پرداخت ۱۲۳هزار میلیاردتومان یارانه ارزی بی‌حاصل!

مریم شکرانی

 نخستین روز از قرنطینه دو هفته‌ای تهران شلوغ و پر رفت و آمد گذشت. کارگران نگران معیشت‌شان هستند آن هم با این قیمت‌ها و تورمی که فضایی توصیفش می‌کنند و کسبه هم که سال سختی را پشت سر گذاشته‌اند به رسانه‌ها می‌گویند که حتی از پس اجاره مغازه‌شان برنمی‌آیند. بسیاری از اهالی بازار می‌گویند که مغازه‌داران زیادی که از تامین هزینه‌هایشان ناتوان مانده‌اند، عطای بازار را به لقایش بخشیده و کسب و کارشان را تعطیل کرده‌اند.

از آن سمت، مرکز پژوهش‌های تامین اجتماعی گزارش داده است 63 درصد بیکارشدگان کرونا سرپرست خانوار هستند.

دولت زیر بار حذف ارز 4200 تومانی نرفت و سه سال متوالی پرداخت ارز 4200 را ادامه دارد و حالا با وجود آنکه علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است که آماده حذف ارز 4200 است اما محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه مصرانه تاکید دارد که پرداخت ارز 4200 تومانی ادامه پیدا می‌کند

حالا طولانی شدن شیوع کرونا در ایران و وخیم‌تر شدن اوضاع بیماری، زیان‌های اقتصاد ایران را سنگین و سنگین‌تر و نگرانی برای گسترش فقر را شدیدتر کرده است.  این موضوع در شرایطی رخ می‌دهد که از ابتدای شروع بیماری در ایران، دولت بارها و بارها اعلام کرد که با اعمال قرنطینه کامل مخالف است. بهانه دولت برای این مخالفت‌های مکرر نگرانی برای زمینگیر شدن اقتصاد بود.  با این وجود بسیاری از منتقدان دولت بهانه دولت را قبول ندارند و معتقدند که کابینه حسن روحانی برای مدیریت کرونا قوی عمل نکرده است.

مرگ و میر کرونا در چین صفر در ایران ...!

درست در شرایطی که کشور عامل کووید 19 توانسته است با مدیریت سختگیرانه و منضبط کرونا، میزان مرگ و میر کرونا را به صفر برساند، تهران رکوددار عزادارترین شهر جهان بر اثر کرونا شده است.  همزمان با این اتفاق تهران سخت‌ترین روزهای اقتصادی را پشت سر می‌گذارد. تحریم‌های سنگین موجب شده که صادرات نفت سقوط سنگینی را تجربه کند و کرونا مانع آن شده است که دولت درآمدهای مالیاتی مورد نظرش را به دست آورد. کسری بودجه سنگین بهانه عمده دولت برای اعمال نکردن قرنطینه کامل بوده است.

اما دست تنگ کابینه حسن روحانی مانع از ولخرجی دولت نشده و از سال 97 مبالغ سنگینی ارز 4200 تومان برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده است. ارزهایی که به نام مردم و کاهش قیمت کالاهای کلید خورد اما در نهایت و بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نه‌تنها حتی درباره یک قلم کالا منجر به مهار قیمت نشد که واردکنندگان کالا را با بهای دلار آزاد و حتی گران‌تر به مردم فروختند.

پای فوتبالیست ها هم به غائله ارز 4200 تومانی کشیده شد

با این وجود ماجراهای دلار ۴۲۰۰ تومانی گویا حالا حالاها تمام شدنی نیست و همین چند روز پیش  یک عضو هیات رئیسه مجلس در ادعایی جنجالی توییت کرد که منافع دلار ۴۲۰۰ تومان به دست مردم نرسیده و باعث فساد برای افراد خاص شده است. او از قضا نام یکی از این افراد خاص را فرهاد مجیدی، کاپیتان سابق استقلال دانست.

احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیئت رئیسه مجلس در توییتی نوشت: «پیشنهاد کوپنی شدن کالاهای اساسی را برای دسترسی عموم مردم و با قیمت مناسب ارائه داده بود و اما معمولاً با مخالفت دولتی‌ها مواجه شده است. چون ارز ۴۲۰۰ تومانی مختص افراد خاص است و اجناس آن هم دست مردم نمی‌رسد. آقای ‎فرهاد مجیدی فوتبالیست مشهور ۹ بار در لیست تخصیص ارز دولتی بوده است»

فساد ارز 4200 تومانی اما به یک اسم و چند اسم محدود نمی‌شود و انتقادهای گسترده‌ای از سوی کارشناسان به دنبال داشت. کارشناسانی که به مواردی از ایجاد شرکت‌های صوری برای دریافت ارز 4200 اشاره می‌کردند. بجز این روند صادرات معکوس در کشور راه افتاد و برخی واردکنندگان کالا را با دلار 4200 وارد کرده و با دلار آزاد مجددا صادر می‌کردند.  از این گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی در تابستان امسال اعلام کرد که دولت در پنج ماهه اول سال حدود چهار میلیارد تومان ارز 4200 تومانی توزیع کرده است. این در حالی است که بانک مرکزی درآمد نفتی کشور را در این مدت فقط 600 میلیون دلار دانسته و در نتیجه برای پرداخت این یارانه ارزی از ذخایر بانک مرکزی برداشت شده و این مساله موجب تورم است.

نوبخت: برای سال 1400 هم دلار 4200 تومانی می‌دهیم!

دولت اما زیر بار حذف ارز 4200 تومانی نرفت و سه سال متوالی پرداخت ارز 4200 را ادامه دارد و حالا با وجود آنکه علیرضا رزم حسینی، وزیر صنعت، معدن و تجارت گفته است که آماده حذف ارز 4200 است اما محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه مصرانه تاکید دارد که پرداخت ارز 4200 تومانی ادامه پیدا می‌کند.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که یک محاسبات ساده نشان می‌دهد که دولت می‌توانست به جای پرداخت این رانت کلان، سه ماه تمام در ابتدای شیوع بیماری کشور را قرنطینه کامل کند و به نیمی از خانواده‌های ایرانی ماهانه 3 میلیون تومان پرداخت کند تا نگرانی از معیشت اقشار ضعیف و متوسط رو به پایین آنها را راهی خیابان‌ها نکند.

3 ماه قرنطینه کامل نصف خانواده‌های ایرانی با دلار 4200 تومانی

بر اساس اعلام بانک مرکزی دولت سال گذشته 14 میلیارد دلار ارز 4200 تومانی پرداخت کرده است که اگر میانگین قیمت دلار در این سال را حدود 13 هزار تومان در نظر بگیریم متوجه می‌شویم دولت حدود 123 هزارمیلیارد تومان یارانه ارزی بی‌حاصل پرداخته است.

اگر این رقم را بر 6 میلیون تومان حقوق برای سه ماه کنیم، تقریبا چیزی حدود 13 میلیون خانوار که معادل نصف خانواده‌های ایرانی است می‌توانستند سه ماه تمام در خانه‌هایشان قرنطینه شوند و روند بیماری آنقدر سرکش نمی‌شد که خسارات سنگین‌تری به اقتصاد کشور و معیشت خانواده‌ها وارد کند.