گزارشی از برآورد خسارات وارده به بانک‌ها در جریان حوادث اخیر
آتش و غارت و ویرانی و شوربختی جمعی
زرناز غلامی
اینطور که شواهد نشان می‌دهد، بانک‌ها بیشترین زیان را در نتیجه ناآرامیهای اخیر متحمل شده‌اند. درواقع بانک‌ها از قربانیان اصلی حوادث اخیر بودند که آسیب به آنها علاوه بر ایجاد اختلال در خدمات‌رسانی به مردم، باعث تحمیل هزینه صدها میلیاردتومانی به منابع عمومی بابت بازسازی‌شان می‌شود. هرچند هنوز آمار دقیقی از تعداد خودپردازهای منهدم شده یا آسیب‌دیده منتشر نشده، اما تخمین‌های اولیه از تخریب کلی یا جزئی دست‌کم ۳هزار خودپرداز بانکی حکایت دارد. گمانه‌زنی‌های اولیه نشان می‌دهد احتمالا در جریان این حوادث، به کل شبکه بانکی، تا هزار میلیارد تومان خسارت وارد شده است.
شمار بانک‌های آسیب‌دیده
آتشی که به بهانه سهمیه‌بندی بنزین افروخته شد، دامن بانک‌ها را در سطحی گسترده گرفت؛ به طوری که صدها شعبه بانکی در استان‌های مختلف، در آتش سوخت یا مورد هجمه قرار گرفت و ویران و غارت شد. خبرگزاری ایرنا در مطلبی به این موضوع پرداخته و نوشته است: درباره شمار بانک‌های آسیب‌دیده، مسئولان نظام بانکی و بانک مرکزی از اعلام هرگونه آمار رسمی خودداری کرده‌اند که البته مشخص نیست که علت این خودسانسوری چیست؟ اما آمار غیررسمی متعددی درباره میزان بانک‌های آسیب‌دیده منتشر شده که از ۷۰۰ بانک تا بیش از یک هزار بانک را دربرمی‌گیرد. عالی‌ترین مقام رسمی که اقدام به اعلام آمار بانک‌های آسیب‌دیده کرده، عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور است که در سه شنبه هفته‌ای که گذشت (۵ آذر) گفت: «حمله و آتش زدن ۳۴ آمبولانس، ۷۳۱ بانک، ۹ مرکز مذهبی، ۷۰ پمپ بنزین، ۳۰۷ خودرو مردم و غیردولتی، ۱۸۳ خودرو نظامی، ۱۰۷۶ موتور سیکلت شخصی از جمله اتفاقاتی بود که در دوران اغتشاش رخ داد.»
از شکستن شیشه تا آتش‌سوزی
میزان آسیب وارده به بانک‌ها در جریان اغتشاشات اخیر متفاوت است؛ در برخی از بانک‌ها فقط شیشه‌ها شکسته شده و به تابلوی آنها خسارت وارد شده است که کمترین میزان خسارت به شمار می‌رود. اما در برخی دیگر از بانک‌ها، تجهیزات داخلی، کامپیوترها و مبلمان داخلی مانند صندلی و باجه‌ها و فضای داخلی آسیب دیده است. شماری از بانک‌ها نیز دچار آتش‌سوزی شده و علاوه بر نابودی همه اسناد و تجهیزات داخلی، به نمای بیرونی نیز آسیب جدی وارد شده و نیاز به بازسازی کامل دارند. علاوه بر ساختمان‌ها و شعب بانکی، برخی از تجهیزات شبکه بانکی مانند دستگاه‌های خودپرداز نیز دچار خسارت شده‌اند، که شامل تخریب دستگاه خودپرداز و یا سرقت پول‌های نقد دستگاه‌ها نیز می‌شود. حتی گفته می‌شود در یکی از شهرهای اقماری تهران، با جرثقیل خودپرداز نصب شده در یکی از بانک‌ها را سرقت کرده و با خود برده‌اند. درباره شمار خودپردازهای آسیب‌دیده نیز آمار رسمی اعلام نشده اما مقامات بانکی در صحبت‌های غیر رسمی خود از خسارت به دو تا سه هزار خودپرداز سخن می‌گویند.
میزان خسارات متفاوت است
با توجه به تفاوت در نوع خسارت وارده به بانک‌ها، میزان مبلغ مورد نیاز برای بازسازی شعب متفاوت است. بررسی‌های ایرنا نشان می‌دهد خسارت شعبی که با شکستن شیشه‌ها و تابلو مواجه شده‌اند با ارقامی پایین (کمتر از ۵۰ میلیون تومان) جبران می‌شود.
اما شعبی که دچار آتش‌سوزی شده و به طور گسترده تخریب شده‌اند برای بازسازی کامل فیزیکی و نصب تجهیزات و مبلمان مورد نیاز شعبه، بر اساس وسعت و مکان قرارگیری بین ۸۰۰ میلیون تومان تا بیش از دو میلیارد تومان اعتبار نیاز دارند. با توجه به ارزیابی اولیه از خسارات شعب می‌توان به طور میانگین هزینه بازسازی هر شعبه را بیش از یک میلیارد تومان در نظر گرفت که البته تخمینی است. بر این اساس با فرض خسارت دیدن ۷۳۱ شعبه بانکی و در نظر گرفتن یک میلیارد تومان برای بازسازی هر شعبه و همچنین جبران خسارت ۲ تا سه هزار خودپرداز آسیب‌دیده در مجموع برای بازسازی همه شعب بانکی و خودپردازهای آسیب‌دیده در جریان اغتشاشات اخیر به ۸۰۰ تا یک هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است.
هزینه‌تراشی برای مردم
برای ساکنان شهرهای کوچکی که اغتشاشگران به بانک‌هایشان خسارت زده و یا به آتش کشیدند، مشکلات زیادی پیش آمده است به طوری که در برخی موارد آنها باید برای انجام امور بانکی ضروری به شهرهای اطراف مراجعه کنند. اگرچه بسیاری از خدمات بانکی در حال حاضر به صورت الکترونیکی ارائه می‌شود، اما برای انجام برخی خدمات بانکی نیاز به مراجعه حضوری است که اکنون، مردم برای انجام آنها با مشکلاتی مواجه شده‌اند.
پیگیری ایرنا از بانک‌های مختلف نشان می‌دهد که کار بازسازی شعب بانک‌ها به سرعت آغاز شده اما راه‌اندازی آن دسته از شعبی که دچار آتش‌سوزی شده‌اند، زمانبر است. همچنین برخی شعب بانکی آسیب‌دیده به دلیل ارزیابی حقوقی و اسنادی و همچنین برخی شعب بانکی آسیب دیده به دلیل ارزیابی حقوقی و اسنادی و همچنین مسائل مربوط به بیمه نیاز به بررسی بیشتری دارند که این موضوع کار بازسازی و راه‌اندازی مجدد آنها را با تاخیر مواجه می‌سازد.
جمع‌بندی خسارت‌ها ارائه خواهد شد
علی ربیعی، سخنگوی دولت، روز چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات وزیران در پاسخ به پرسشی درباره خسارت‌های مادی و انسانی در اثر ناآرامیهای اخیر در کشور گفت: هنوز در این زمینه جمع‌بندی در اختیار دولت قرار نگرفته یا حداقل در اختیار من قرار نگرفته است چون دستگاه‌های امنیتی این کار را دنبال می‌کنند. به محض اینکه آمار و اطلاعات و میزان خسارات مادی و انسانی جمع‌بندی شود قطعاً اطلاع‌رسانی خواهد شد.
خطری متوجه سپرده‌های مردم نیست
گفته می‌شود با وجود خروج ۹۰۰شعبه و ۳هزار دستگاه خودپرداز از مدار ارائه خدمات بانکی، در نتیجه اعتراضات و اغتشاشات بنزینی، هیچ‌گونه خللی در ارائه خدمات بانکی ایجاد نشده و خطری هم متوجه سپرده‌های مردم نزد بانک‌ها نیست.
عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی چند روز بعد از شروع این غائله، در پاسخ به پرسشی درباره میزان خسارت واردشده به سیستم بانکی در پی اعتراض‌های اخیر گفته بود: اطلاعی ندارم اما بانک مرکزی در بخشنامه‌ای از همه بانک‌ها درخواست کرد برای تداوم خدمت‌رسانی به سپرده‌گذاران، هرچه سریع‌تر به راه‌اندازی شعب و خودپردازهای آسیب‌دیده در نقاط مختلف کشور اقدام کنند. در نخستین اقدام، نیز شورای هماهنگی بانک‌های دولتی در بیانیه‌ای اعلام کرد، شبکه بانکی با وجود تحمل خسارت‌های سنگین ازجمله آتش‌سوزی کامل، تخریب و آسیب‌دیدگی ساختمان‌ها خودپردازها و اثاثیه و سرقت اموال، که ثروت عمومی بوده و متعلق به تمامی آحاد مردم است از همان ابتدای امر، تمام همت خود را مصروف متوقف نشدن خدمتگذاری به مشتریان کرده و اکنون نیز با بازسازی شعب، استقرار شعب سیار و انتقال برخی عملیات به شعب دیگر، با ظرفیت کامل در خدمت شهروندان سراسر کشور است.
البرز، بیشترین و خراسان رضوی، کمترین آسیب را دیده‌اند
هنوز معلوم نیست شعب بانک‌های کدام استان‌ها یا شهرها بیشترین خسارت را متحمل شده‌اند؛ اما پیش‌تر برخی خبرگزاری‌ها گزارش داده بودند ۶۳شعبه بانک دولتی و خصوصی فقط در شهر اصفهان آسیب دیده و در خرم‌آباد ۴۰بانک به آتش کشیده شده‌اند. حتی گفته می‌شود در برخی شهرهای حاشیه‌ای در استان‌های تهران و البرز هم اکثر شعب بانک‌ها تخریب شده‌اند. میزان خسارت در استان البرز به حدی بوده که معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری البرز به تأکید اعلام کرده شهروندان نگران سپرده‌های بانکی خود نباشند. جهانگیر شاهمرادی با بیان اینکه تمهیدات لازم به‌منظور خدمات‌رسانی بانک‌ها به مردم اندیشیده شده است، اعلام کرد: شهروندان در هر شعبه‌ای از استان که نیاز به خدمات بانکی داشته باشند می‌توانند خدمات خود را به‌نحو مطلوب دریافت کنند.
به‌نظر می‌رسد یکی از آرام‌ترین استان‌ها برای بانک‌ها، خراسان رضوی بوده؛ چنان که دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی گفت: به هیچ کدام از بانک‌های استان خراسان رضوی در روزهای اخیر آسیبی وارد نشده است. حسن مونسان افزود: تنها مشکلاتی در همراه بانک‌ها و درگاه‌های اینترنتی وجود دارد اما مشکلی در خدمات بانکی وجود ندارد و خدمات بانک به‌صورت جامع و کامل در حال انجام است.
بررسی‌های ایرنا نشان می‌دهد که با فرض خسارت دیدن ۷۳۱ شعبه بانکی و در نظر گرفتن یک میلیارد تومان برای بازسازی هر شعبه و همچنین جبران خسارت ۲ تا سه هزار خودپرداز آسیب‌دیده در مجموع برای بازسازی همه شعب بانکی و خودپردازهای آسیب‌دیده در جریان حوادث اخیر به ۸۰۰ تا یک هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است
براساس آخرین آمار بانک مرکزی تعداد شعب بانک‌ها و مؤسسات اعتباری فعال در کشور ۲۱هزار و ۳۱۹شعبه بوده که با احتساب آسیب دیدن ۹۰۰شعبه در جریان ناآرامیهای اخیر دست‌کم ۴.۲درصد از کل شعب فعال از چرخه خدمات‌رسانی خارج شده‌اند.
بانک‌های آسیب‌دیده به سرعت بازسازی می‌شود
رئیس شورای هماهنگی بانک‌های دولتی استان کرمانشاه گفت: کار بازسازی بانک‌های آسیب دیده در جریان اغتشاشات اخیر با سرعت در حال انجام است. بهزاد جلیلیان در گفت‌و‌گو با ایسنا با اشاره به مشکلاتی که برای تعدادی از بانک‌ها در جریان حوادث بنزینی اخیر رخ داد، گفت: در این حوادث به تعدادی از شعب بانک‌ها و دستگاه‌های خودپرداز آسیب وارد شد. وی ادامه داد: تمامی شعب بانک‌ها بلافاصله کار بازسازی را آغاز کردند و اکنون کار با سرعت در حال پیگیری است تا هرچه سریع‌تر بتوانند به مردم ارائه خدمات بدهند. مدیر شعب بانک ملی استان کرمانشاه خاطرنشان کرد: از آنجایی‌که میزان تخریب‌های صورت گرفته خصوصا در برخی استان‌ها زیاد بود و چنین مشکلی هم از قبل پیش‌بینی نشده بود، کار تامین تجهیزات آسیب دیده و مورد نیاز مقداری زمان نیاز دارد. جلیلیان خاطرنشان کرد: بعد از پایان بازسازی، کارمندان شعب آسیب دیده به سرعت مستقر خواهند شد و ارائه خدمات را از سر می‌گیرند.
آغاز پرداخت خسارت
به بانک‌ها و ادارات
رئیس کل بیمه مرکزی هفته پیش با بیان اینکه ساختمان بانک‌ها و پول‌های موجود در دستگاه‌های خودپرداز بانک‌ها بیمه هستند، گفت: میزان خسارت وارده ارزیابی شده و به زودی پرداخت می‌شود.
به گزارش غلامرضا سلیمانی در حاشیه همایش فرصت‌های سرمایه‌گذاری در نشست خبری با خبرنگاران گفت: واحدهای اداری و بانک‌ها در جریان اغتشاشات اخیر که از سوی افراد دشمن با نظام صورت گرفته است، بیشترین خسارت را متحمل شده‌اند که بر این اساس اطلاعات آنها از سوی شرکت‌های بیمه در حال جمع‌آوری و ارزیابی است.
برخی شعب بانکی آسیب‌دیده به دلیل ارزیابی حقوقی و اسنادی و همچنین برخی شعب بانکی آسیب دیده به دلیل ارزیابی حقوقی و اسنادی و همچنین مسائل مربوط به بیمه نیاز به بررسی بیشتری دارند که این موضوع کار بازسازی و راه‌اندازی مجدد آنها را با تاخیر مواجه می‌سازد
ساختمان بانک‌ها و اسکناس‌های ای تی ام بیمه بودند
رئیس کل بیمه مرکزی با بیان اینکه ساختمان بانک‌ها و اسکناس‌های موجود در دستگا‌های خودپرداز آنها در مقابل آتش‌سوزی بیمه بوده‌اند، تأکید کرد: بر این اساس ارزیابی خسارات و میزان پول‌های به سرقت رفته یا خسار‌های ناشی از آتش‌سوزی ساختمان‌ها در حال انجام است.
به گفته وی، آمار مرتبط با میزان خسارت بانک‌ها و ساختمان‌های اداری در جریان ناآرامی‌ها برآورد و ارزیابی شده و با قول مساعد شرکت‌های بیمه، پرداخت خسارت به آنها آغاز می‌شود.
دیدگاه تان را بنویسید