تحول در صداوسیما؛ از پوشش اعتراضات تا اخبار غیررسمی
دوران نگاه‌های امنیتی در رسانه ملی به‌سرآمده؟
رویکرد جدید صداوسیما در پخش و پوشش اخبار و تجمعات رسمی و غیررسمی باعث شده تا واکنش‌های زیادی نسبت به سیاستگذاری‌های تحولی رئیس جدید جام جم صورت بگیرد.
به گزارش ایلنا، «تحول در صداوسیما یک گزینه نیست، یک ضرورت است. تمرکز اهالی تحول با داستان‌پردازی و توهمات تحول‌ستیزان برهم‌نمی‌خورد.» این اظهارنظر سکان‌دار جدید صداوسیما تنها ۵۰ روز پس از روی کار آمدنش به عنوان رئیس جدید جام جم، نشان از عزم راسخ او برای آغاز دوران جدید در بزرگترین مرکز رسانه‌ای ایران دارد.پس از ۵ سال حضور عبدالعلی علی‌عسگری در سمت مدیر رسانه ملی، رهبر انقلاب علیرغم شایعات و برخی اظهارنظرها تصمیم به تغییر رویه در صداوسیما گرفتند و حکم مدیریت علی‌عسگری را برخلاف مدیران قبلی این سازمان، تمدید نکردند. در نهایت با حکم رهبر معظم انقلاب، پیمان جبلی معاون وقت برون مرزی صداوسیما، در هفتم مهرماه به عنوان مدیر رسانه ملی منصوب شد.پیمان جبلی متولد ۱۳۴۵ در تهران، دانش‌آموخته کارشناسی ارشد معارف اسلامی و تبلیغ و دکترای فرهنگ و ارتباطات از دانشگاه امام صادق (ع) است. او از سال ۱۳۹۵ و ابتدای ریاست علی‌عسگری بر صداوسیما عهده‌دار معاونت برون مرزی رسانه ملی بود و تاکنون در بخش‌های مختلف خبری رادیو و تلویزیون، مسئولیت‌هایی همچون خبرنگار، دبیر خبر، سردبیر و مدیرکل خبر داشته است. جبلی در دوره دوساله ریاست محمد سرافراز در صداوسیما، به معاونت سیاسی سازمان رفت و با تغییر نام آن به معاونت خبر، جایگزین مجید آخوندی شد.
جبلی به دلیل آنکه کار خود را از حوزه خبر در صداوسیما آغاز کرده بود در همان روزهای اولِ حضور در ساختمان شیشه‌ای، به سرعت شروع به تغییر و تحول در رویکرد پخش و پوشش اخبار در بخش‌های مهم خبری صداوسیما کرد. این ماجرا خیلی زود با جابه‌جایی در معاونت سیاسی سازمان شکل رسمی به خود گرفت. آخوندی یکی از مدیران بازنشسته صداوسیما که سال‌ها معاونت سیاسی سازمان را برعهده داشت با حکم جبلی جای خودش را به علیرضا خدابخشی یکی از افراد با سابقه در خبر سازمان و پیک بامدادی رادیو داد. خدابخشی پس از روی کار آمدن در راستای سیاست‌های تحولی در معاونت سیاسی سازمان دست به تغییرات در شبکه خبر و خبرگزاری صداوسیما زد. او «شهرام وثوقی راد» را جایگزین عبدالرضا بوالی در شبکه خبر و «حسن عابدینی» را جایگزین سید مهرداد سیدمهدی در خبرگزاری صداوسیما کرد. این تغییرات به سرعت خودش را در آنتن نشان داد و بخش‌های مختلف خبری به تدریج اخبار غیر رسمی و اعتراضی در سراسر کشور را نیز زیر پوشش بردند. حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت، انتصاب خبرساز داماد شهردار تهران (زاکانی) و انتشار فیلمی از حجت الاسلام علی اکبری درباره نوع ورود به مصادیق فساد در نماز جمعه از جمله اخباری بود که مخاطبان اخبار تلویزیون را به شگفتی واداشت. این تغییر رویه از آن جهت مورد توجه مخاطبان و فعالان رسانه قرار گرفت که پیش از این صداوسیما موضع منفعل و سردرگمی را در موضوعات مشابه اتخاذ می‌کرد و با بی‌تفاوتی و عدم پوشش بسیاری از موضوعات و خبرها، با بی‌اهمیتی از کنار آن‌ها عبور می‌کرد. این سیاست خبری نیز باعث شده بود تا علیرغم آمارهای عجیب و غریب مرکز افکارسنجی صداوسیما، میزان مرجعیت رسانه‌ای صداوسیما در حوزه خبر به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند.حمله سایبری هکرها به شبکه ملی هوشمند سوخت فرصت خوبی را برای مدیران جدید معاونت سیاسی در رسانه ملی به وجود آورد که از همان ابتدای کار شیوه متفاوت پوشش خبری در دوره جدید را برجسته کنند. این ماجرا با واکنش مثبت فعالان و کنشگران رسانه‌ای در فضای مجازی مواجه شد و بار دیگر نگاه‌ها را به صداوسیما حساس کرد. پوشش اخبار غیر رسمی و بعضا اعتراضی در سراسر کشور تا جایی پیش رفت که شبکه خبر در اقدامی کم‌سابقه تجمع مردم و کشاورزان اصفهانی را در اعتراض به حقابه این استان در زاینده رود را به صورت زنده و مستقیم پخش کرد. این رویه جدید در اخبار صداوسیما را می‌توان جزو اولین نشانه‌های محسوس تغییر مدیریت در راس این سازمان قلمداد کرد. جبلی در روزهای ابتدایی حضورش با شعار تحول در صداوسیما کار را آغاز کرد و تا امروز این تغییرات بیشتر در بخش خبر به چشم آمده است.
روزگار امروز، روزگار شورش رسانه‌ای‌ست
اکبر نبوی، کارگردان، تهیه‌کننده و منتقد سینما و تلویزیون، درباره تغییرات رسانه‌ای در عصر جدید و همچنین تاثیر افزایش ضریب نفوذ صداوسیما در افکار عمومی گفت: منطقا رسانه‌ای که به دنبال خبرهایی می‌رود که برای افکار عمومی مهم‌تر است دارای مخاطب بیشتری می‌شود. این یک امر طبیعی در حوزه کنش رسانه‌ای است.
وی ادامه داد: گمان می‌کنم صداوسیما خیلی دیر به این نیاز افکار عمومی پاسخ می‌دهد اما امیدوارم کارهایی که در حال انجام است و درصدد پیگیری آن هستند، مستمر و ادامه‌دار باشد و این تغییر سیاستگذاری‌ها خیلی جدی در راستای اهمیت بخشیدن و توجه به افکار عمومی باشد.
این کارشناس با بیان اینکه رسانه ملی می‌تواند در جهت ترمیم و اعتمادسازی موثر گام‌های بلندتری بردارد، افزود: ماهیت اثرگذاری بر افکار عمومی نفوذ و اعتماد در میان توده‌های مختلف مردم است. هنوز بدون شک صداوسیما یکی از مهمترین رسانه‌های تاثیرگذار در میان مردم است و می‌تواند با اقدامات برنامه‌ریزی شده و کارشناسی این شاخص را بهبود بخشد.
نبوی تصریح کرد: بخشی از تظاهرات، اعتراضات و تمناهای اجتماعی بعد از این در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی خودش را نشان می‌دهد. حالا اگر رسانه‌هایی مانند صداوسیما، روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها به این اتفاق بزرگی که در حال شکل گیری است و در آینده به شدت توسعه پیدا می‌کند، بی‌توجه باشند بدون شک مواجهه و همراهی با مخاطبان خود را از دست می‌دهند. صداوسیما اگر به عنوان یک رسانه فراگیر که هنوز هم با درنظر گرفتن همه شبکه‌های فارسی زبان خارجی و فضای مجازی توانسته مرجعیت رسانه‌ای خودش را حفظ کند، اگرچه بخش قابل توجهی از این اعتماد و مرجعیت آسیب دیده است، به همین دلیل است. اما اگر به این مقوله توجه نشود که بخشی از اتفاقات در فضاهای غیر رسمی مانند فضای مجازی رقم می‌خورد، نه تنها به خودش آسیب می‌زند بلکه امکان دارد منافع ملی را هم به خطر اندازد.
اکبر نبوی، کارگردان: رسانه ملی می‌تواند در جهت ترمیم و اعتمادسازی موثر گام‌های بلندتری بردارد و امیدوارم تغییر سیاستگذاری‌ها مستمر و در راستای اهمیت بخشیدن و توجه به افکار عمومی باشد
خبر تلویزیون مسئول‌محور است نه مردم‌محور
همچنین در همین ارتباط سیدمهدی شریفی، استاد دانشگاه و کارشناس رسانه، با بیان اینکه خبر ما در صداوسیما مسئول محور شده است، اظهار کرد: اگر خبر بازنمایی از زندگی مردم باشد این احساس به وجود می‌آید که این رسانه متعلق به آن‌هاست و صرفا تریبونی برای مدیران و مسئولین نیست.
این کارشناس رسانه تصریح کرد: طبق آماری که اخیرا توسط خود صداوسیما منتشر شده است خبر ۲۱ شبکه یک تلویزیون ۲۰.۵ درصد مخاطب دارد. اگرچه در سایه ابتکاراتی که در شبکه خبر رخ داد این شبکه به یک باره با رشد مخاطب روبرو شد و تا ۴۰ درصد هم توانست بیننده داشته باشد. این جای تاسف دارد که مهمترین و پربیننده‌ترین بخش خبری تلویزیون که ۲۰:۳۰ است تنها ۳۷درصد بیننده دارد. تازه این آمارها بر اساس نظرسنجی‌ست که خود سازمان صداوسیما ارائه داده است.وی اضافه کرد: شهرت صداوسیما نزد افکار عمومی دچار آسیب جدی شده است و بخش زیادی از آن به نبود اعتماد مخاطب نسبت به این رسانه برمی‌گردد. باید بررسی شود که چه اتفاقاتی منجر شد تا این دو ویژگی و شاخصه تاثیرگذار خدشه دار شوند. اینکه فضای مجازی هم در این ماجرا دخیل است قطعا قابل کتمان نیست زیرا این اتفاق در حال حاضر در دنیا هم وجود دارد که شبکه‌های مجازی باعث شده‌اند تا رقم گرایش مردم به رسانه‌های رسمی کاهش یابد.این استاد دانشگاه همچنین درباره رویکرد اخیر پوشش و پخش خبر در صداوسیما عنوان کرد: این تغییر را می‌توان در راستای یک عمل حرفه‌ای‌گری تلقی کرد و آن هم از احترام و ارزش به جایگاه مردم نشات می‌گیرد. در کلام بزرگان دینی ما هم به این نکته اشاره شده است که زمامداران باید در خدمت و در کنار مردم باشند. وی در پایان گفت: مباحثی درخصوص یکپارچه کردن حوزه خبر در صداوسیما مطرح شده است که به هرحال به چابک‌سازی این بخش در سازمان کمک خواهد کرد، اما این خطر را هم دارد که اگر همه بخش‌های خبری و شبکه خبر ذیل یک مدیریت واحد فعالیت کنند تنوع و تضارب آرا در برنامه‌سازی و تصمیم‌گیری از بین خواهد رفت و این هم می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد. ماهیت خبر به نحوی است که ناخواسته شباهت و یکنواختی را شامل می‌شود و ما باید به دنبال این باشیم که تنوع را در پوشش و انتشار آن بالا ببریم.
دیدگاه تان را بنویسید