نگاهی به نمایشگاه‌های یرواند نهاپتیان، هانیبال الخاص و ناصر اویسی
جلوه‌هایی از همزمانی نوگرایی در هنر معاصر
همزمانی نمایش مجموعه‌ای از یرواند نهاپتیان، هانیبال الخاص و ناصر اویسی، سه هنرمند شناخته شده نوگرای ایران، ترکیبی جالب‌توجه و مصداقی عینی از رنگارنگی را شکل داده است دقت‌نظر در زیر و بم نوگرایی نسل‌هایی از هنرمندان تجسمی همان اندازه که مبتنی بر اشتراکات و هم‌داستانی‌ها است، ناظر بر طیف‌ها و رویکردهای گوناگون در جریان عمومی هنر ایران هم هست
بهروز فائقیان
ارائه مجموعه‌هایی از هنرمندان شاخص متعلق به گفتمان هنر نوگرای ایران در میان رخدادهای هنرهای تجسمی این روزها را می‌توان به عنوان فرصتی برای مرور آنچه فرهنگ بصری قرن حاضر ایران را شکل داده در نظر گرفت. به‌رغم اطلاق عنوان عمومی نوگرایی به تجربه‌های نسل‌هایی از هنرمندان تجسمی که از پیوستگی یک جریان هنری و تاریخی شاخص نشان دارد، اما دقت‌نظر در زیر و بم این تجربه‌ها همان اندازه که مبتنی بر اشتراکات و هم‌داستانی‌ها است، ناظر بر طیف‌ها و رویکردهای گوناگون در این جریان عمومی هنر ایران هم هست.
همزمانی نمایش مجموعه‌ای از یرواند نهاپتیان، هانیبال الخاص و ناصر اویسی، سه هنرمند شناخته شده نوگرای ایران به عنوان نمونه‌ای از این همزمانی‌ها ترکیبی جالب توجه و مصداقی عینی از این رنگارنگی‌ها را شکل داده است.
آثار یرواند نهاپتیان
در گالری نقش جهان
نمایش آثاری از یرواند نهاپتیان در گالری نقش جهان به عنوان هنرمندی شاخص از مکتب آبرنگ اصفهان یکی از مجموعه‌هایی است که بخشی از فرهنگ بصری ایران را نمایندگی می‌کند. این مکتب هنری اگرچه در چشم‌انداز عمومی هنر نوگرای ایران اغلب چندان مود توجه قرار نگرفته، اما در پازلی که تحت‌عنوان نوگرایی می‌خوانیم سهمی را ایفا می‌کند که تا اندازه زیادی از نظرها دور مانده است.
نهاپتیان در جایگاه یکی از بنیانگذاران مکتب آبرنگ اصفهان، از قضا هنرمندی شمرده می‌شود که علاوه بر پی گرفتن مسیری که ذیل این مکتب هنری سامان می‌گیرد، دست به تجربه‌هایی می‌زند که به طور مشخص در ردیف نوگرایی قرار می‌گیرند. نقاشی «برج ناقوس کلیسا» از این هنرمند که در رده تجربه‌های کوبیستی نهاپتیان قرار می‌گیرد نمونه‌ای شاخص از رویکرد نوگرایانه این هنرمند در جوار تجربه‌های عمومی‌تر هنری است که از نقش‌آفرینی‌های این هنرمند در نحله‌های پیشرو هنر ایران حکایت دارد.
رویکرد جالب‌توجه نهاپتیان در این اثر نمونه‌ای هنگامی برجسته‌تر به نظر می‌آید که او چنین تجربه‌های نوآورانه‌ای را برزمینه همان مکتب عمومی آبرنگ بنا می‌کند.
او در حقیقت با اتخاذ چنین رویکردی دو وجه بسیار متفاوت آفرینش هنری خود را با یکدیگر پیوند می‌زند و به این ترتیب بر لایه‌های تمامیت تجربه‌های هنری‌اش می‌افزاید.
نهاپتیان همچنان که در مجموعه آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه بروز پیدا کرده تجربه‌های نوآورانه خود را در مجاورت هنری واقع‌گرایانه و بازتاب‌دهنده جهان عینی است که پیش می‌برد.
آثار هانیبال الخاص
در گالری ویستا
هانیبال الخاص که بخشی از آثار طراحی‌اش این روزها در گالری ویستا به نمایش درآمده، در زمره هنرمندانی است که کلیت تجربه‌های هنری‌اش در مسیر هنر نوگرا قرار می‌گیرد. تحصیل در آکادمی‌های هنری و قرار گرفتن در کوران جریان‌های پیشرو، اگرچه کاراکتر هنری یکدستی را برای او به ارمغان آورده اما روحیات خاص او در نحوه نگاهش به نوگرایی هنری همچنان واجد خصلت‌های منحصر بفرد او و مصداقی دیگر از رنگارنگی و لایه‌مندی آنچه است که در چشم‌اندازی عمومی به عنوان نوگرایی شناسایی می‌کنیم. این ویژگی‌های منحصر بفرد آثار هانیبال الخاص که بخشی از آن در این نمایشگاه ارائه شده، در نگاهی اجمالی در دو بخش شناخته می‌شود.
یکی از این‌ها باستان‌گرایی مضمونی در بخشی عمده از تجربه‌های هنری اوست که به نظر می‌رسد تا اندازه زیادی در ریشه‌های هویتی الخاص به عنوان یک اقلیت قومی و دینی معنی می‌شود.
روایت‌های اسطوره‌ای و باستانی متعددی که درونمایه مضمونی بسیاری از آثار این هنرمند را شامل می‌شود یکی از وجوه شاخص تجربه‌های هنری نوین این هنرمند به حساب می‌آید و ابعاد منحصر بفردی را به بدنه کلی هنر نوگرای ایران می‌افزاید. همچنین ادراک تحول‌خواهانه هانیبال الخاص از آنچه بیان هنری می‌خوانیم، وجه قابل‌اعتنای دیگری در آثار او را شکل داده که در نوع خود منحصربه‌فرد
و کم‌نظیر است.
به این ترتیب هانیبال الخاص در فضای بینابینی میان آنچه هنر مدرن و هنر روایتگر می‌خوانیم توانسته در نقطه معناداری بایستد و تجربه‌های هنری خود را شکل دهد.
آثار ناصر اویسی
در گالری چهار
نمایشگاه دیگری که این روزها به ارائه آثاری از یک هنرمند شاخص نوگرا اختصاص پیدا کرده، مجموعه‌ای از ناصر اویسی در گالری چهار است. اویسی به عنوان یکی از هنرمندان شاخص مکتب سقاخانه با تلفیق‌هایی که در زمینه عناصر سنتی هنر ایرانی و بیانی نوگرا دنبال کرده شناخته می‌شود. نقاشی‌های تغزلی اویسی که عناصری آشنا از هنرهای سنتی ایران را یادآوری می‌کنند اما در شیوه بیان کمتر به اشکال سنتی توجه نشان می‌دهد و عناصر مورد نظرش را به عنوان مواد بصری در اختیار می‌گیرد. شاید بیش از همه افت و خیزهای تکنیکی در بوم‌های او کمتر جایی دارند و این یک استراتژی بنیادی در مسیر آفرینش هنری اوست و از این جهت، اویسی هنرمندی است که مؤلفه‌های موردنظر خود در نقاشی‌هایش را دست‌کم از نظر شکلی، به طرزی یکدست و پیوسته دنبال کرده است.
از این منظر، نقاشی‌های او را از لحاظ ویژگی‌های بصری نمی‌توان به وضوح در دوره‌های تفکیک‌شده‌ای جای داد. جهانی که او با مجموعه نقاشی‌هایش تا اینجا ارائه داده است، فارغ از مضمون یا موضوعیت هر یک از آنها، جهانی با مناسبات و مختصاتی ثابت و نامتغیر است.
نشانگان فرهنگ عامه و ساختارگرایی هنر مدرن از سوی دیگر، به یک زبان تصویری نو در آثار او می‌انجامد و همزمان تا اندازه‌ای به تبعیت از ویژگی‌های شناخته شده مکتب سقاخانه عناصر آشنای هنر سنتی ایران را در یک فضای صرف بصری نشانه‌گذاری می‌کند.
دیدگاه تان را بنویسید