نرگس رسولی

در حالی که گزارش‌های رسیده از بازار دلالت بر کاهش قیمت مسکن رد برخی مناطق و خروج سرمایه‌گذاران از ابن بازار دلالت دارد اما آمارها همچنان روی ناخوش مسکن را به بی مسکنان نشان می‌دهند . طبق آمارهای موثقی که مرکز آمار ایران منتشر کرده است سهم بخش مسکن در هزینه خانوار در کل کشور 36 درصد است و در تهران 49 درصد!

افزایش قیمت مسکن در تهران طی سه سال اخیر چه در حوزه اجاره و چه در حوزه خرید چنان سرسام‌آور بود که روند مهاجرت از تهران از سوی برخی خانوارها کلید خورد اما در حقیقت این اتفاق سبب شد قیمت مسکن رد مناطق اطراف تهران رشدی چشمگیر و بی تناسب را شاهد باشد و قیمت یک واحد مسکونی مسکن مهر در اطراف تهران تحت تاثیر این عوامل حتی تا یک میلیارد و پانصد میلیون تومان پیشروی کرد.

در دوره‌های افزایش شدید قیمتها در بازار مسکن،این سرمایه‌گذاران هستند که به دنبال خرید مسکن و مصون نگه داشتن پول خود از گزند تورم هستند

تازه‌ترین آمار وزارت راه و شهرسازی چه می‌گوید؟

وزارت راه و شهرسازی در تازه‎ترین گزارش خود در حوزه مسکن، وضعیت 10 سال اخیر را مورد بررسی قرار داده  است. این گزارش نشان می‌دهد سهم بخش مسکن در هزینه خانوار به بالاترین میزان خود یعنی ۳۶ درصد رسیده که نسبت به سال ۱۳۸۸ به میزان ۳.۴ درصد افزایش یافته است. این شاخص برای شهر تهران در سال ۱۳۹۶ معادل ۴۹ درصد بوده است. با توجه به این آمار و لحاظ این موضوع که قیمت مسکن از سال ۱۳۹۶ به بعد دچار جهش شده احتمالا مسکن بیش از ۴۹ درصد هزینه های خانوارها را در بر می گیرد و این یعنی پوچ شدن نزدیک به نیمی از درامد یک خانوار در همان زمان دریافت حقوق.

سهم بالای مسکن در بودجه خانوار در حالی طبق گزارش‌های رسمی تایید شده است که در دیگر کشورهای جهان اغلب مسکن نه کالایی سرمایه‌ای که کالایی مصرفی است و راهکارهای متعددی برای تسهیل خرید آن وجود دارد اما در ایران به دلیل آن که برخی از افراد از مسکن به عنوان جایگاهی برای سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند چنین معادله‌ای به هم ریخته است.به عبارت دیگر در دوره‌های افزایش شدید قیمتها در بازار مسکن،این سرمایهگذاران هستند که به دنبال خرید و مصون نگه داشتن پول خود از گزند تورم هستند.

 از سوی دیگر اجاره‌داری میز برای بخشی از جمعیت ایران محلی برای کسب درآمد تلقی می‌شود و اجاره‌داری غیرحرفه‌ای خود عاملی برای دامن زدن به قیمت‌هاست. مهدی سلطان محمدی، کارشناس بازار مسکن معتقد است تا زمانی که عرضه و تقاضا همپوشانی لازم با یکدیگر را نداشته باشند، این شرایط در بازار مسکن برطرف نخواهد شد و بازار مسکن در طی دوره های زمانی با سیکل شوک قیمتی و سپس رکود بازار روبرو می‌شود .

وی در گفتگو با توسعه ایرانی گفت: در نهایت همه این عوامل به تشدید بحران برای مصرف‌کنندگان واقعی و متقاضیان حقیقی بازار مسکن منجر می‌شود.

 او با اشاره به اینکه بازار مسکن ایران همچنان از کمبود عرضه در برابر تقاضا رنج می‌برد، گفت: لازم است در حوزه تولید مسکن و تدابیر ویژه‌ای اندیشیده شود.

 بازار در حال تخلیه حباب قیمتی است؟

هرچند در گزارش ارائه شده از سوی وزارت راه و شهرسازی متوسط قیمت مسکن رقمی بالا و برای تهران در محدوده بیش از 27 میلیون تومان در هر متر مربع گزارش شده است اما داده‌های آماری از بازار تهران نشان می‌دهد روند رو به رشد قیمت‌ها در آذرماه متوقف شده و پیش بینی می‌شود در دی ماه نیز تخلیه حباب قیمتی در بازار ادامه یابد.

فعالان بازار مسکن می‌گویند قیمت‌ها در مناطق بسیار گران تهران در حال کاهش و در مناطق ارزانتر تهران در حال ثبات و تعطیل هستند

بررسی‌ها حاکی است که میانگین قیمت معاملات مسکن در شهر تهران، روند صعودی دارد. به طوری که میانگین قیمت معاملات مسکن در شهر تهران در ۸ ماه نخست سال ۹۸ معادل ۱۲ میلیون و ۶۱۷ هزار تومان بوده و در ۸ ماه نخست امسال این رقم به ۲۷ میلیون و ۸۲۸ هزار تومان رسیده است.

تحولات قیمت مسکن در شهر تهران نیز اختلاف فاحشی را نشان می‌دهد. بر اساس بررسی‌های انجام شده معاملات آبان ماه امسال حاکی از میانگین متوسط خرید و فروش یک متر مربع واحد مسکونی معادل ۵۹ میلیون و ۳۹۸ هزار تومان در منطقه یک دارد و این رقم برای منطقه ۱۸شهر تهران معادل ۱۱ میلیون و ۹۰۴ هزار تومان است.

متوسط قیمت مسکن در کل کشور برابر با ۱۵ میلیون و ۲۶۳ هزار تومان بوده است. این قیمتها در قیاس با متوسط حقوق و دستمزد در جامعه ایرانی بسیار بالاست و مشخص می‌کند مسکن همچنان گران‌قیمت‌ترین و دست نیافتی‌ترین کالای جامعه ایرانی است .

حالا اما در چنین شرایطی رئیس اتحادیه مشاوران املاک تاکید دارد قیمت مسکن در هفته های اخیر کاهشی ۱۵ درصدی را تجربه کرده است و به شماره معاملات مسکن در آذرماه اشاره می‌کند و می‌گوید: در آذرماه امسال در تهران حجم معاملات ۷۵ درصد و در کل کشور ۳۳ درصد نسبت به زمان مشابه سال گذشته کاهش یافته است از کاهش حجم معاملات چنین نتیجه می‌گیرد که بازار آماده کاهش قیمت‌ها چرا که خریداری وجود ندارد. مصطفی خسروی همچنین می‌گوید:در ۲۲ روز ابتدایی آذرماه ۲۰۹۵ قرارداد خرید و فروش ملک در تهران به امضا رسیده است که حتی در قیاس با ماه قبل نیز کاهش بیش از ۵۸ درصدی را نشان می‌دهد. او در پاسخ به این سوال که بیشترین کاهش قیمت در کدام مناطق تهران رخ داده است می‌گوید در مناطق ۱۳ و شش که مناطق بسیار گرانقیمت و عمدتاً اداری هستند قیمت‌ها به طور محسوسی کاهش یافته است. نه تنها رئیس اتحادیه مشاوران املاک بلکه فعالان این بازار نیز می‌گویند قیمت‌ها در مناطق بسیار گران تهران در حال کاهش و در مناطق ارزانتر تهران در حال ثبات و تعطیل هستند.