شب یلدا در شیراز چه می‌گذرد؟
آرزو احمدزاده ، راهنمای طبیعت‌گردی
برنامه‌ریزی سفرمان به گونه‌ای بود که شب یلدا را باید در قطار تهران-شیراز بگذرانیم. سفر نمی‌تواند بهانه باشد تا سنت‌ها را به‌جا نیاوریم. پس تصمیم گرفتیم که جشن شب یلدا را در قطار بگیریم. همسفران هر یک مسئولیت یکی از ملزومات سفره شب یلدا را به عهده گرفتند. قرار بود شب یلدای متفاوتی را رقم بزنیم و همه هیجان‌زده بودیم. بارها چک می‌کردیم که کسی چیزی جا نگذاشته باشد. سوار قطار شدیم و هر‌کس در کوپه خود مستقر شد. بعد از چک کردن بلیط‌ها توسط رئیس قطار و نزدیک شدن به شب، با مسئول قطار صحبت کردیم و با کسب اجازه قرار شد مراسم شب یلدا را به همراه مهمانداران قطار برگزار کنیم. وسایل یکی یکی از کوله‌پشتی‌ها بیرون آمد و با هیجان به سمت واگن رستوران رفتیم. سفره را چیدیم و مشغول گپ و گفت و خوردن انار و آجیل و هندوانه و باقی خوراکی‌های مخصوص این شب باستانی شدیم. مهمانداران نیز از همهمه و اشتیاق ما برای برگزاری جشن شب یلدا خوشحال بودند و ما را در این مراسم تنها نگذاشتند. خوراکی‌ها را خوردیم و حافظ خواندیم و پاسی از شب گذشته سفره‌مان را جمع کردیم و به کوپه‌هایمان بازگشتیم. به شیراز که رسیدیم با یک دستگاه مینی‌بوس به سمت اقامتگاه رفتیم و بعد از گذاشتن وسایل در خانه محل اقامت‌مان آماده شدیم برای گشت و گذار در شهر شعر و عشق. اولین جایی که برای بازدید رفتیم دروازه قرآن بود. در قدیم شیراز دارای شش دروازه بوده است. هم‌اکنون در شیراز دروازه‌ای بجز دروازه قرآن وجود ندارد، اما مردم شیراز هنوز به محل دروازه‌های قدیمی اشاره می‌کنند که عبارتند از: دروازه قرآن، دروازه اصفهان، دروازه سعدی، دروازه قصابخانه، دروازه کازرون، دروازه شاه داعی الی اله. در مدخل تنگ‌الله اکبر با دروازه‌ای روبرو می‌شویم، که به دروازه قرآن معروف شده است.
این دروازه به دستور عضدالدوله دیلمی ساخته شده است. وجه تسمیه آن بخاطر قرآنی است، که به دستور امیر در آن گذاشته شده بود تا مسافرین به سلامت از زیر آن عبور کنند. این طاق به مرور زمان به خرابی رفت، تا این که در زمان کریم‌خان‌زند از نو ساخته شد. این دروازه با نابخردی شهرداری شیراز در سال۱۳۱۵شمسی با دینامیت ویران شد. باردیگر این دروازه با بلندنظری یکی از بازرگانان معروف شیراز به نام حسین ایگار در سال ۱۳۲۸شمسی تجدید بنا شد. در اتاقک‌های کناری این بنا، ایگار و همسرشان دفن شده‌اند. دروازه قرآن در فاصله کمتر از 10 متری مقبره خواجوی کرمانی و همچنین فاصله کمتر از هزار متری مقبره شاعر نامدار پارسی‌زبان حافظ شیرازی و باغ جهان‌نما قرار دارد. بعد از دروازه قرآن به سمت ارگ کریم‌خانی در مرکز شهر شیراز رفتیم. این ارگ در دوره سلطنت سلسله زندیه ساخته شده است و پس از اینکه کریمخان زند شیراز را به عنوان پایتخت خود و این مکان را به‌عنوان مکان زندگی خود انتخاب کرد، به ارگ کریم‌خانی معروف شد. در دوره قاجاریه به‌عنوان محل زندگی فرمانداران محلی استفاده می‌شد و در زمان سلطنت سلسله پهلوی از ارگ به‌عنوان زندان استفاده شد. بعد از بازدید از ارگ به محل اقامت بازگشتیم و با دوستان شیرازی‌مان در مورد آداب و رسوم شب یلدا در شیراز صحبت کردیم. شیرازی‌ها در شب یلدا برای پذیرایی میهمانان سفره‌ای رنگین می‌گسترانند. در این سفره آینه، دولاله و چند شمع روشن، اسفند و انواع تنقلات شامل نخودچی، کشمش، حلوای ارده و آجیل مشکل‌گشا، رنگینک، ارده شیره، خرما، انجیر، به همراه چند شاخه گل قرار می‌گیرد. غذای ویژه شیرازی‌ها در شب یلدا هویج‌پلو به همراه کشمش، مغز گردو و رب است. شیرازی‌ها به شب یلدا شب چله نیز می‌گویند. و ما امسال دوبار شب چله را جشن گرفتیم.
دیدگاه تان را بنویسید