تیر خلاص کرونا بر پیکر نیمه‌جان گردشگری

پگاه دهدار ،  راهنمای گردشگری

آغاز ماجرا

این ویروس همانند روح سرگردانیست که در کوچه و خیابان‌های شهرها و کشورهای مختلف شروع به چرخیدن کرده است و سایه‌ی منحوسش به هر کجا که می‌رسد آنجا را به تعطیلی می‌کشاند.

قرنطینه و تعطیلی اولیه ابتدا در همان شهر ووهان چین آغاز شده بود و علاوه بر تعطیلی فرودگاه و ایستگاههای قطار و شبکه‌های اتوبوس‌رانی، مترو، قایق‌ها و سایر وسایل نقلیه، به مردم نیز اجازه و حق امور و مرور غیر ضروری  داده نمی‌شد و هنوز هم داده نمی‌شود. این اقدامات همگی برای مهار و کنترل این بیماری و عدم انتشار آن به سایر مردم جهان بود که اگرچه بسیار موثر بود اما متاسفانه نتوانست به طور کامل از انتشار و شیوع آن در کشورهای دیگر جلوگیری به عمل آورد و مراودات تجاری و برقراری سفرها با چین سبب شد پای این بیماری به ایران و سایر کشورها هم برسد.

سوغات فرنگ

متاسفانه در لیست کشورهایی که روابط و مراوداتشان را با چین محدود کرده بودند ایران به چشم نمی‌خورد و پروازهایی که بین ایران و چین و بالعکس تردد می‌کردند؛ به گمان اکثریت، از اصلی‌ترین و مهم‌ترین دلایل ورود این ویروس به ایران هستند.

ویروس کرونا در شرایطی به کشور وارد شد و هم وطنان بی‌شماری را مبتلا کرد که اقتصاد ایران از هر وقت دیگری بیمار و ناتوان‌تر است و صنعت گردشگری از این قاعده مستثنی نیست و درواقع کرونا برای صنعت گردشگری ایران که سال بسیار سخت و طاقت‌فرسایی را سپری کرده بود حکم تیر خلاص را داشت.

ویروس کرونا در شرایطی به کشور وارد شد که اقتصاد ایران از هر زمان دیگری بیمار و ناتوان‌تر است و صنعت گردشگری هم از این قاعده مستثنی نیست. درواقع کرونا برای صنعت گردشگری ایران که سال بسیار سخت و طاقت‌فرسایی را سپری کرده بود؛ حکم تیر خلاص را داشت

سالی که نکوست از بهارش پیداست!

ابتدای سال بود و مردم طبق روال هر ساله و سنت‌هایشان درگیر و دار سفرهای نوروزی بودند که اتفاق تلخ و فاجعه‌بار سیل در بسیاری از نقاط کشور رقم خورد و سبب شد بسیاری از تورهای نوروزی و سفرهای شخصی، بلیط‌های اتوبوس و هواپیما، رزرو هتل‌ها و اقامتگاه‌ها لغو شوند و ضرر مالی و روانی زیادی بر فعالان گردشگری که چشم امیدشان به درآمد عید نوروز بود تحمیل شد و این آغاز ضربه‌های بی‌شماری بود که در سال جاری بر بدنه صنعت گردشگری ایران وارد شد.

تنها چندماه از سیل‌های نوروزی نگذشته بود که نوسانات ارز شدت گرفت و مسافران ایرانیِ تورهای خارجی که باید عوارض سفر را نیز تحمل و پرداخت کنند با افزایش شدید قیمت این تورها هم رو به رو شدند و تقاضا بسیار کاهش یافت و درنتیجه این نوسانات، آژانس‌های خدمات مسافرتی بی‌شماری را به مرز ورشکستگی و حتی ورشکستگی مطلق کشاند.

مدتی از نوسانات ارز گذشته بود که کاهش توان اقتصادی جامعه، مردم  را به سمت و سوی تورهای داخلی و سفرهای ایرانگردی بیش‌تر از پیش سوق داد و این اتفاق سبب شد تا آژانس‌های مسافرتی‌ای که در حوزه تورهای داخلی فعالیت می‌کنند و همچنین هتل‌ها و اقامتگاه‌های کشور بعد از ضرر و زیان‌های بی شمار در اوایل سال، نفسی بکشند تا این که فصل پاییز از راه رسید و ماراتن اتفاق‌های سهمگین سال جاری مجدد شدت گرفت.

اواسط آبان بود که پس از هفته‌ها تکذیب هرگونه تصمیمی برای گرانی بنزین، مردم شب به خواب رفتند و صبح با خبر گرانی بنزین و قیمت سه هزار تومانی آن برای هر لیتر مواجه شدند. گردشگری ایران که به خاطر نوسانات ارز از طرف تورهای خارجی بیمار و ناتوان بود و خود را با تورهای داخلی زنده نگه داشته بود با گرانی بنزین شوک دیگری به آن وارد شد و این گرانی خبر از کم شدن تورهای داخلی نیز می‌داد.

به اواخر آبان و اوایل آذر رسیدیم که اینترنت جهانی در ایران به مدت دو هفته قطع شد. این اتفاق درحالی رقم خورد که امروزه صنعت گردشگری نیز مانند هر چیز دیگری به اینترنت وابستگی بسیاری دارد. در چند روز اول حتی آژانس‌های خدمات مسافرتی نیز به سایت‌های رزرو و فروش بلیط‌های حمل و نقل دسترسی نداشتند و پس از چند روز و ایجاد دسترسی مردم و شرکت‌ها به سایت‌های داخلی با اینترنت ملی هم نتوانست کمک چندانی به بهبود اوضاع و شرایط بکند. مردم ترجیح می‌دادند به خاطر شلوغی‌ها و اعتراضات شکل گرفته و همچنین نداشتن دسترسی کامل به اینتنرت در خانه‌هایشان بمانند و از هر گونه سفر غیرضروری پرهیز کنند. در چنین اوضاعی بسیاری از توریست‌های خارجی که قصد سفر به ایران را داشتند هم تورهایشان را کنسل کردند و آن‌هایی هم که داخل ایران بودند با مشکلات فراوانی از جمله عدم تماس و دسترسی با خانواده‌هایشان، عدم دسترسی به نقشه‌های آنلاین و سایت‌های خدمات سفر رو به رو شدند و سبب سردرگمی بسیاری از توریست‌ها شد.

چیزی از قطعی اینترنت نگذشته بود و فعالان گردشگری هنوز با ضربه‌های مهلکی که بهشان وارد آمده بود کنار نیامده بودند که سقوط هواپیمای اوکراینی رقم خورد و سبب شد بسیاری از مردم، سفرهای هوایی خود را لغو کنند و بسیاری از کشورها و ایرلاین‌های پروازی اعلام کنند که تا اطلاع ثانوی نه تنها پروازی به ایران نخواهند داشت بلکه از مسیر پروازی ایران به صورت ترانزیت هم عبور نخواهند کرد.

کرونا حداقل تا پایان اردیبهشت مهمان کشورمان است و گردشگری ایران در این ماه‌ها نه تنها شاهد سفرهای داخلی و یا ورود توریست نخواهد بود، بلکه شاهد برگزاری تورهای خارجی هم نخواهد بود و این به معنی بیکاری و ضرر هنگفت این صنعت و فعالان آن از همه‌ جنبه‌ها است

نزدیک به صد در صد تورهای خارجی که قرار بود به ایران بیایند تا انتهای اردیبهشت ماه لغو شدند و این اتفاق سبب خالی ماندن هتل‌ها و اقامتگاه‌ها و بیکاری صد در صد راهنمایان گردشگری تورهای خارجی شد.

از بدن شوک زده و نیمه جان گردشگری تنها یک امید مانده بود و آن هم سفرهای داخلی و خارجی مردم کشورمان به مناسبت نوروز بود که همین امید هم با ویروس کرونا به ناامیدی کشانده و ضربه آخر هم زده شد.

کووید 19 در ایران

خبر حضور این ویروس شوم اواخر ماه بهمن بود که به مردم داده شد و از همان لحظات اولیه تا به امروز شاهد پیامدها و اتفاقات ثانویه بیشماری در صنعت گردشگری کشور هستیم.

پس از اعلام حضور این ویروس در ایران اولین و مهم‌ترین اتفاقی که رقم خورد ملغی شدن سیزدهمین گردهمایی کشوری راهنمایان گردشگری ایران بود که سیزده سال متمادی است راهنمایان گردشگری از سراسر کشور هر ساله مصادف با روز جهانی راهنمایان گردشگری در یکی از استان‌های کشور با تمام مشکلات و سختی‌هایی که داشته‌اند گرد هم می‌آیند و ضمن دیدار و تبادل اطلاعات با یکدیگر به شناسایی و معرفی بهتر استانی که میزبانی را برعهده دارد؛ به رشد و توسعه آن به عنوان مقصد گردشگری پربازدید و شناخته شده می‌پردازند.

کنسلی سیزدهمین گردهمایی راهنمایان گرشگری در صورتی رقم خورد که تنها چند روز قبل از آن ما شاهد برگزاری سیزدهمین نمایشگاه بین المللی گردشگری، سی و سومین نمایشگاه ملی صنایع دستی، و سومین نمایشگاه بین المللی خدمات و تجهیزات صنعت هتلداری در تاریخ 23 تا 26 بهمن ماه بودیم و شاید منطقی‌تر بود که خبر شیوع ویروس کرونا زودتر به دست مردم برسد و از برگزاری این نمایشگاه گرچه که ضرر و زیان‌های خاص خود را داشت همانند گردهمایی راهنمایان گردشگری امتناع به عمل می‌آمد. نمایشگاهی که به مدت چهار روز میزبان هزاران نفر از مردمان نازنین هر گوشه‌ای از این خاک و بوم بود. از همین پایتخت دود و گوگرد گرفته تا روستاهایی دور افتاده در خراسان و هرمزگان و سیستان و کردستان و همه و همه. از پیر و جوان تا خردسالان و نوجوانان.

ما این روزها شاهد کنسل شدن نمایشگاه گردشگری برلین ITB که یکی از بزرگترین نمایشگاه‌های گردشگری و یکی از مهم‌ترین نمایشگاه‌های تجاری دنیا محسوب می‌شود به دلیل اجتناب از شیوع ویروس کرونا هستیم....

قرنطینه‌ای به وسعت ایران

از ساعات اولیه‌ای که خبر حضور ویروس کرونا در ایران اعلام شد کشورهای بسیاری شرایط تردد و مراوده با ایران را تا اطلاع ثانوی تغییر دادند.

در روزهای نخست کشورهای ترکیه و آذربایجان اعلام کردند که ورود به خاک آن‌ها تنها با داشتن برگه سلامت و عدم سفر در پانزده روز گذشته به شهر قم امکان پذیر است.

کویت از جمله اولین کشورهایی بود که در همان ابتدا ایرلاین‌هایش را از پرواز به ایران منع کرد.

و پس از گذشت چند روز و شدت گرفتن آمار مبتلایان به ویروس کووید 19 در ایران و قرنطینه نکردن شهر قم، به تعداد کشورهایی که روابطشان را با ایران قطع یا محدود کردند نیز اضافه شد.

کشورهای اردن، عراق، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و گرجستان از جمله کشورهایی بودند که در چند روز ابتدایی به این لیست ملحق شدند و مرزهایشان را به روی مسافران ایرانی تا اطلاع ثانوی بستند.

ترکیه و آذربایجان نیز هم که ورود مسافران ایرانی را مشروط به داشتن برگه سلامت خوانده بود، مرزهایشان را به طور کامل بستند و دیگر حتی با داشتن برگه سلامت هم امکان سفر به این کشورها وجود ندارد.

و این در حالیست که می‌دانیم کووید 19 حداقل تا پایان اردیبهشت مهمان کشورمان است و گردشگری ایران در این ماه‌ها نه تنها شاهد سفرهای داخلی و یا ورود توریست نخواهد بود بلکه شاهد برگزاری تورهای خارجی که عمدتا به همین کشورهای همسایه من الجمله آذربایجان و ترکیه در شب‌های عید هستند هم نخواهد بود و این به معنی بیکاری و ضرر هنگفت این صنعت و فعالان آن از همه‌ جنبه‌ها است.

قرنطینه یا سفر؟ مسئله این است!

همه‌ می‌دانیم که ویروس کرونا ماهیتی بسیار قابل انتشار دارد و از طریق مخاط انسان به هنگام سرفه و عطسه به صورت مستقیم و یا به صورت غیر مستقیم از طریق نشستن بر روی سطوح مختلف منتقل می‌شود. به همین سبب و طبق پروتکل جهانی از همان روزهای ابتدا و با درخواست و نگرانی شدید مردم، مدارس و دانشگاه‌ها روی به تعطیلی آوردند. گرچه قرنطینه شهر مانند ووهان در چین می‌توانست از انتشار این ویروس در سایر استان‌های کشور جلوگیری به عمل آورد اما به صورت دستور و حکمی همگانی در کشور اجرا نشد و تنها از مردم خواسته شد تا برای حفظ سلامتی خود و خانواده‌هایشان در قرنطینه خانگی روی آورند.

در این بین اعلام شد تا تمامی هتل‌ها، شرکت‌های حمل و نقل و همچنین آژانس‌های مسافرتی در کنسل شدن بدون زیان سفرها همکاری کنند.

بسیاری از مردم فهیم ایران تمامی موارد و نکات بهداشتی اعلام شده را رعایت کردند و می‌کنند اما عده‌ای هم بودند و هستند که راه دیگری را پیش گرفتند. راه خودخواهی!

همانند همان کاریکاتور معروفی که چند مرد در قایقی چوبی هستند و هر که طرف خودش را تخریب می‌کند و نمی‌دانند که این قایق همگیست که دارد غرق می‌شود. با همین طرز تفکر ماشین‌هایشان را با بنزین لیتری سه هزار تومانی پر کردند و به سمت گیلان و همچنین شهرهای جنوبی چون قشم به امید فرار از کرونا راهی شدند.

این قرنطینه نبودن شهرها و افزایش بیست درصدی جا به جایی و سفرها سبب شد تا نه تنها ویروس به استان‌های دیگر انتقال یابد و افزایش پیدا کند بلکه سبب شد بیمارستان‌ها که برای مردمان بومی خود نیز ظرفیت کافی نداشتند و از شرایط و امکانات مطلوب و مناسب برخوردار نیستند با افزایش بیماران که همین مسافران هستند مواجه شوند.

سخن پایانی

هر صنعتی تنها به یکی از اتفاقات شوکه کننده سال جاری لازم دارد تا کمر خم کند و تا سال‌ها توان ایستایی نداشته باشد. صنعت گردشگری ایران اگر تا به امروز زنده مانده به خاطر عشق و تلاش روز افزون فعالان آن بوده که این صنعت را هرچند نیمه جان اما زنده حفظ کردند.

اکنون پس از همه‌ی این وقایع ناگوار و شوک‌های بسیار، کرونا حکم تیر خلاصی را برای گردشگری دارد که اگر به فکر یاری رسانی به آن و فعالان آن که ضررهای جبران ناپذیری را متحمل شده‌اند نباشیم؛ بی شک شاهد نابودی کامل این صنعت که می‌تواند بسیار سودآور برای چرخه‌ی اقتصاد کشور باشد و اشتغال میلیون‌ها نفر به آن بستگی دارد را از دست خواهیم داد.