بازارهای جهانی به خبر شهادت سردار سلیمانی واکنش نشان دادند
سیگنال‌های منفی به یک عملیات تروریستی
مهناز اعتدالی
همزمان با انتشار خبر شهادت سپهبد قاسم سلیمانی، اولین واکنش منفی بازارهای جهانی با جهش ۴درصدی قیمت نفت رقم خورد. شوک عملیات تروریستی آمریکا در عراق پیش از آن که بحران جنگ را در خاورمیانه گسترش دهد، اقتصادهای جهانی را در سومین روز از سال نو میلادی با تشدید نگرانی از تنش‌های ژئوپلیتیک همراه ساخت که در ابتدای این موج قیمت نفت را به ۷۰ دلار در هر بشکه نزدیک کرد.
تشدید تنش‌ها در خاورمیانه به عنوان قطب اصلی تولید نفت در دنیا در حالی با نقش‌آفرینی آمریکا رقم خورده است که سایه نگرانی از افزایش درگیری‌ها در کشوری که عنوان دومین تولیدکننده بزرگ اوپک را دارد، مشاهده می‌شود. از سوی دیگر تهدید ایران برای مسدود کردن تنگه هرمز نیز که پیش از این از سوی مقامات ایرانی عنوان شده بود، بار دیگر در راس تحلیل‌های اقتصادی جهان قرار گرفته است.
به گزارش سی‌ان‌بی‌سی، تحلیلگران بازار نفت انتظار نفت ۸۰ دلاری را در پی تداوم تنش‌ها میان ایران و آمریکا مطرح کرده‌اند. تحلیلگرانEurasia Group ، معتقدند در صورت گسترش درگیری‌ها به میادین تولید نفت عراق در جنوب این کشور یا اقدام ایران در جهت مسدود کردن مسیر عبور و مرور نفتکش‌ها در تنگه هرمز، بهای نفت می‌تواند به مرز۸۰ دلار در بشکه برسد.
پیش از این سرنوشت جنگ تجاری آمریکا با چین، نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا در سال‌جاری میلادی، آینده توافق کاهش تولید اوپک پلاس و افزایش عرضه از سوی تولیدکنندگان نفت‌های غیرمتعارف در کنار تنش‌های ژئوپلیتیک از جمله عوامل اثرگذار بر مسیر قیمت نفت در ۲۰۲۰ عنوان شده بود. اما اکنون در این تحلیل پیش بینی شده است که انتظار پاسخگویی ایران به عملیات تروریستی اخیر، که از سوی مقامات ارشد ایران نیز مورد تاکید قرار گرفته است می تواند تمامی معادلات قیمت را در بازارهای جهانی نفت بهم بریزد.
اختلال در عرضه نفت‌خام از قلب تولید نفت‌خاورمیانه به بازارهای جهانی، آنچنان زمین لرزه امنیتی را در منطقه شکل داده است که بلومبرگ در یک گزارش به نقل از یک مقام سابق دولت باراک اوباما عنوان کرد «این اتفاق مانند یک زمین‌لرزه در منطقه بود و نشان می‌دهد که موازنه آمریکا و ایران در منطقه ممکن است از کنترل خارج شود. انتظار می‌رود پاسخ ایران شدید و کشنده باشد در این صورت این واکنش‌ها می‌توانند شامل حمله به زیرساخت‌های انرژی باشند.»
نگرانی‌ها برای بی‌ثباتی در خاورمیانه که به شاهراه انرژی جهان معروف است، تحلیل‌های جهانی را به سمتی هدایت کرده است که احتمال تکرار تجربه بحران سال ٢٠٠٨ را در تشدید رویارویی سیاسی و نظامی ایران و آمریکا دور از انتظار نمی دانند.
در همین زمینه جفری‌هالی، تحلیلگر ارشد بازار در آسیا پاسیفیک در تحلیل واکنش ایران به اقدام تروریستی اخیر آمریکا می گوید« امروز تازه روز سوم از سال جدید است و یک بحران ژئوپلیتیکی بر سر راه سرمایه گذاران قرار گرفته است. چطور ممکن است ایرانی‌ها پاسخ این اقدام را ندهند؟ تاسیسات نفتی و نفتکش‌ها اولین چیزی بودند که به ذهن من رسیدند».
سرگیجه شاخص‌های اقتصادی جهان پس از ترور سردار سلیمانی
تحلیل‌های جهانی از تنش در خاورمیانه ابتدا در سطح روابط سیاسی مطرح شد اما پیامد این موضوع به سرعت گریبانگیر اقتصاد جهانی شد و در اولین واکنش قیمت اوراق قرضه خزانه داری آمریکا و طلا افزایش یافت.
بهای جهانی طلا نیز تا ظهر جمعه ۲۰ دلار افزایش یافت و به مرز هزار و ۵۵۰ دلار رسید. در این روز بازار فلزات گرانبها روند غیرمعمولی را تجربه کرد که به دنبال آن جهش قیمت شمش طلا و نقره در بازارهای جهانی ثبت شد. قیمت هر اونس نقره با ٣٠ سنت افزایش به ١٨.٣٢ دلار رسید. همچنین بازار پلاتین و پالادیم هم در بازار دیروز بیش از ٢درصد افزایش را تجربه کردند.
اما بورس‌های جهان در واکنش به این رخداد، با وضعیت ریزشی مواجه شدند. شاخص بورس لندن موسوم به " FTSE ۱۰۰" پس از یک دهه ثبات، سقوط کرد. شاخص اصلی بورس لندن روز جمعه به دنبال حمله هوایی آمریکا به عراق و انجام عملیات تروریستی که طی آن دو فرمانده ارشد ایرانی و عراقی کشته شدند، به میزان ۰.۴ (چهار دهم ) درصد تنزل کرد.
بازارهای سهام آمریکا، اروپا و آسیا نیز روز جمعه شاهد نزول شاخص‌ها بودند. به گزارش یورو نیوز، بورس آمریکا کاهش کم سابقه‌ای داشت. افت نسبی قیمت سهام طی خرید و فروش‌های روز جمعه موجب شد تا شاخص داوجونز که میانگین موزون قیمت سهام ۳۰ شرکت صنعتی برتر آمریکایی نشان می‌دهد، ۲۷۳ واحد و شاخص کل بورس آلمان(داکس) هم ۱۸۵ واحد کاهش یافت و به کمترین میزان خود از ابتدای سال رسید. در آسیا نیز شاخص بورس ژاپن(نیکی) ۱۸۱ واحد افت کرد. دیگر کشور‌های شرق آسیا با افت یک تا سه‌درصد در میزان حجم معاملات روبه‌رو شدند.
در منطقه خاورمیانه نیز بورس ترکیه با ریزش روبه‌رو شد به نحوی که تا پایان ظهر جمعه حجم معاملات در این بازار چهار‌درصد کاهش داشت.
ارزش دلار در برابر یک سبد از ارزهای جهان کاهش یافت و به ۹۶٫۷۷۰ واحد رسید. قیمت دلار در برابر ین ژاپن تا پایین‌ترین سطح ۹ هفته‌ای ریزش داشته و به نرخ برابری ۱۰۷.۹۴ واحد رسید. ارزش دلار پس از این خبر ۰٫۴ درصد در برابر ین ژاپن کاهش یافت و به ۱۰۸٫۱۴ واحد رسید که پایین ترین حد از اول نوامبر بود. ارزش یورو هم به پایین ترین حد درهفته گذشته، معادل ۱۲۰٫۶۳ رسید. با توجه به موقعیت ژاپن به عنوان بزرگترین کشور وام دهنده جهان، ین اغلب در زمان تنش‌های جهانی، مأمنی برای سرمایه گذاران است.
ارزش پوند در حال حاضر برابر با ۱٫۳۱۳۵ دلار و ارزش یورو هم به ۱٫۱۱۷۱ دلار رسیده است.
وضعیت قرمز در بورس تهران
طولانی ترین بهار بورس هم با وقوع ریسک‌های استراتژیک در منطقه به خزان نشست.
ریزش بیش از ۴ درصدی بازار سهام در یک ساعت ابتدایی روزگذشته در واکنش به خبر شهادت سردار قاسم سلیمانی اولین ریزشی بود که بازارهای مالی ایران نشان داد.
یکی از بازارهایی که بسیار احتمال سقوط آن داده می شد، بازار بورس ایران بود، به همین دلیل از روز جمعه زمزمه‌هایی مبنی بر اینکه برای جلوگیری از سقوط شاخص کل بورس، باید این بازار به مدت سه روز تعطیل شود به گوش رسید اما در عمل فرایند دیگری رقم خورد.
با آغاز فعالیت بورس همان گونه که پیش بینی می شد، در همان دقایق ابتدایی بیشتر نمادها با صف فروش مواجه شدند و شاخص کل بورس سقوط 15 هزار واحدی را تجربه و به کانال 368 هزار واحدی ورود کرد.
رفتارهای هیجانی سهامداران حقیقی که در هفته‌های گذشته منجر به رکوردزنی‌های تاریخی بورس شده بود اینک بدون توجه به هشدار کارشناسان بیشترین حجم فروش و صف خرید را در گروه‌های بانک و خودروسازی تشکیل داد.
اما در کنار آن بیشترین افزایش مالکیت حقوقی‌ها در نمادهای بانکی صورت گرفت و بیشترین حجم تقاضای بورس تهران نیز در صندوق با درآمد ثابت رقم خورد.
از آنجا که ریسک نگهداری ریال و حفظ سهام که دارایی ریالی محسوب می‌شود در شرایط بحرانی کنونی بسیار بالا است براین اصل سرمایه‌گذاران ترجیح می‌دهند سهام خود را در صف فروش قرار دهند.
احتمال وقوع جنگ و یا پاسخ مستقیم نظامی به اقدام تروریستی آمریکا، موج هراس و واکنش هیجانی نسبت به فروش سهام را در سطح بالایی قرار داده است تا جایی که گمانه زنی‌ها نیز نشان می دهد که سناریوی خوش بینانه نسبت به بازگشت رویه عادی معاملات به بازار براساس متغیرهای اقتصادی این بار دیگر پاسخگو نباشد.
پیش از این بورس تهران در واکنش‌های موقت به شوک‌های سیاسی و اقتصادی به بازگشت آرام معاملات امیدوار بود اما اینک با توجه به وسعت بحران در منطقه و در شرایطی که آمریکا به صورت علنی مسوولیت عملیات تروریستی را پذیرفته است، نوع و شدت واکنش مقامات عالی کشور به این رخداد، هدایتگر مسیر صعودی و یا نزولی بازارهای مالی در آینده خواهد بود.
بورس تهران پیش از این در سال جاری شوک‌های غیر اقتصادی زیادی را تجربه کرد. تعرض به نفتکش‌ها در بازه‌های زمانی مختلف، نقض حریم هوایی وسرنگونی پهپاد آمریکایی توسط نیروهای سپاه پاسداران، حمله به تاسیسات نفتی عربستان و اعتراضات بنزینی که در واکنش به تمامی این فشارهای غیر اقتصادی، بورس تهران صف‌های فروش سنگینی را شاهد بود اما هیجان فروش در یک روند برگشتی به رکوردزنی‌های صعودی بورس منجر شد تا در آخرین مورد در ۲۶ آبان با نمایش یک رالی قدرتمند از کانال ۳۰۲ هزار واحد به کانال ۳۸۵ هزار واحد صعود کند. ابهام سهامداران از آینده بازارهای اقتصادی ایران موجب هیجان زدگی و مهمترین عامل افت شاخص کل بورس در روز گذشته بود که این امر در روزهای اینده نیز بسته به نوع واکنش مقامات ایران می تواند از شدت بیشتری برخوردار باشد.
بازار سرمایه از ابتدای سال‌جاری رشد ١٠٠درصدی شاخص کل و رشد ٧٠٠درصدی شاخص هم‌وزن را تجربه کرد. با وجود هشدارهای تحلیلگران به روند رشد غیر اصولی قیمت‌ها و الزام در توقف آن به دلیل ایجاد حباب، برخی از سهامداران با پذیرش تعدیل بازار، ریسک حفظ این سهام را بالا می دانستند و بر همین اصل ترجیح می‌دادند برخلاف صعودهای طلایی بازار، در اولین فرصت سهام خود را برای فروش عرضه کنند اما شوک عملیات تروریستی و تقارن آن با وضعیت تعدیل بازار، تمامی معادلات بازار را بر هم ریخت تا جایی که اکنون تعداد متقاضیان فروش سهام از هر دو گروه بیش از پیش بینی‌ها باشد.
تشدید تنش‌ها در خاورمیانه به عنوان قطب اصلی تولید نفت در دنیا در حالی با نقش‌آفرینی آمریکا رقم خورده است که تهدید ایران برای مسدود کردن تنگه هرمز که پیش از این نیز از سوی مقامات ایرانی عنوان شده بود، بار دیگر در راس تحلیل‌های اقتصادی جهان قرار گرفته است
مهمترین راهکار کارشناسان برای عبور از این شرایط بحرانی که با وجود صف‌های بسیار برای فروش، خریداری در میدان نیست هدایت سهامداران به سمت بستن پنجره‌های معاملاتی است تا شرایط عادی برقرار شود و بازار سرمایه در روند اصلاح قرار گیرد.
از سوی دیگر توصیه‌های کارشناسی با اجتناب از رفتارهای هیجانی این نکته را یادآور می شود که در صورت تشدید بحران، تداوم افزایش قیمت نفت، کامودیتی‌ها و پیش بینی افزایش نرخ ارز محتمل است و از آنجا که این عوامل در گذشته، در افزایش شاخص کل بورس و رونق بازار سرمایه تاثیرقابل توجهی داشته اند می توانند در آینده نیز اثرگذار باشند.
موازنه قدرت و نقش بحران‌های سیاسی بر بازارهای مالی متاثر از رفتار بازیگران بین‌المللی و منطقه ای است. براین اساس پیامدهای واکنش به اقدام تروریستی آمریکا در عراق برای بازارهای مالی داخل کشورقابل پیش بینی نیست اما روزگذشته شورای عالی بورس با تشکیل جلسه فوق‌العاده تصمیم گرفت صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار، شخصیت‌های حقوقی بزرگ و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ با اتخاذ استراتژی‌های مورد نظر، حمایت لازم و به حق را از سهامداران خُرد انجام دهند.
در همین زمینه یاسر فلاح، مدیر روابط عمومی بورس طی یادداشتی در شبکه مجازی اینستاگرام با هشتگ "نه به فروش هیجانی سهام" نوشت:«همه در سوگ سردار محبوبمان هستیم. انسجام و هم افزایی خوبی در بازار سرمایه به وجود آمده است. هماهنگی‌های بی نظیری در حمایت از فرآیند بازار شکل گرفته است. اگر همه در کنار هم باشیم، نشان خواهیم داد، هشتاد میلیون قاسم سلیمانی هستیم. سهامداران حقیقی هم برای حمایت از بازار سرمایه همدل شده اند.»
رشد دلار، سکه و طلا در تلاطم ریسک‌های سیاسی
بازار ارز در حالی اولین روز هفته را آغاز می کند که فضای هیجانی بر روند معاملات حاکم شده است. هرچند در دقایق ابتدایی فعالیت معامله گران ارزی، بازارساز با افزایش نرخ در صرافی‌های بانکی، روند عرضه و تقاضا را مدیریت کرد.
نرخ دلار با ۴۳۰ تومان افزایش نسبت به آخرین روز معاملات (پنجشنبه)، با قیمت ۱۳۳۸۰ برای فروش و ۱۳۲۸۰تومان برای خرید در تابلوی صرافی ملی نمایان شد.
انتظار می‌رفت دلار با اتمام فصل تسویه حساب تجار (پایان سال میلادی) در مسیر نزولی بیفتد؛ اما با بروز ریسک‌های سیاسی حمله آمریکا و شهادت فرمانده نیروی قدس سپاه دریافت سیگنال منفی تشدید شد تا جایی که اوج گیری دوباره را تجربه کرد.
یورو نیز ۶۳۰تومان گران شد و بهای آن به ۱۴۸۸۰ برای فروش و ۱۴۷۸۰تومان برای خرید رسید.
بر اساس اعلام اتحادیه طلا و جواهر در بازار تهران سکه تمام بهار آزادی طرح جدید در قیمت چهار میلیون و ۹۰۰ هزار تومان معامله شد.
در پی ترور سردار سلیمانی؛ طولانی‌ترین بهار بورس هم با وقوع ریسک‌های استراتژیک در منطقه به خزان نشست و با ریزش بیش از ۴ درصدی بازار سهام در یک ساعت ابتدایی روز گذشته شاخص کل بورس سقوط 15 هزار واحدی را تجربه و به کانال 368 هزار واحدی ورود کرد
هر گرم طلای ۱۸ عیار هم ۴۹۶ هزار ۳۰۰ تومان ارزش گذاری شد، ضمن آنکه در بازارهای جهانی نیز هر اونس طلا ۱۵۵۲ دلار قیمت خورد. قیمت طلا نسبت به روز پنج شنبه حدود ۳.۵ درصد رشد داشت.
عبادالله محمدولی، رئیس اتحادیه تولید و صادرکنندگان طلا و جواهر در گفتگو با شهروند اعلام کرد«شهادت سردار سلیمانی اتفاق بسیار بزرگی است که تأثیر اخبار آن بر بازارهای داخلی و خارجی طلا هم به اندازه خود این واقعه بزرگ است، به نحوی که بعد از انتشار این خبر، اونس جهانی طلا حدود ٢٦دلار افزایش داشت و این افزایش بر قیمت داخلی طلا نیز تأثیرگذار خواهد بود. قیمت‌ها درچنین شرایطی تهی از منطق و ثبات خواهند بود و نمی‌شود روی قیمت‌ها درچنین شرایطی حساب باز کرد».
دیدگاه تان را بنویسید