در دیدار اقتصاددانان با ابراهیم رئیسی مطرح شد:
اقتصاد ایران در آستانه تورم غیرقابل‌مهار
مریم شکرانی
دولت سیزدهم تا چند روز دیگر شروع به کار می‌کند، اما بسیاری اعتقاد دارند که ابراهیم رئیسی با تحویل گرفتن شرایط فعلی اقتصاد کشور ریسک بزرگی کرده است. او حالا دیدارهای متعددی با کارشناسان حوزه‌های مختلف و از گرایش‌های سیاسی متنوع داشته تا برای وضعیت آینده چاره‌اندیشی کند. آخرین نمونه از این دست، نشستی سه ساعته با اساتید و چهره‌های اقتصادی بود که ضمن آن شماری از مهمترین چالش‌های اقتصادی کشور در آینده و راهکارهایی برای از میان برداشتن آنها مطرح شد.
در آستانه شرایط تورمی غیرقابل کنترل هستیم
مسعود نیلی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف در این نشست، با طرح این ۴ سوال که مشکل چیست، دلایل بروز آن چیست، راهکارهای رفع مشکل کدامند و از کجا باید شروع به حل مشکل کرد؟ گفت: در حال حاضر تامین مالی، تامین انرژی، تامین خدمات و بودجه عمومی، خدمات اجتماعی و نظام مبادله با دنیا ۶ مشکل اولویت‌دار کشور هستند که کارکردهای آنها در حال حاضر به طور کامل مختل است. امروز متاسفانه در آستانه وقوع یک شرایط تورمی شدید غیرقابل کنترل هستیم.
گرفتاری بزرگ کسری بودجه
در این نشست شاپور محمدی، عضو هیئت علمی دانشکده مدیریت دانشگاه تهران، چالش بزرگ کسری بودجه را مورد اشاره قرار داد و گفت: کسری بودجه به یک بیماری و عادت مزمن در دولت‌های مختلف تبدیل شده که تامین این کسری نیز همواره با ایجاد تورم و بی‌ثباتی اقتصادی همراه بوده و مهمترین راه رفع این مشکل، اصلاح نظام درآمدهای مالیاتی و استفاده از دارایی‌های راکد است.
و غلامرضا مصباحی‌مقدم، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) هم با تاکید روی معضل کسری بودجه گفت که کمبود سرمایه جدی‌ترین مانع در مسیر سرمایه‌گذاری و رشد سریع اقتصادی است. او تاکید کرد: کسری بودجه به رقم ۴۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است و هزینه‌های جاری بیش از ۹۰ درصد بودجه سالیانه را می‌بلعند. همچنین زمان اجرای پروژه‌های عمرانی به طور متوسط به بیش از ۱۰ سال رسیده است.
احسان خاندوزی، نماینده مجلس و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی هم به گرفتاری انبوهی از پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی اشاره کرد و گفت: دولت دوازدهم در ایام اخیر افتتاح طرح‌های عمرانی را افزایش داده، اما تاثیر ملموسی ازاین افتتاح‌ها درجامعه مشاهده نمی‌کنیم چرا که اقتصاد ازسطح کلان از دست رفته و درسطح خرد و با افتتاح پروژه‌ها اصلاح نمی‌شود. دولت سیزدهم باید نابرابری‌ها در کشور را به نفع مردم بهم بزند.
یاسر جبرائیلی، عضو هیئت علمی پژوهشکده حکمت هم موضوع کسری بودجه و اصلاح درآمدهای مالیاتی را به میان کشید و گفت: متاسفانه نگاه در دولت از اداره کشور به اداره خود دولت تنزل یافته است. امروز عمده فشار مالیات بر دوش کارمندان و کارگران است و طبقه ثروتمند کشور مالیات چندانی پرداخت نمی‌کنند.
به مردم کوپن بدهید
در این میان برخی چهره‌های اقتصادی هم به فشار معیشت بر مردم و سیاست‌گذاری‌های نادرست در این حوزه اشاره کردند.
احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به فشار سنگین هزینه‌ها بر مردم گفت: ۳۰ سال است هر چه اجرا شده فقط وضعیت را بدتر کرده است و از رئیس جمهور منتخب او درخواست کرد که در اولین اقدام کارت هوشمند غذا، دارو و درمان و آموزش بین مردم توزیع کند تا اندکی فشارها از روی مردم کاسته شود.
مهدی زریباف، رئیس موسسه مطالعات مبانی و مدل‌های اقتصادی بومی هم با اشاره به ناعدالتی اجتماعی در توزیع منابع گفت: دولت سیزدهم باید بر تحول اقتصادی مبتنی بر عدالت تاکید کند چرا که در سال‌های گذشته متاسفانه رویکردهای سرمایه‌سالارانه در کشور حاکم و در ساختارهای تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری نهادینه شده است و دولت آینده بیش از آنکه وارث اقتصاد فقیر دولت دوازدهم باشد، وارث مکانیزم انتقال ثروت از فقرا به ثروتمندان است.
حسین راغفر عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا (س) به عنوان سخنران بعدی این نشست شرایط کشور را اضطراری توصیف کرد و گفت: در اثر سیاست‌های اجرا شده دولت‌های سه دهه گذشته، جمعیت محدودی از درون بخش‌های دولتی به ثروت فراوان رسیده‌اند و با کنار گذاشتن بخش بزرگی از مردم از متن امور، امروز بزرگترین مانع انجام اصلاحات اساسی شده‌اند. همین افراد در حال فضاسازی برای تاثیرگذاری بر روی تصمیمات و اقدامات دولت سیزدهم هستند.
احمد توکلی: ۳۰ سال است هر چه اجرا شده فقط وضعیت را بدتر کرده است و از رئیس جمهور منتخب درخواست می کنم که در اولین اقدام کارت هوشمند غذا، دارو و درمان و آموزش بین مردم توزیع کند تا اندکی فشارها از روی مردم کاسته شود
ارزپاشی نکنید
برخی سخنرانان هم به سیاست‌های نادرست در توزیع منابع ارزی اشاره کردند و خواستار اصلاح آن شدند.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس با اشاره به سیاست نادرست توزیع دلار ۴۲۰۰ تومانی گفت: یکی از تصمیمات شجاعانه‌ای که دولت سیزدهم باید اتخاذ کند، اصلاح تصمیم غلط توزیع ارز با نرخ ترجیحی است که بر اساس بررسی‌های انجام شده در مجلس، بیش از سه چهارم مابه‌التفاوت قیمت آن، به شکل رانت و فساد در کشور توزیع شده است.
محمدرضا سیدنورانی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی هم جلوگیری از احجاف دستگاه‌های دولتی و تکریم مردم، لزوم کوچک و چابک‌سازی دستگاه‌های دولتی و عمومی غیردولتی، واگذاری مدیریت بنگاه‌های دولتی به جای واگذاری خود بنگاه، تک نرخی کردن ارز، ادغام بانک‌های خصوصی در یکدیگر، مقابله با فساد و جلوگیری از تعارض منافع را به عنوان برخی راهکارهای خروج از وضعیت نامطلوب اقتصادی موجود مطرح کرد.
محمدرضا فرزین عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی هم گفت: مجموعه‌ای عظیم از ناترازی‌ها شرایط کشور را بسیار سخت و نگران‌کننده ساخته، اما انتخاب شما به عنوان رئیس جمهور امیدی برای حل مشکلات ایجاد کرده است. باید با عملیاتی کردن سامانه‌های اطلاعاتی و اتصال و یکپارچه کردن این سامانه‌ها، با ایجاد شفافیت کارزار موثری برای مبارزه با فساد ایجاد کرد.
عادل پیغامی عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق (ع) نیز تاکید کرد: اطلاعات مغشوش، متفاوت و بعضا متناقض از یک موضوع واحد یکی از بزرگترین مشکلات کشور است که هیچگاه اراده‌ای برای رفع آن وجود نداشته است. عمق حکمرانی دولت منوط به تهیه و ارائه آمار دقیق و واحد است. محمد خوش‌چهره عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران اما گفت: دخالت دادن ایده‌ها، سلایق و باورهای روسای جمهور در راهکارهای اجرایی یکی از دلایل بروز و انباشت مشکلات اقتصادی بوده است. همچنین باید بدانیم که مشکلات اقتصادی صرفا با نگاه اقتصادی قابل حل و فصل شدن نیستند چرا که عوامل غیراقتصادی متعددی هستند که در اقتصاد کشور تاثیرگذارند.
شمس‌الدین حسینی نماینده مجلس و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی دیگر سخنران این نشست بود که با تاکید بر ضرورت جدی گرفتن حکمرانی اقتصادی از سوی دولت، خاطرنشان کرد: متاسفانه در گذشته به قانون اساسی وفادار نماندیم و با وجود آنکه قرار بود دولت کارفرمای بزرگی نباشد، امروز بزرگترین کارفرمای کشور است. از سوی دیگر قرار بود دولت تامین کننده نیازهای اساسی و خدمات اجتماعی باشد و نه تولید کننده، اما متاسفانه دولت‌های گذشته ورود ناموفقی در عرصه تولید نیازهای اساسی و خدمات اجتماعی داشته‌اند و امروز وضعیت مطلوبی در این زمینه نداریم.
از مجموع نظرات کارشناسان چنین برمی‌آید که اقتصاد ایران با بحرانی بزرگ روبروست، تورمی که در سه سال گذشته تاخته، هنوز جولانگاهی بزرگ را برای تاخت و تاز پیش روی خود میبیند و اقتصاد همچنان زیر سایه عوامل غیراقتصادی است.
باید دید رئیسی می‌تواتد در چهار سال پیش‌رو بار سنگین مشکلات اقتصادی را کمی سبکتر از قبل کند.
دیدگاه تان را بنویسید