بازار اجاره بسامان می‌رسد؟
اعلام سازوکار پرداخت وام ودیعه مسکن به مستاجران
ایمان ربیعی
کسی برای مستاجران حکم تخلیه صادر نمی‌کند، اما کمتر کس است که تورم عجیب و محسوس بازار اجاره بها را درک نکرده باشد.
امسال کرونا نیز به کمک تورم آمده است تا فشار به مستاجران بیش از پیش افزایش یابد. در کلان شهر تهران که بیش از 51 درصد خانوارها فاقد مسکن ملکی هستند، اجاره معضلی جدی تلقی می‌شود. اجاره‌بها حالا از حداقل دستمزد فاصل ای طولانی دارد و اجاره‌نشینی فاصله خانوارها رابا فقر به شدت کاهش می‌دهد. تکانه تورمی در بازار مسکن ته نشین می‌شود و دور شدن مسکن از دسترس مصرف‌کنندگان واقعی، افزایش شدید اجاره‌بها را در پی دارد. داستان غم‌انگیز اجاره در ایران حالا با شیوع کرونا به وضعیتی سخت‌تر از گذشته رسیده است شاید از این روست که برای اولین بار پیش‌بینی‌هایی برای ایجاد شرایطی سهل‌تر برای مستاجران در دستور کار قرار گرفته است.
پرداخت وام ودیعه مسکن چه تاثیری بر بازار اجاره دارد؟
این سئوال را مشاوران املاک سربالا پاسخ می‌دهند. می‌گویند اتفاقا نوعی اطمینان‌خاطر ایجاد کرده و سبب شده است بسیاری از صاحب‌خانه‌ها با خیال راحت‌تری قیمت را بالا ببرند به عنوان مثال خانه‌ای که سال گذشته 100 میلیون تومان رهن کامل بوده است امسال باید 125 میلیون تومان رهن کامل شود. هرچند قیمت‌ها از این میزان بیشتر بالاتر رفته، اما اگر کسی بخواهد وامی بگیرد باید این نسبت را رعایت کند.
وی می‌گوید البته ابعاد پرداخت این مبلغ برای کمک هزینه ودیعه مسکن کم کم در حال آشکار شدن است. به عنوان مثال پیش‌تر می‌گفتند پرداخت عام ودیعه اما حالا روشن شده است این مبلغ به خانه‌های کمتر از 75 متر تعلق می‌گیرد.
وی گفت: تا جایی که من می‌‌دانم این اتفاق در گرم شدن بازار این خانه‌ها تاثیر دارد هر چند هنوز کاهش تب بازار را ندیدیم.
فاصله خرداد تا شهریور همواره فصل داغ جابه‌جایی مستاجران در بازار تلقی می‌شود. هر ساله تدابیری برای کاهش فشار بر مستاجران در دستور کار قرار می‌گیرد، اما هیچ‌گاه این تدابیر جوابگوی واقعیت بازار نیست. در سال‌های اخیر با رشد عجیب قیمت خانه شمار مستاجران افزایش یافته فاصله زمانی برای خرید خانه نیز به شدت طولانی شده است. گواه این مدعا را می‌توان در آمارها و ارقام موجود جستجو کرد . بررسی‌ها نشان می‌دهد در فاصله سال‌های ۸۵ تا ۹۵ تعداد خانوارهای مستأجر کشور ۳۰ درصد افزایش یافته و این میزان در تهران ۴۲ درصد بوده است. محمود محمودزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی این آمار را تایید کرده است به این ترتیب اجاره‌نشینی حالا به مساله مهمی برای بخش عمده‌ای از خانوارهای ایرانی تبدیل شده است. این اتفاق در حالی رخ داده است که در همین فاصله زمانی طرح مسکن ملی با هدف خانه‌دار شدن تمام ایرانیان به مرحله اجرا درآمد، اما در عمل شمار مستاجران با افزیش محسوسی روبرو شد.
شرایط پرداخت وام ودیعه مسکن چیست؟
اسباب‌کشی و جابه‌جایی وسایل یکی از عوامل موثر در گسترش بیماری کروناست، به همین دلیل ستاد ملی کرونا مصوبه‌ای داشت مبنی بر این که قراردادها به مدت دوماه عینا تمدید شود و پس از آن مصوبه جدیدی را داده است که قراردادها تمدید شود و حداکثر میزان افزایش اجاره‌بها در هر شهر را اعلام کرده است.
وزیر راه و شهرسازی درخصوص بسته حمایتی پیش‌بینی شده توضیح می‌دهد: تلاش شد تا که بخشی از تسهیلاتی که ستاد کرونا درنظر گرفت بود به مستاجرینی که در گروه‌های هدف قرار می‌گیرند و واحدهای مسکونی آنان مطابق الگوی طرح جامع مسکن است، ارائه شود.
وی افزود: این مبلغ به عنوان کمک به پول پیش (مبلغ ودیعه) آنان است که با هماهنگی بانک‌های عامل در اختیار مالک (موجر) قرار می‌گیرد و مستاجرین فقط کارمزد آن را پرداخت می‌کنند؛ اصل ودیعه نیز در زمان سررسید قرارداد به بانک مسترد می‌شود. مبلغ آن هنوز مشخص نشده است و بعد از پرداخت تسهیلات به مشاغل در مراحل بعد تسهیلات مستاجران پرداخت می‌شود.
اسلامی گفت: حداکثر افزایش اجاره‌بها در شهر تهران ۲۵ درصد، در ۷ کلانشهر ۲۰ درصد و در سایر شهرها ۱۵ درصد اعلام شده است. البته باید تمدید قراردادهای اجاره در سامانه معاملات املاک و مستغلات کشور ثبت شود و کد رهگیری دریافت کنند؛ نکته مهم اینکه اگر مستاجر به تکالیف و تعهدات قانونی خود در برابر موجر عمل نکند، با حکم دادگاه، حکم تخلیه برایش صادر می‌شود و طی دو ماه باید تخلیه کند و اگر مالک در این دوره نسبت به فروش خانه خود به صورت رسمی اقدام کند و معامله ثبت و کد رهگیری دریافت شده باشد، مستاجر ظرف دوماه باید خانه را تخلیه کند.
وی تاکید کرده است: مبلغ تسهیلات مستأجرانی که کد رهگیری دارند، در اختیار مالک خانه قرار می‌گیرد و مستاجران تنها سود و کارمزد آن را پرداخت می‌کنند و بعد از اتمام قرارداد، مبلغ ودیعه به بانک برگردانده می‌شود.
به این ترتیب مستاجرا صاحب ودیعه نیست و تنها کارمزد و سود تسهیلات را پرداخت می‌کند و در پایان دوره قرارداد اصل پول از سوی مالک به بانک بازگردانده می‌شود.
در عین حال طبق تصمیمات اتخاذ شده و بر اساس اعلام وزیر راه و شهرسازی حداکثر متراژ واحد مسکونی مستاجران تهرانی برای برخورداری از تسهیلات ودیعه در تهران ۷۵ متر و در سایر شهرها۹۰ مترمربع در نظرگرفته شده است.
هنوز رقم سود متعلق و کارمزد این تسهیلات که از سوی مستاجران باید پرداخت شود، اعلام نشده است.
پیشنهادها چیست؟
محمدحسن مرادی، مدیر امور طرح و برنامه بانک مسکن در گفت وگو با ایلنا درباره ارائه وام ودیعه به مستاجران گفت: در این باره بانک مسکن پیشنهادهایی به بانک مرکزی ارائه کرده است که هنوز مورد موافقت نگرفته است.
وی افزود: نوع عقد این قراردادها زیر سوال است چراکه در عملیات بانکی بدون ربا چیزی تحت عنوان اجاره نداریم و اجاره به شرط تملیک مطرح است.
براساس سازوکار اعلامی پرداخت وام ودیعه مسکن؛ مبلغ تسهیلات مستأجرانی که کد رهگیری دارند، در اختیار مالک خانه قرار می‌گیرد و مستاجران تنها سود و کارمزد آن را پرداخت می‌کنند و بعد از اتمام قرارداد، مبلغ ودیعه به بانک برگردانده می‌شود
مدیر امور طرح و برنامه بانک مسکن با بیان اینکه این موضوع به عنوان طرح فراگیر مطرح نیست، افزود: اجرای این طرح به صورت فراگیر منابع زیادی می‌خواهد و بانک مسکن هم این حجم از منابع را ندارد که بتواند در قالب اجاره هم تسهیلاتی را پرداخت کند .
مرادی با اشاره به محل تامین این منابع گفت: محل منابع از سپرده‌پذیری بانک‌ها است. به عنوان یک ظرفیت جدید این امکان هم برای پرداخت تسهیلات به اجاره هم در بانک به وجود می‌آید.
این مقام مسئول در بانک مسکن درباره جزئیات ارائه وام ودیعه ادامه داد: پیشنهاد ما در دو سال گذشته بر این اساس بود که برای افراد ضعیف اجاره قرض‌الحسنه برای مثال تا سقف 20 میلیون تومان ارائه دهیم. همچنین برای عده‌ای که قدرت پرداخت کمتری دارند، تسهیلاتی ارائه شود که در نهایت مستاجر سود وام را تسویه کند. برای مثال سقف وام برای این افراد 30 میلیون تومان باشد.
مرادی گفت: برای افرادی که توان پرداخت بیشتری دارند، سازوکار این گونه پیشنهاد شده که اصل پول و سود را بپردازد.
وی افزود: سه حالت وام قرض‌الحسنه، وام اجاره با شرط تسویه سود و وام اجاره با شرط تسویه سود و اصل پول را پیشنهاد داده‌ایم.
دیدگاه تان را بنویسید