۵۳۰میلیون بشکه ظرفیت با درآمد سالانه ۳۲ میلیارد دلار

محمود نوروزیه

خبر اکتشاف یک میدان عظیم نفتی با ظرفیت اثبات شده 53 میلیارد بشکه در خوزستان را رئیس‌جمهور در میدان امیرچخماخ یزد رسانه ای کرد. کشفی که جایگاه ایران را به لحاظ مالکیت ذخایر نفت خام در دنیا از جایگاه چهارمی با عبور از کانادا، به رتبه سوم جهانی رساند و در فهرست کشورهای بر پایه ذخایر نفتی اثبات شده، ارتقا داد. 

ابعاد انتشار این خبر توانست به سرعت تیتر اول رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شود و خبر عرضه اولیه آرامکو را به حاشیه بکشاند. در این زمینه  پایگاه خبری عربی ۲۱ تیتر زد: «ایران غافلگیر کرد... یک میدان نفتی گسترده در مرکز این کشور».

حسن روحانی، درآمد حاصل از افزایش ضریب بازیافت یک درصدی این میدان نفتی را ۳۲ میلیارد دلار در سال اعلام کرد و وسعت آن را معادل ۴۲ درصد مساحت دریاچه ارومیه دانست.

 رئیس‌جمهور  در مورد چالش‌‌های پیش روی تولید نفت و گاز نیز اعلام کرد «موضوع مهم در این میدان بزرگ نفتی ضریب بازیافت است و اینکه از ۵۳ میلیارد بشکه نفت چه مقدار می‌توان استحصال کرد و به فروش رساند. تنها یک درصد افزایش ضریب بازیافت از این میدان نفتی، ۳۲ میلیارد دلار بر درآمدهای کشور می‌افزاید. اگر ضریب بازیافت از این میدان نفتی ۱۰ درصد باشد، این به معنای ۳۲۰ میلیارد دلار درآمد است و چنانچه ضریب بیشتر باشد درآمدی بیشتری نیز به‌دست می‌آوریم.»

روحانی در ادامه با اشاره به اینکه در برهه‌هایی که فشار محدودیت‌های غرب نیز وجود نداشته برخی محدودیت‌های داخلی از جمله تفکرات سنتی یا بدبینی به ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور بوده که مانع ورود سرمایه و تکنولوژی روز دنیا به میادین نفتی ایران شده است، گفت «این اعداد و ارقام در شرایطی مطرح می‌شوند که به دلایل مختلف، تولید نفت ایران با ذخایری که در کشور وجود دارد؛ تناسب ندارد. سهم ایران از ذخایر درجای نفت دنیا ۹درصد و از کل نفت و میعانات گازی تولید شده در جهان تنها ۵درصد است. این عدم تناسب به ویژه در دهه‌های اخیر و با تشدید تحریم‌های نفتی غرب علیه ایران، شدیدتر نیز شده است.»

رییس‌جمهور هشدار داد که آنهایی که در دو، سه سال اخیر مرتب مطرح می‌کنند که شرکت‌ها و فناوری‌های خارجی نباید وارد کشور شوند، باید نسبت به این موضوع پاسخگو باشند. پس از توافق بین‌المللی برجام میان ایران و پنج قدرت جهانی در اواخر ۲۰۱۵ که منجر به لغو تحریم‌های نفتی کشور شد؛ امید فراوانی برای ورود شرکت‌های بین‌المللی نفتی به ایران به وجود آمد. در این راستا  وزارت نفت با به روز کردن قراردادهای بیع متقابل و جذاب‌تر کردن آنها و معرفی «قراردادهای جدید نفتی»، گام‌هایی در راستای جلب مشارکت شرکت‌های بزرگ بین‌المللی برداشت. با این حال مخالفت‌های بی‌شمار در داخل کشور و جنجال‌هایی که بر سر تصویب مدل جدید قراردادهای نفتی شد، بیش از یک سال بهره‌برداری از آن را به تاخیر انداخت. این وقت‌کشی در حالی بزرگترین مانع ورود شرکت‌های بین‌المللی به صنعت نفت ایران بود که تنها یک قرارداد با توتال فرانسه بر سر توسعه فاز11 پارس جنوبی  بر اساس مدل جدید قراردادهای نفتی منعقد شد. این قرارداد اما با خروج یکجانبه دونالد ترامپ از توافق بین‌المللی برجام، ناکام ماند. 

در همین زمینه روز گذشته وزیر نفت در حاشیه مراسم اعلام جزئیات کشف میدان جدید نفتی در خوزستان، نام میدان نفتی تازه کشف شده را «نام‌آوران» اعلام کرد و عنوان کرد که این میدان دومین مخزن بزرگ کشف‌شده در ایران است.

موضوع مهم در میدان نفتی نام‌آوران ضریب بازیافت است و اینکه از ۵۳ میلیارد بشکه نفت چه مقدار می‌توان استحصال کرد. تنها یک درصد افزایش ضریب بازیافت از این میدان نفتی، ۳۲ میلیارد دلار بر درآمدهای کشور می‌افزاید

بیژن زنگنه یادآورشد که قدرت چانه‌زنی در دنیا بر اساس میزان و ظرفیت تولید نفت است و هیچ کس نمی‌تواند ذخایر قابل بازیافت یک کشور را نادیده بگیرد. این میدان جدید ۲۲ میلیارد بشکه نفت به ذخایر نفتی ایران اضافه کرد ضمن اینکه ضریب بازیافت در دنیا به دلیل رشد فناوری درحال افزایش است. 

وزیرنفت با اشاره به اینکه مخزن کشف شده ۵٣ میلیارد بشکه ذخیره نفت درجا دارد، گفت «عملیات اکتشاف این میدان با پیشرفته‌ترین روش‌های اکتشافی به عنوان یک اکتشاف فناورانه و کار جدید اکتشافی با سه حلقه چاه از سال ٩۵ آغاز شد و با توجه به اینکه حدود ٣١ میلیارد بشکه اکتشاف‌های پیشین بوده است، حدود ٢٢ میلیارد بشکه به ذخایر نفت درجای کشور و ٢.٢ میلیارد بشکه به ذخایر نفت قابل برداشت کشور افزوده می‌شود.»

زنگنه اهمیت فناوری در ضریب بازیافت یا میزان برداشت را مهم عنوان کرده و در ادامه عنوان کرد که با هر یک درصد بهبود ضریب بازیافت از این ۵۳ میلیارد بشکه نفت، ۵۳۰ میلیون بشکه نفت حاصل می‌شود که با قیمت کنونی، ۳۲ میلیارد دلار ثروت به کشور اضافه می‌شود، بنابراین باید همه اهتمام خود را در بحث توسعه فناوری و تحقیقات و پژوهش و فناوری در بخش بالادست نفت متوجه افزایش ضریب بازیافت کنیم.

حجم نفت برداشت شده جایگزین شد

به گفته مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران، مجموع حجم نفتی که در چهل سال گذشته تولید شده، با نفت کشف شده قابل استحصال جبران و جایگزین شده است. در واقع در ۴۰ سال گذشته به جز ۶ سال جنگ در همه سال‌ها کشف ذخایر نفتی داشته ایم یعنی از سال ۲۰۰۱ تا سال ۲۰۰۵ ، اکتشاف شرکت ملی نفت و وزارت نفت ایران در دنیا رتبه نخست را داشته که انتظار می رود این رکورد با کشفیات جدید دوباره تکرار شود.

سید صالح هندی، وضعیت را در بخش گاز مثبت توصیف کرده و یادآوردشده که هشت برابر مجموع گازی که تولید شده، ذخایر کشف شده ثبت کرده ایم. با اکتشافات جدید نفتی و گازی خود در طول برنامه پنج ساله پنجم توسعه کشور، ۸۰ درصد نفت تولیدی و ۱۹۰ درصد گاز تولیدی جایگزین شد که در مجموع رقم قابل قبولی است.

اکتشاف میدان عظیم نفتی «نام آوران» با ظرفیت اثبات شده 53 میلیارد بشکه در خوزستان جایگاه ایران را به لحاظ مالکیت ذخایر نفت خام در دنیا از جایگاه چهارمی با عبور از کانادا، به رتبه سوم جهانی رساند و در فهرست کشورهای بر پایه ذخایر نفتی اثبات شده، ارتقا داد

  صعود به جایگاه سوم 

 آمار بی‌پی از وضعیت ذخایر درجای نفت خام در سال ۲۰۱۸، نشان می‌دهد که ونزوئلا  با ۳/ ۳۰۳ میلیارد بشکه ذخایر درجای نفت خام، ۵/ ۱۷ درصد از کل منابع نفتی دنیا را در اختیار دارد و با حفظ بیشترین سهم در میان تمام کشورهای نفت‌خیز در جایگاه نخست قرار دارد.

بعد از آن عربستان سعودی با داشتن ۷/ ۲۹۷ میلیارد بشکه ذخایر نفت خام اثبات شده که ۲/ ۱۷ درصد از کل ذخایر نفت خام دنیا را تشکیل می‌دهد، رتبه دوم را به خود اختصاص داده است.  ایران تا پیش از کشف میدان نفتی جدید در خوزستان، ۶/ ۱۵۵ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام را در اختیار داشت که برابر با ۹ درصد از کل این ذخایر در سراسر دنیا بود. اما حالا با افزوده شدن ۵۳ میلیارد بشکه دیگر به این ذخایر اثبات شده، مجموع آن به ۶/ ۲۰۸میلیارد بشکه و سهم ایران به حدود ۱۲درصد رسیده است. به این ترتیب حالا کانادا با ۸/ ۱۶۷ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام، یک رتبه نزول پیدا کرده و پس از ایران در جایگاه چهارم بزرگ‌ترین کشورهای دارای ذخایر نفت خام قرار می‌گیرد.

 دومین میدان نفتی ایران با ذخیره 53 میلیارد بشکه 

میدان نفتی «نام آوران» از «بستان» آغاز و تا نزدیکی «امیدیه» ادامه پیدا می‌کند. وسعت این میدان نفتی که ذخایر اثبات شده آنکه ۵۳ میلیارد بشکه عنوان شده؛ ۲۴۰۰ کیلومتر مربع و ضخامت آن نیز ۸۰ متر اعلام شده است. ذخایر اثبات شده نفت خام به معنای ذخایری است که قابلیت برداشت و استحصال دارند. اولین میدان نفتی ایران «میدان نفتی اهواز» با ذخیره درجای بیش از ۶۵ میلیارد بشکه است. میدان نفتی گچساران تا پیش از کشف اخیر، با ذخیره درجای ۹/ ۵۲ میلیارد بشکه به‌عنوان دومین میدان نفتی بزرگ کشور شناخته می‌شد که حالا جای خود را به میدان نفتی تازه کشف شده می‌دهد. با کشف این میدان نفتی عظیم، میزان ذخایر نفتی اثبات شده ایران بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کرده و در انتظار تولید قرار می‌گیرد.

کشف 73 میدان جدید نفت و گاز در 40 سال گذشته 

براساس اطلاعات اطلس ملی اکتشافات نفت و گاز در مدت چهل سال بعد از انقلاب، ۷۳ میدان نفت و گاز کشف شده که شامل ۳۶ میدان نفتی و ۳۷ میدان گازی است. همچنین ۲۶ مورد از اکتشافات مربوط به میدان مرزی یا همان میدان مشترک بوده است.  رونمایی از اطلس اکتشافات نفت و گاز ایران در چهل سال گذشته در حاشیه مراسم اعلام جزئیات کشف میدان نفتی جدید «نام‌آوران» انجام شد.