ای‌تی‌اف نه داغی دارد و نه درفشی، در ترکیه نگرانی‌های شدیدی در این خصوص اعلام شده است. بر اساس آخرین گزارش گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی ایران و کره شمالی در لیست سیاه پولشویی قرار دارند و ترکیه هم به لیست خاکستری وارد شده است.
ایران در فهرست سیاه FATF
گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی، FATF روز پنجشنبه ۲۹ مهرماه اعلام کرد که ترکیه، مالی و اردن را در فهرست «خاکستری» خود قرار داده است و ایران و کره‌شمالی کماکان در فهرست سیاه گروه ویژه اقدام مالی باقی مانده‌اند.
گروه ویژه اقدام مالی، گروهی بین‌المللی که با هدف مبارزه با پولشویی در سطح جهانی فعالیت میکند و از ایران خواسته بود که با تصویب چند لایحه علیه پولشویی و مبارزه با تروریسم از فهرست خاکستری خارج شود اما با تصویب نشدن این لوایح، دوباره ایران را به فهرست سیاه برگردانده است و نسبت به مراودات مالی کشورهای مختلف با ایران هشدار داده است.
مارکوس پیلر، رئیس گروه ویژه اقدام مالی، روز پنجشنبه گفته است،FATF در جریان نشست سه روزه خود در این هفته مراکش، بورکینافاسو، سنگال و جزایر کیمن را به فهرست کشورهای تحت نظر اضافه کرد و پاکستان را، علی‌رغم پیشرفت‌های این کشور، در لیست خاکستری نگه داشت.
مارکوس پیلر اضافه کرده است، ترکیه باید «به مسائل جدی نظارتی» در بخش‌های بانکی، مسکن و املاک، معاملات طلا و سنگ‌های قیمتی رسیدگی کند.
رئیس گروه ویژه اقدام مالی تصریح کرد: ترکیه باید نشان دهد که به طور موثر با پرونده‌های پیچیده پولشویی مقابله میکند و نشان دهد که شبکه‌های مالی تروریست‌ها، به ویژه گروه‌هایی که سازمان ملل تعیین کرده مانند القاعده و داعش، را تحت پیگرد قرار می‌دهد.
رویترز می‌گوید: تحقیقات نشان می‌دهد که کشورهایی که در فهرست گروه اقدام مالی دچار تنزل رتبه‌بندی به خاکستری می‌شوند، روابط آنها با بانک‌های خارجی و سرمایه‌گذارانی که از رتبه‌بندی FATF پیروی می‌کنند، تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
رویترز اضافه کرده است قرار گرفتن ترکیه در فهرست خاکستری FATF می‌تواند بر کاهش ارزش پول ملی این کشور یعنی لیر تاثیر بگذارد.
وزارت خزانه‌داری ترکیه روز پنجشنبه در واکنش به اقدام FATF در بیانیه‌ای اعلام کرد: علی‌رغم تمامی تلاش‌های ما در زمینه مطابقت (با مقررات)، قرار دادن کشور ما در لیست خاکستری کار شایسته‌ای نبود.
وزارت خزانه‌داری ترکیه اضافه کرده اس، در دوره آتی اقدامات لازم با همکاری FATF و همه نهادهای مربوطه انجام می‌شود تا اطمینان حاصل شود که کشور ما در اسرع وقت از این لیست خارج می شود.
بی اعتنایی ایران به تداوم قرارگیری در لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف در حالی رخ می‌دهد که تحریم ایران و قرارگیری در لیست سیاه، ارتباطات بانکی ایران با شبکه بانکی جهان را قطع کرده و ایران حتی قادر به دریافت پول فروش نفت خود نیست
واکنش لیر به بیانیه FATF
این موضوع در حالی رخ داد که لیر ترکیه در واکنش به بیانیه FATF به شدت واکنش نشان داد و ارزش آن ریزش کرد. همچنین نگرانی‌های جدی درباره ورود سرمایه به این کشور و کاهش رشد اقتصادی مطرح شد.
این در شرایطی است که در ماه‌های اخیر اقتصاد ترکیه مشکلات و بی‌ثباتی‌های گوناگونی را تجربه کرده است. مقامات ترکیه در واکنش به این اقدام FATF اظهارات مختلفی داشته و به طور مشترک بر ناعادلانه بودن این اقدام تاکید کرده‌اند. قرار گرفتن ترکیه در لیست خاکستری این نهاد بین‌المللی می‌تواند اثرات منفی قابل‌توجهی بر روند ورود سرمایه به ترکیه و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بگذارد. این در حالی است که پیش از این، اقدامات بی‌ثبات‌کننده اردوغان باعث شده بود متغیر‌های اقتصادی ترکیه وضعیت خوبی را تجربه نکنند؛ برای مثال در پنج سال گذشته میزان مالکیت اوراق دولتی ترکیه توسط مالکان خارجی از ۲۵ به ۵ درصد کاهش یافته است که کاهش قابل‌توجهی را نشان می‌دهد.
در واکنش به این خبر لیر ترکیه که به‌تازگی به نرخ برابری ۹ در برابر هر دلار آمریکا رسیده بود، با کاهش ارزش مواجه شد و به نرخ برابری ۹.۶ لیر در برابر هر دلار آمریکا رسید.این در حالی است که است که ماه گذشته این نرخ کمتر از ۹ بود و به نظر می‌رسد این اتفاق تازه می‌تواند اثرات مخربی بر اقتصاد ترکیه داشته باشد؛ اقتصادی که در سال‌های اخیر نسبت به شاخص‌های اقتصادی سال‌های قبل افت قابل‌توجهی را تجربه کرده است. این موضوع می‌تواند هشداری به سرمایه‌گذاران در اقتصاد ترکیه تلقی شود.
پژوهش‌های صندوق بین‌المللی پول در سال‌جاری نشان می‌دهد که ورود به فهرست خاکستری FATF، ورود سرمایه به کشور را تا ۷.۶ درصد از تولید ناخالص داخلی کاهش دهد. سرمایه‌گذاران خارجی در سال‌های اخیر به دلیل دخالت‌های سیاسی در سیاستگذاری پولی مانند تورم دورقمی، نرخ بهره منفی و اندک ذخایر ارزی این کشور سرمایه خود را از ترکیه خارج کرده‌اند.
مصباحی مقدم FATF نه داغی دارد نه درفشی!
با این حال واکنش‌ها به لیست سیاه FATF در ایران متفاوت بوده است و بسیاری از چهره‌های سیاسی و حتی مسئولان اقتصادی ایران این موضوع را بر اقتصاد ایران بی‌تاثیر دانسته‌اند. طوری که حتی عبدالناصر همتی، رییس بانک مرکزی هم سال گذشته تصویب لوایح FATF را بر اقتصاد کشور بی‌تاثیر خوانده بود! و حالا غلامرضا مصباحی مقدم، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با بیان اینکه با قرار گرفتن مجدد نام ایران در لیست سیاه FATF تغییر تازه‌ای در مراودات تجاری ایران رخ نمی‌دهد، گفت: FATF نه داغی دارد و نه درفشی. فقط در این حد اعلام میکند که کشورها غیرهمکار هستند و در این موضوع نتیجه را دولت‌ها و شرکت‌ها می‌گیرند.
مصباحی مقدمی درباره قرار گرفتن مجدد نام ایران در لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی موسوم به FATFو وضعیت مراودات اقتصادی ایران اضافه کرد: گروه ویژه اقدام مالی هر سه ماه یک بار لیست خود را به‌روز کرده و گزارش جدید ارائه می‌دهد.
او گفت: اگر کشوری شروط این گروه را پذیرفته و به آن عمل کرده باشد، از این لیست حذف می‌شود در غیر این صورت اسم آن تکرار می‌شود. بنابراین هیچ اتفاق تازه‌ای رخ نخواهد داد چون کار FATF همین است.
عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: اف‌ای‌تی‌اف در مورد برخی کشورها اعلام میکند که این کشورها در لیست کشورهای غیرهمکار هستند؛ معنا و مفهوم آن این است که این کشورها استانداردهای این گروه را رعایت نکردند.
او اضافه کرد: آن کشورها بخواهند می‌توانند به توصیه‌های این گروه ترتیب اثر بدهند، معنای آن این است که این هشدار را جدی تلقی کرده و بر اساس آن در تعاملات اقتصادی خود احتیاط می‌کنند، در کشوری سرمایه‌گذاری نکرده و یا با شرکتی که منطبق با شرایط مقرر در FATF عمل نمی‌کند، تعامل نمی‌کنند اما اگر بخواهند همچنان ادامه بدهند هم می‌توانند به مراودات خود ادامه دهند و کسی نمی‌تواند مانع آنها شود.
این موضوع در حالی رخ می‌دهد که تحریم ایران و فهرست سیاه FATF ارتباطات بانکی ایران با شبکه بانکی جهان را قطع کرده و ایران حتی قادر به دریافت پول فروش نفت خود نیست و از این رهگذار میلیاردها دلار پول فروش نفت در سایر کشورها بلوکه شده است. دولت سیزدهم در واکنش به این موضوع تهاتر نفت و اقلام کالایی را در دستور کار خود گذاشته است!
دیدگاه تان را بنویسید