ثبت نخستین خوشنویس در گنجینه زنده بشری کشور

در روزهای اخیر خبری شنیده شد مبنی بر اینکه در تاریخ ۹۸/۱۱/۲۹  نام غلامحسین امیرخانی در فهرست ملی «نادره‌کاران میراث فرهنگی ناملموس» با عنوان «استاد غلامحسین امیرخانی؛ گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق» به ثبت رسیده است. اگرچه این خبر حدود ۵ ماه بعد از این رویداد فرخنده اعلام شد، اما بازتاب وسیعی در جامعه هنری داشت و این اقدام پسندیده در جهت ارج نهادن به گنجینه‌های هنری و فرهنگی ایران، مورد توجه بسیاری قرار گرفت.

به گزارش هنرآنلاین، غلامحسین امیرخانی، خوشنویس شناخته شده معاصر و زاده سال 1318در طالقان است. او پس از اتمام دوران دبیرستان به آموختن هنر خوشنویسی رو آورد و از ۲۰ سالگی، به محضر استاد سیدحسین میرخانی راه یافت و خوشنویسی را به طور جدی پی گرفت. امیرخانی درباره آن دوران گفته است: «در سال ۱۳۳۸ به صورت حرفه‌ای به سمت خوشنویسی گرایش پیدا کردم و با انجمن خوشنویسان ایران و مرحوم استاد سیدحسین میرخانی آشنا شدم. مکتب هنری، اخلاقی و شخصیت پر جاذبه ایشان یکی از آن نقاط عطف دیگری بود که در زندگی من پیدا شد. سیدحسین میرخانی در قدم‌گذاشتن من به این راه تاثیر زیادی داشت و شخصیت ایشان به لحاظ اخلاقی مرا جذب کرد».

امیرخانی علاوه بر شاگردی استادانی چون سیدحسین میرخانی و سیدحسن میرخانی، خط استادان قدیمی مانند میرعمادالحسنی، عمادالکتاب، میرزای کلهر، علی‌اکبر کاوه و... را هم مشق می‌کرد. او با ممارست فراوان در زمینه این هنر سرآمد شد و در نگارش خط نستعلیق، مهارتی مثال‌زدنی پیدا کرد. امیرخانی در سال ۱۳۴۰ در اداره کل هنرهای زیبا در وزارت فرهنگ و هنر سابق به سمت خطاط استخدام شد. او از سال ۱۳۴۴ به عنوان مدرس در انجمن خوشنویسان ایران به تعلیم خوشنویسی مشغول شد و در سال ۵۸ به درجه «استاد ارشد» نائل آمد و از همان زمان ریاست شورای عالی انجمن خوشنویسان ایران را بر عهده گرفت.

غلامحسین امیرخانی عقیده دارد آثار ادبی و موسیقی تاثیر زیادی بر او گذاشته‌اند. او علاوه بر کتابت آثار ارزشمندی مانند گلستان سعدی، رباعیات خیام، دیوان خواجوی کرمانی، فرازهایی از شاهنامه، دوازده بند محتشم کاشانی، دیوان حافظ، منتخبی از غزلیات سعدی، گزیده غزلیات خواجوی کرمانی و... کتب آموزشی مانند «رسم‌الخط امیرخانی» و «آداب‌الخط امیرخانی» را تالیف کرده است.

امیرخانی در نستعلیق‌نویسی شیوه‌ خاصی دارد و بسیاری از خوشنویسان صاحب‌نام معاصر شاگرد غلامحسین امیرخانی بوده‌اند. به گفته بسیاری از کارشناسان خط، امیرخانی در نستعلیق‌نویسی شیوه‌ خاص و مستقلی دارد که مورد اقبال بسیاری از استادان خوشنویسی است. آنها اعتقاد دارند امیرخانی برترین نستعلیق‌نویس حال حاضر است زیرا در نگارش خط نستعلیق ریز و درشت مهارتی فوق‌العاده دارد. با این‌حال خود استاد عقیده دارد که در ترکیب‌بندی و درون‌مایه خط خود از همه استادان تراز اول، نکاتی را دریافت و وارد آثارش کرده است.

کتاب «راز خط در آثار استاد غلامحسین امیرخانی»، کتاب «بررسی زندگی و آثار خوشنویسی غلامحسین امیرخانی» و کتاب «قلم‌اندازهای عاشقانه: تحلیل یک هزار سرمشق استاد غلام‌حسین امیرخانی» با پژوهش و نگارش کاوه تیموری، درباره آثار و اندیشه‌های این خوشنویس پیشکسوت منتشر شده است.

فعالیت‌های ارزشمند غلامحسین امیرخانی پیش‌ از این بارها مورد توجه قرار گرفته است. این استاد خوشنویس در سال ۱۳۷۸ «نشان درجه‌ یک فرهنگ و هنر» را دریافت کرد. در سال ۱۳۸۱ به عنوان «چهره ماندگار» معرفی شد. در سال ۱۳۸۸ برای بار دوم «نشان درجه‌ یک فرهنگ و هنر» را دریافت کرد. در سال ۱۳۹۵ «مدال ادب و هنر فرانسه» درجه شوالیه، در سفارت فرانسه به او اهدا شد. مراسم نکوداشت استاد غلامرضا امیرخانی مهرماه ۱۳۹۷ در موزه خوشنویسی ایران برگزار شد. در سال ۱۳۹۸ نام خیابان کوکب در منطقه ستارخان به نام استاد غلامحسین امیرخانی تغییر یافت و نام ایشان به‌عنوان گنجینه زنده بشری در خط نستعلیق در فهرست ملی نادره کاران میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسید.

آثار غلامحسین امیرخانی نیز در میان علاقه‌مندان هنر کهن خوشنویسی جایگاه ویژه‌ای دارد. در هر چهار دوره حراج باران آثاری از این استاد خوشنویسی ارائه شده که همگی مورد استقبال مخاطبان قرار گرفته‌اند. در اولین حراج باران تابلویی از غلامحسین امیرخانی با قیمت ۳۲ میلیون تومان به فروش رسید. در دومین حراج دو اثر از امیرخانی به مبلغ ۳۵ میلیون تومان و ۴۰ میلیون تومان چکش خورد. اثر دیگری از استاد خوشنویس در سومین حراج باران ۹۰ میلیون تومان فروخته شد و در چهارمین حراج نیز اثری از او به مبلغ ۷۵ میلیون تومان به فروش رسید.