دلشوره‌های کارشناسی درباره طرح غیراقتصادی «جایزه به کم‌مصرف‌ها»
آب، برق و حالا گاز مجانی!
مریم شکرانی
آب مجانی، برق مجانی و حالا گاز مجانی! تبلیغات آب و برق و گاز مجانی از سمت دستگاه‌های دولتی در شرایطی رایج شده است که تا پیش از این محور گفت و گوی متولیان آب و برق و گاز قیمت‌های غیرواقعی آنها بود و بارها کلیدواژه‌های ارزان‌فروشی و حتی مفت‌فروشی به زبان متولیان آمد تا به تعبیر مصرف‌کنندگان مجوز افزایش قیمت را بگیرند. حالا اما در رفتاری عجیب دست فرمان عوض شده و متولیان دولتی آب، برق و گاز بر طبل رایگان کردن بهای آنها می‌کوبند و تبلیغات وسیعی برای این اتفاق در جریان است! با وجود انتقادهایی که به طرح رایگان شدن آب، برق و گاز وارد است؛ برخی منتقدان دولت دست به کار مصادره اقدامات صورت گرفته شده‌اند و تلاش دارند چنین نشان دهند که این اقدام ربطی به دولت دوازدهم ندارد و خارج از دولت چنین تصمیمی اتخاذ شده است.
گاز هم رایگان می‌شود
دیروز بیژن زنگنه، وزیر نفت در مراسم آغاز حفاری فاز ۱۱ پارس جنوبی از تصویب رایگان شدن گازبهای مشترکان کم‌مصرف در هیات دولت خبر داد و گفت: بر اساس این مصوبه گازبهای بیش از ۳۰ درصد مشترکان واحدهای مسکونی صفر می‌شود که علاوه بر کمک به مردم، کاهش مصرف را نیز به دنبال خواهد داشت. او همچنین گفته است هر کسی بتواند مصرف خود را در ماه‌های سرد سال تا ۱۰ درصد کاهش دهد، گازبهایش ۱۵ درصد کم می‌شود که این مساله درآمدی برای دولت ایجاد نمی‌کند اما بهینه‌سازی در مصرف را به دنبال دارد. زنگنه تاکید کرده است: علاوه بر این اگر ادارات دولتی مصرف خود را نسبت به سال‌های قبل اضافه کنند، کل گازبها ۵۰ درصد افزایش پیدا می‌کند.
آب و برق رایگان برای یک سوم ایرانی‌ها
پیش از همه اما، طرح برق مجانی اجرا شد. طرحی که با عنوان برق امید تبلیغ شده و بر اساس آن تعرفه برق 30 درصد مشترکان کم مصرف رایگان شد.
طبق آمار وزارت نیرو در بخش خانگی ۳۶ میلیون مشترک دارد که از این تعداد ۶ میلیون به بخش‌های غیرخانگی اختصاص دارد و حدود 8.5 میلیون مشترک کمتر از الگوی مصرف، برق استفاده می‌کنند که البته نیمی از آنها روستاییان هستند.
با وجود انتقادهایی که به طرح رایگان شدن آب، برق و گاز وارد است؛ برخی منتقدان دولت دست به کار مصادره اقدامات صورت گرفته شده‌اند و تلاش دارند چنین نشان دهند که این اقدام ربطی به دولت دوازدهم ندارد و خارج از دولت چنین تصمیمی اتخاذ شده است
بر همین اساس وزارت نیرو با همکاری دولت طرحی را به عنوان برق امید از ابتدای ابان امسال اجرایی کرد. در این طرح مشترکان به سه دسته کم مصرف، خوش‌مصرف و پرمصرف تقسیم می‌شوند به طوری که برای هر دسته متناسب با منطقه محل سکونت، نحوه‌ی الگوی مصرف برق تعیین می‌شود. مشترکان برق به تناسب مشارکت در این طرح از مزایای تشویقی شامل تخفیف تا ۱۰۰ درصد تعرفه برق بهره مند می‌شوند.
او تاکید کرده است هدف از اجرای این طرح به هیچ عنوان کاستن از رفاه خانوار نیست بلکه به دنبال بهینه سازی مصرف و اختصاص آن بخش‌های تولیدی مانند کشاورزی و صنعتی هستیم.
و البته وزیر نیرو مدعی شد که بعد از اجرای این طرح 12 درصد مشترکان پرمصرف، مصرف‌شان را کاهش داده‌اند.
پس از اجرای طرح برق امید این بار نوبت به آب و گاز رسید و رئیس‌جمهوری رسما اعلام کرد که قبض آب و گاز ۳۰ درصد مردم از اول دی ماه مجانی می‌شود. این موضوع در حالی رخ می‌دهد که تا همین چند وقت پیش بحران آب بارها آب ارزان قیمت را سر زبان مدیران ایرانی انداخت.
آب بها در ایران ارزان‌تر از افغانستان
حالا بحث رایگان شدن آب، برق و گاز در شرایطی است که پیش از این علی چاوشیان، مدیر مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری تحت پوشش یونسکو به فارس گفته بود تعرفه آب در ایران حتی از افغانستان پایین‌تر است و حتی خشکسالی هم باعث نشد تا مشکل آب ارزان را حل کنیم.
همچنین بر اساس گزارش تجارت نیوز متوسط قیمت آب در ایران به ازای هر متر مکعب حدود ۰/۱ دلار است که این قیمت در کشورهای توسعه‌یافته به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با ایران نیست و آمار و ارقام نشان می‌دهد، قیمت آب در دانمارک، آمریکا و بریتانیا به ترتیب ۶۷ برابر، ۵۷ برابر و ۳۴ برابر گران‌تر از ایران است.
بنا به همین گزارش در حال حاضر، اروپایی‌ها در دنیا بیشترین هزینه را برای آب پرداخت می‌کنند و روند افزایش تعرفه آب در کشورهای اروپایی آغاز شده است.
برق ایران بعد از ونزوئلا ارزان‌ترین برق جهان است
همچنین محمدحسن غفوری، عضو انجمن انرژی‌های تجدیدپذیر در یک نشست خبری گفته بود که رایگان کردن انرژی مدارس، یک اشتباه بزرگ دولت بوده است و برق ایران بعد از ونزوئلا ارزان‌ترین برق جهان است. او گفته بود: تعرفه برق خانگی در ایران حدود 0.5 سنت یورو بر کیلووات ساعت است و پس از کشور ونزوئلا یکی از ارزان‌ترین برق‌ها در جهان است. او همچنین گفته بود حجم یارانه عظیمی که به برق مصرفی داده می‌شود، موجب شده است که دخل و خرج وزارت نیرو با هم نخواند و اقتصاد برق در ایران با مشکل مواجه شود و این وزارتخانه یکی از بدهکارترین وزارتخانه‌های ایران باشد.
برخی اقدام عجیب دولت برای رایگان کردن آب و گاز و برق حدود یک سوم جمعیت ایران را اقدامی در جهت جبران جهش افسارگسیخته قیمت اقلام مصرفی خانوار و پرداخت یارانه‌های جدید دولت می‌دانند. رفتاری که در نهایت از منظر کارشناسان آسیب دیگری بر اقتصاد انرژِی و آب در ایران وارد می‌کند
یارانه 4 میلیارد دلاری گاز
در بخش مصرف گاز هم مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی اعلام کرده بود که یارانه گاز خانگی رقم بزرگی حدود 4.9 میلیارد دلار است که با افزایش سالانه مصرف گاز این یارانه زیاد و زیادتر می‌شود.
آمارهای آژانس بین‌المللی انرژی هم حاکی از آن است که سرانه مصرف گاز هر ایرانی حدود 6 میلیون مترمکعب است در حالی که این عدد برای جمعیت 511 میلیونی اتحادیه اروپا فقط 2 میلیون مترمکعب است و این مصرف بی‌رویه حتی نگرانی‌هایی برای کاهش سهم صادراتی گاز ایجاد کرده بود.
در این شرایط کمبود بودجه و بحران اقتصادی، دولت در اقدامی عجیب بنا دارد آب و گاز و برق حدود یک سوم جمعیت ایران را رایگان کند. اقدامی که با گمانه‌زنی گروه‌های مختلف مواجه شده است. برخی معتقدند که دولت با این رفتار می‌خواهد در انتخابات آینده ریاست جمهوری رای طیف خود را نگه دارد. برخی هم این رفتار را در جهت جبران جهش افسارگسیخته قیمت اقلام مصرفی خانوار و پرداخت یارانه‌های جدید دولت می‌دانند. رفتاری که در نهایت از منظر کارشناسان آسیب دیگری بر اقتصاد انرژِی و آب در ایران وارد می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید