مریم شکرانی

خاموشی شبانه در خیابان‌های تهران در توئیتر حاشیه‌ساز شده است. بسیاری از شهروندان تهرانی می‌گویند که خاموش کردن نور معابر و خیابان‌ها در ساعات اولیه شب موجب افزایش ناامنی در تهران شده و بسیاری از رانندگان نگران کاهش دید شب و افزایش تصادفات رانندگی هستند. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که فعالان صنعت برق می‌گویند کمبود گاز موجب شده است که گاز نیروگاه‌ها به نفع بیمارستان‌ها و مراکز حساس قطع شود.

کمبود گاز و تاریکی معابر تهران در حالی رخ می‌دهد که همین چند وقت پیش دولت اعلام کرد که آب، برق و گاز 30میلیون شهروند ایرانی را مجانی می‌کند! اما زیر پوست صنعت برق و گاز ایران متوجه می‌شوید که این صنایع کاملا غیراقتصادی اداره می‌شوند.

برق تهران را به نفع بیمارستان‌ها قطع کردیم!

چند روزی است که در ساعات اولیه شب برق بسیاری از معابر و خیابان‌های تهران قطع شده و تردد را برای شهروندان پیاده و سواره دشوار کرده است. این موضوع اعتراض‌های زیادی به دنبال داشته است؛ اما مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در این باره به مهر گفته است که علت نیمه خاموش شدن بزرگراه‌ها طی روزهای گذشته، اولویت دادن به تأمین گاز برای تولید برق بیمارستان‌ها و مراکز حساس پایتخت است.

 او توضیح داده است که این رویه مسبوق به سابقه است و در گذشته نیز برای تأمین برق اولویت‌دار در پایتخت چنین اقداماتی انجام داده‌ایم. علت اصلی این خاموشی‌ها کمک به تأمین گاز برای تولید برق پایدار بیمارستان‌ها و سایر مراکز حساس و بخش خانگی در شرایط کنونی است. رجبی مشهدی همچنین توضیح داده است که از زمان تاریک شدن هوا، چراغ معابر و بزرگراه‌ها به صورت خودکار روشن می‌شد که برای کاهش مصرف، اقدام به خاموشی یک در میان چراغ‌ها در بزرگراه‌ها و معابر اصلی و برخی از پارک‌ها شده است.

به گفته این مقام مسئول، میزان تولید و تخصیص گاز به عنوان سوخت نیروگاه‌ها و بر اساس آن درصد تأمین سوخت مایع نیز برای نیروگاه‌ها مشخص می‌شود.

او البته تاکید کرده است که باتوجه به محدودیت تردد شبانه در شهرهای نارنجی و قرمز به دلیل مصوبه ستاد ملی کرونا، روشن بودن تابلوهای بانک‌ها یا بیلبوردهای تبلیغاتی غیرضروری است و نتیجه‌ای جز هدررفت سرمایه ملی ندارد بنابراین صنعت برق این اقدام صرفه‌جویانه را از هفته قبل آغاز کرده و با یکی در میان کردن روشنایی معابر و حذف روشنایی غیرضروری در جاده‌ها حداقل به میزان ۵۰۰ مگاوات صرفه‌جویی ایجاد کرده است.

سخنگوی صنعت برق توضیح داده است که هر ۱۰ درصد صرفه‌جویی در مصرف برق منجر به ایجاد ۷۰ میلیون مترمکعب صرفه‌جویی در مصرف گاز می‌شود و در صورتی که مردم به ویژه در مناطق گرمسیر، میزان مصرف برق و گاز خود را حدود ۱۰ درصد کاهش دهند، بدون خاموشی از این شرایط عبور می‌کنیم.  توضیحی تکراری که هر سال در آستانه زمستان با شهروندان ایرانی در میان گذاشته می‌شود و البته هر بار متولیان وعده می‌دهند که سال آینده مشکل خاموشی‌های برق و قطع گاز حل می‌شود اما این قصه سر دراز دارد و گویا به این زودی حل شدنی نیست.

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق در باره خاموشی اخیر معابر و بزرگراه‌ها گفته است که علت نیمه خاموش شدن بزرگراه‌ها طی روزهای گذشته، اولویت دادن به تأمین گاز برای تولید برق بیمارستان‌ها و مراکز حساس پایتخت است

وزارت نیرو بدهی پیمانکاران را نمی‌دهد

حالا نه تنها سرمایه‌گذاری‌ها درحوزه توسعه شبکه گازرسانی به بن‌بست خورده و متولیان نتوانسته‌اند که تولید گاز را متناسب با چشم‌اندازها و برنامه‌های بلندمدت پیش ببرند که گرفتاری‌های تحریم و رکود اقتصادی موجب کند شدن سرمایه‌گذاری در این بخش شده است. در زمینه تولید برق هم وضعیت بهتر نیست و یارانه‌های سنگین این بخش موجب شده که جذابیت سرمایه‌گذاری نیروگاهی و تولید برق در ایران از دست برود و وزارت نیرو هم نتواند تولید برق را متناسب با رشد جمعیت و تقاضای صنایع افزایش دهد و حالا چند سالی است که تابستان‌ها با خاموشی و قطع منطقه‌ای برق مواجه هستیم. بجز این بدهی‌های سنگین دولت به پیمانکاران بخش خصوصی موجب شده که انگیزه سرمایه‌گذاری در این صنعت بیشتر از پیش ضعیف شود. احسان صدر، رئیس انجمن نیروگاه‌های مقیاس کوچک در این باره به مهر توضیح داده است که  وزارت نیرو فقط بابت امسال حدود ۲ هزار میلیارد تومان بدهی معوق به نیروگاه‌های مقیاس کوچک دارد و بیش از ۶ ماه است که این نیروگاه‌ها مطالبات خود را دریافت نکرده‌اند. این میزان، بدون احتساب معوقات سال‌های قبل است. میزان معوقات امسال این نیروگاه‌ها حدود ٢ هزار میلیارد تومان است.

او تاکید کرده که در حال حاضر یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور کمبود منابع سرمایه‌ای است و در بسیاری از مواقع در شهرک‌های صنعتی واحدهای متوسط و کوچکی را شاهد هستیم که به دلیل نبود زیرساخت برق، سرمایه گذاری آنها به تعویق افتاده است.

صدر معتقد است که نپرداختن بدهی نیروگاه‌های کوچک به زودی بخش دیگری از شبکه پایدار برق را با مشکل مواجه می کند. چون این نیروگاه‌ها اغلب به نهاد عمومی و صندوق‌های بزرگ سرمایه گذاری متصل نیستند امکان جبران معوقات را ندارند، از سویی دیگر این بد قولی‌های مسبوق به سابقه وزارت نیرو موجب بدنامی نیروگاه‌داران نزد بانک‌ها برای ارائه تسهیلات سرمایه در گردش شده است. در صورتی که این نیروگاه‌ها الان که فصل تعمیرات است پولی دریافت نکنند، قادر نخواهند بود تعمیرات سالانه خود را به موقع انجام دهند و احتمالاً در تابستان آینده نخواهند توانست با حداکثر ظرفیت به کمک شبکه برق بیایند.

این اتفاقات در شرایطی رخ می‌دهد که دولت بدون توجه به این گرفتاری‌ها حالا رایگان شدن برق 30میلیون نفر را اجرایی کرده و وعده داده است که تا پایان دی ماه گاز حدود یک سوم جمعیت کشور را رایگان می‌کند و برنامه‌هایی برای رایگان کردن آب بهای 30 میلیون نفر از ایرانی‌ها را دارد. طرحی که با انتقاد گسترده کارشناسان اقتصادی مواجه شده است. کارشناسانی که اعتقاد دارند در صورت رایگان کردن حامل‌های انرژی و آب اصلاح این رویه اشتباه و بدعت نادرست از سوی دولت‌های آینده با اصطکاک مردم وتبعات اجتماعی مواجه می‌شود.