«ایران‌شهر»، براساس مستندات تاریخی است

 روایت حماسه‌ها و ترس‌ها

«ایران‌شهر»، کتابی از محمدحسن شهسواری است که انتشارات شهرستان ادب آن را منتشر کرده است.

«ایران‌شهر»، کتابی است که چندسال در موردش تحقیق شده و درابتدای کتاب نیز آمده است: «از مستندات تاریخی فراوان و خاطرات مکتوب و شفاهی افراد بسیاری استفاده شده است». 

کتاب ایران‌شهر، جنگ را از درون زندگی شخصی آدم‌ها روایت می‌کند؛ آدم‌هایی که به‌دنبال مسائل دیگری بودند و اصلاً سودای جنگ نداشتند، اما به هر حال جنگ پیش آمد و آن‌ها در موقعیتی قرار گرفتند که تصورش را هم نمی‌کردند.

گویا این کتاب قرار است تا جلد 10 ادامه داشته باشد و تاکنون جلد نخست آن چاپ شده است. نویسنده، داستان را از سه زاویه‌ مختلف تعریف می‌کند. از طرف خانواده‌ای که اصالتشان به هم‌رزمان رضاخان می‌رسید، از طرف خانواده‌ای عرب با درگیری‌های عشیره‌ای، از طرف خانواده‌ای دیگر مقیم تهران که دو شخصیت اصلی آن یعنی جمشید و حسین، نظامی هستند. جلد اول کتاب 27 شخصیت اصلی دارد که در جدول آخر کتاب به اختصار توضیح داده شده است.

بخش نخست، ماجرای سهراب و زهراست. سهراب و زهرا سر یک شرط‌بندی تیراندازی با هم آشنا می‌شوند که خود قصه‌ای مفصل دارد. سهراب دوره‌ تکاوری را می‌گذراند و زهرا پرستار است. ماجرای این فصل قصه‌ یک مهمانی‌ است که در آن چندین نفر دارند فوتبال می‌بینند و میان بحث‌هایشان از انقلابی که به وقوع پیوسته و آمار مرگ و میر و چگونگی‌اش حرف می‌زنند. 

بخش دوم کتاب، ماجرای حسیب و زیبا زندیه ا‌ست. زیبا یک دختر شیرازی و حسیب پسری عرب از اهواز است. خانواده‌هایی متفاوت دارند و ماجراهایی خواندنی. 

بخش سوم کتاب، ماجرای حسین و جمشید است. دو دوستی که در دوران دبیرستان طی یک درگیری خیابانی با هم آشنا شدند. حسین خانواده‌ای مذهبی دارد و جمشید خانواده‌ای وطن‌دوست. همین دو خصیصه یکی از بهترین درگیری‌های آن دو در دوران سربازی‌شان را می‌سازد و حسین را بر سر یک انتخاب بسیار مهم در زندگی‌اش قرار می‌دهد.  ماجرای فصل آخر، جایی به پایان می‌رسد که نخستین گلوله از طرف عراق به طرف مرز ایران شلیک می‌شود. 

در جلد نخست کتاب، ما با شخصیت‌ها و گذشته‌شان آشنا می‌شویم و آن‌ها را تا ۳۰ شهریور ۱۳۵۹ دنبال می‌کنیم. ماجرای جنگ از جلد بعدی کتاب آغاز خواهد شد. یقینا کتاب ایران‌شهر از جمله کتاب‌های ایرانی‌ است که باید خوانده شود و در پایان جلد دهم به تحلیل همه‌جانبه آن پرداخت. زیرا جنگ بخش مهمی از دوران معاصر تمام ایرانیان را تشکیل می‌دهد که بی‌شک تمام ابعاد زندگی آن‌ها را به‌گونه‌ای تحت‌تأثیر خود قرار داده است. جنگی که با وجود گذشت سال‌ها از رخ دادن آن، همچنان زوایای تاریک و کشف نشده‌ای دارد و آن‌طور که باید به آن پرداخته نشده است.