طولانی‌ترین قنات دنیا: قنات زارچ

آرزو احمدزاده

 قنات همان کانالی است که در زیر زمین حفر شده است تا آب را از سرچشمه اصلی به سطح زمین برساند. قنات اولین بار به دست ایرانیان احداث شد و یکی از عمده‌ترین منابع تأمین آب به‌شمار می‌رفته‌است. باغ زارچ، قناتی است که در بخش زارچ از توابع شهرستان یزد قرار دارد. مجموعه مطالعات تاریخی درباره قنات زارچ، این احتمال را تقویت می‌کند که زمان بهره‌برداری از این قنات در حدود سال‌های ۱۳۰۰ میلادی است. پس از ورود اسلام به ایران، مسجد جامع تاریخی شهر یزد نیز در حریم قنات زارچ ساخته شد و چند میله چاه این قنات در محدوده این مسجد قرار گرفت تا علاوه بر پر کردن آب انبار وسیع زیر مسجد، نمازگزاران بتوانند از طریق پایاب برای وضو گرفتن از آب قنات استفاده کنند که این پایاب هنوز هم قابل استفاده است. قنات زارچ یزد، از حوالی شهرستان فهرج آغاز و با عبور از روستاهای دهنو و اکرمیه وارد شهر یزد می‌شود. قنات زارچ پس از طی محله‌های گوناگون یزد همچون محله میدان امیرچخماق و همچنین مسجد جامع یزد، از این شهر خارج شده و به طرف زارچ ادامه مسیر می‌دهد. طول قنات زارچ به بیش از 80 کیلومتر می‌رسد. از آب قنات زارچ ۸۰۰ خانوار کشاورزی استفاده می‌کنند و حدود ۲۵ هکتار سطح زیر کشت باغی از جمله باغات انار، انگور، انجیر، سیب، پسته و هلو به همراه ۴۰۰ هکتار سطح کشت زراعی تحت پوشش این قنات قرار دارد. قنات زارچ با عنوان طولانی‌ترین قنات ایران در فهرست جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.