تکرار وعده ساخت و ساز سالانه یک میلیون واحد مسکونی در دولت سیزدهم
نهضت «خانه‌دار کردن» مردم ادامه دارد!
ایمان ربیعی
محمد مخبر، معاون اول رییس‌جمهوری حالا در قامت رییس ستاد هماهنگی اقتصادی اولین دستورات خود را صادر کرد. روز سی‌ام مرداد بود که رییسی در حکمی، محمد مخبر را به عنوان مسئول هماهنگی تیم اقتصادی دولت معرفی کرد. هر چند پس از آن رییسی با صدور حکم معاونت اقتصادی رییس جمهوری برای محسن رضایی در این قدرت، رخنهای ایجاد کرد اما درست در اولین ساعات دریافت رای اعتماد از سوی کابینه این مخبر بود که نسبت به صدور دستوراتی برای وزرا اقدام کرد. اتفاقا ماجرای مسکن، یکی از مهمترین نقاط مورد تاکید در اولین دستوراتی بود که در دولت سیزدهم خطاب به وزرا صادر شد.
سید ابراهیم رییسی در جریان انتخابات سیزدهم وعده داد که در صورت پیروزی سالانه یک میلیون واحد مسکونی را در ایران خواهد ساخت. به گفته وی این نهضت خانهسازی تا چهار سال تداوم یافته و چهار میلیون واحد مسکونی در چهار سال در کشور احداث می‌شود. در حالی که برخی کارشناسان احداث یک میلیون واحد مسکونی را مورد تشکیک قرار می‌دادند، برخی نیز با استناد به آمار و ارقام و میزان مواد اولیه مورد نیاز از قبیل گچ و سیمان و آهن توضیح می‌دادند این هدف‌شدنی است. هر چه هست گزارش‌های رسیده نشان می‌دهد رستم قاسمی با تعهد نسبت به اجرای این برنامه راهی وزارت راه و شهرسازی شده است . وی پیش‌تر فرماندهی قرارگاه خاتم را عهده‌دار بوده و دو سال نیز به عنوان وزیر نفت در کابینه احمدی‌نژاد حضور داشته است.
معضلی به نام مسکن
در حالی که برخی کارشناسان فاصله شهروندان ایرانی را با خانه‌دار شدن بیش از 40 سال عنوان می‌کنند آمارهای رسمی در این حوزه چندان امیدوارکننده‌تر نیست. رستم قاسمی، در بدو ورود به وزارت راه و شهرسازی به آماری استناد کرده که نشان می‌دهد وضعیت مسکن در سبد خانوار ایرانی در یکی از بحرانی‌ترین دوره‌های خود قرار دارد. قاسمی با انتقاد از کاهش پوشش‌دهی تسهیلات بانکی نسبت به هزینه مسکن و سهم بسیار کم بخش مسکن از تسهیلات بانکی بر این اعتقاد است که شاخص دوره انتظار مسکن از سال ۱۳۷۴ تا ۱۳۹۵ از ۱۵ سال به ۳۱ سال افزایش یافته است.
رییسی چه می‌گوید؟
رئیس‌جمهور نیز در نخستین جلسه هیات دولت سیزدهم، با اشاره به وعده خود برای ساخت یک میلیون مسکن در هر سال گفت: وزیر راه و شهرسازی با جدیت دنبال کند تا این وعده محقق شود. وی تاکید کرد: ما باید دولت «صادق‌الوعد» باشیم و به وعده‌های خود عمل کنیم و از تجربیات دولت‌های پیشین بهره بگیریم. باید در مسائل اقتصادی، سیاسی داخلی و خارجی از عبرت‌های دولت‌های پیشین استفاده کنیم تا مشکلات گذشتگان را تکرار نکنیم. انسان از یک سوراخ نباید دو بار گزیده شود. با استفاده از تجربیات گذشته نباید دنبال مسائلی برویم که موجب ناکامی شده و آنچه که موجب موفقیت شده است را دنبال کنیم.
میراثی به نام مسکن مهر
دولت در حالی وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی را داده است که پیش از این یکی از عظیم‌ترین طرح‌های دولتی مسکن‌سازی در جهان، در دولت محمود احمدی‌نژاد کلید خورد. طرح مسکن مهر در ابتدا در قالب بند «د» تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۳۸۶ آغاز شد و سپس بر مبنای قانون ساماندهی و حمایت از تولید و عرضه مسکن، به صورت پیوسته در دستور کار قرار گرفت.
اسلامی وزیر پیشین راه و شهرسازی در آخرین گزارش خود در خصوص وضعیت مسکن مهر اعلام کرد:عملیات اجرایی و برنامه‌ریزی مسکن مهر از سال ۸۶ تا ۸۹ به طول انجامید و در قالب این طرح دو میلیون و ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تعریف شد. از این تعداد ۶۸۹ هزار واحد مسکونی تا پایان دولت دهم به متقاضیان تحویل داده شد و یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد مسکونی مهر در دولت یازدهم و دوازدهم ساخته شد و به بهره‌برداری رسید. نکته مهم و مورد انتقاد اما تزریق پول پرقدرت برای ساخت مسکن مهر بود. طبق اعلام رسمی حسن روحانی، رییس‌جمهور سابق ایران در سال 1393، بیش از چهل و چهاردرصد از پولی که در تاریخ ایران چاپ شده است در مسکن مهر خرج شد و تورمی چهل درصدی را برای ایران به ارمغان اورد . نکته دیگر ساخت مسکن مهر در خارج از شهرها بود و حالا بخش مهمی از مشکلات ناشی از نبود امکانات شهری در مناطقی است که ساخت و ساز مسکن مهر در آن صورت گرفته است.
رونمایی دولت روحانی از مسکن اجتماعی
رشد شتابان قیمت مسکن از سال 1397 و در پی شوک ارزی در بازار ایران که از تشدید تحریم‌های غرب و ممنوعیت فروش نفت ایران نشات می‌گرفت سبب شد دولت دوازدهم در سال‌های پایانی حضورش به فکر اجرای پروژه‌ای در حوزه مسکن بیفتد. اگر مسکن مهر میراثی است که تا کنون چهار دولت، پس از دولت نهم را درگیر خود کرده است، مسکن ملی نیز ارث به جا مانده برای دولت سیزدهم تلقی می‌شود . در قالب مسکن ملی مقرر شد، 400 هزار واحد مسکونی احداث شود. اسلامی در این زمینه تاکید کرده بود ثبت‌نام در دو مرحله صورت گرفته است و بیش ازیک میلیون و ۵۹۶ هزار متقاضی ثبت‌نام کردند اما حدود ۴۲۶ هزار و ۸۵۳ نفر واجد شرایط بوده‌اند.
و اما نهضت ساخت مسکن
حالا رستم قاسمی در حالی وارد وزارت راه و شهرسازی شده است که دو پروژه نیمه‌تمام را همکارانش در این وزارتخانه پیگیری می‌کنند. مسکن مهر و مسکن ملی. وی تاکید کرده است خود را متعهد به اجرای این پروژه‌ها می‌داند. آنچه در این عرصه مبهم است اینکه هنوز روشن نیست نهضت ساخت مسکن در دولت رییسی با چه هویتی صورت می‌گیرد . البته رییسی پیش‌تر به صفر بودن هزینه زمین و ... اشاراتی کرده بود اما هویت جامع و اینکه واحدهای مسکونی ساخته شده به کدام اقشار تعلق می‌گیرد، روشن نیست . رستم قاسمی تاکید کرده است: مسکن محرومان و کم‌درآمدها از اولویت‌های دولت سیزدهم است. با ایجاد جاذبه و ارائه مشوق تلاش خواهیم کرد تا کم‌درآمدها صاحب مسکن شوند.
ساخت یک میلیون مسکن در سال امکان‌پذیر است؟
این سئوال را اهل فن پاسخ مثبت می‌دهند. اینکه ساخت یک میلیون واحد مسکونی در سال امکان‌پذیر است یا خیر؟ استناد اهل فن به ظرفیت تولید سیمان و میلگرد و گچ و کاشی و ... است اما آنچه اهمیت دارد این است که هزینه ساخت سالانه یک میلیون واحد مسکونی از کجا تامین خواهد شد؟ آیا چاپخانه بانک مرکزی قرار است این بار نیز وارد میدان شود و پول پرقدرت را در این عرصه تزریق کند که در این صورت باید منتظر خیزهای تورمی در سالیان بعدی بود یا قرار است تامین مالی این پروژه‌ها با مشارکت مالکانی که شناسایی خواهند شد، صورت گیرد؟ سئوالات مهمی در عرصه ساخت و ساز یک میلیون واحد مسکونی وجود دارد. از هویت مسکن‌هایی که قرار است ساخته شود تا مکانی‌یابی و اجرا و تامین مالی که هنوز پاسخی در خصوص این جزئیات ارائه نشده است.
دیدگاه تان را بنویسید