این دانشگاه در منطقه‌ای حادثه‌خیز بنا شده است
گسل «شمال تهران» زیر پای علوم و تحقیقات
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و‌تحقیقات تهران یکی از دانشگاه‌های خصوصی در شمال غرب تهران است که بزرگترین واحد دانشگاه آزاد اسلامی محسوب می‌شود. «علوموتحقیقات» به لحاظ موقعیت جغرافیایی روی یک کوه و دامنه ارتفاعات آن بنا شده که به گفته محققان حوزه زلزله‌شناسی کل این مجتمع آموزشی بر روی گسل «شمال تهران» قرار گرفته است. از‌اینرو پژوهشگران زلزله‌شناس معتقدند ساختمان‌هایی همچون واحد دانشگاهی علوموتحقیقات که روی حریم گسل هستند، قطعا در مقابل گسیختگی زمین که در حدود ۱۰ کیلومتر از لایه‌های خاک را می‌شکند و جا‌به‌جا می‌کند، تاب تحمل نخواهند داشت و از این منظر منطقه‌ای که ساختمان دانشگاه بر آن نهاده شده است، منطقه حادثه‌خیزی محسوب می‌شود.
به گفته مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی هر‌چند ساخت واحد علوم و تحقیقات قبل از ابلاغ قانون منع ساخت‌و‌ساز در حریم گسل‌ها بر روی گسل مهم کلانشهر تهران ساخته شده است ولی مسئولان آن باید تمهیدات لازم برای کاهش ریسک ناشی از مخاطرات طبیعی یا انسان‌ساز را اتخاذ کنند.
به گزارش ایسنا، در آبان ماه سال ۱۳۶۳ واحد علوموتحقیقات دانشگاه آزاد در‌حالی پا به عرصه وجود گذاشت که به گفته محققان حوزه زلزله شناسی کل این مجتمع آموزشی بر روی گسل «شمال تهران» ساخته شده است.
واحد علوموتحقیقات ابتدا در ســاختمان کوچکی در تهران با جذب ۲۵۰ دانشجو آغاز به کار کرد و اکنون در فضای آموزشی بیش از ۲۵۰ هزار مترمربع و در اراضی حدود ۳۵۰ هکتار، با بیش از ۱۰۰۰ استاد نیمه‌وقت و تمام‌وقت و صدها استاد مدعو، پذیرای بیش از ۴۲ هزار دانشجو است که قرار است در پایان برنامه پنج ساله این دانشگاه به ۵۰ هزار نفر ارتقا یابد. در‌حال حاضر واحد علوم و تحقیقات، در ۵۹۴ رشــته شامل ۲۲۴ رشته دکتری، ۳۴۲ رشته کارشناسی ارشد، ۲۷ رشته کارشناسی و یک رشته دکتری حرفه‌ای، در قالب ۲۰ دانشکده، دانشــجو می‌پذیرد.
بارها به دفعات مکرر تصادفات و از کنترل خارج شدن خودروها در سراشیبی‌های تند خیابان منتهی به در غربی بلوک دانشگاه علوم و تحقیقات رخ داده است و علت وقوع چنین حوادثی در درجه اول مکان‌یابی غلط این ساختمان‌ها در نظر گرفته شده است
این مجتمع آموزشی در‌حالی در دامنه ارتفاعات تهران در حال توسعه و پیشروی به سمت آسمان است که مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی اعلام کرد: منطقه‌ای که واحد علوموتحقیقات دانشگاه آزاد در آن بنا شده مناسب مجتمع بزرگ آموزشی نیست و اگر چه این دانشگاه قبل از ابلاغ قانون ممنوعیت ساخت‌و‌ساز در حریم گسل‌ها ساخته شده است ولی حداقل مسئولان آن باید تمهیداتی برای کاهش مخاطرات طبیعی و انسان ساز بیندیشند.
در بدترین جای ممکن در تهران در پای ارتفاعاتی که امکان ساخت و ساز وجود ندارد، ساختمان پرتراکم دانش‌آموزی، دانشجویی و آموزشی ساخته شده به‌گونه‌ای‌که در داخل کلاس‌های آموزشی انبوهی از دانشجویان و محققان و اساتید حضور دارند و مکان درستی برای توسعه چنین فضاهایی نیست
ساخت بنای آموزشی در حریم گسل، ممنوع
دکتر علی بیت‌اللهی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: حریم گسل‌ها برای چند کلانشهر چون تهران، تبریز و کرمان مصوب و ابلاغ شده بود، به این معنا که این مصوبات در قالب قانون لازم الاجرا است.
وی اضافه کرد: بر اساس این قانون ساخت مدارس و مراکز آموزشی در حریم این گسل‌ها ممنوع اعلام شده است.
بیت‌اللهی با تاکید بر اینکه واحد علوموتحقیقات دانشگاه آزاد قبل از ابلاغ این مصوبه ساخته شده است خاطر نشان کرد: ولی اطمینان داشته باشید که کل این دانشگاه بر روی خط گسل شمال تهران قرار دارد و هر‌قدر هم ساختمان‌هایی که بر روی حریم گسل هستند مستحکم ساخته شود در مقابل گسیختگی زمین که ۱۰ کیلومتر از لایه‌های خاک را می‌شکند و جا‌به‌جا می‌کند، پی ساختمان تاب تحمل ندارد.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی با بیان اینکه به همین دلیل ساخت ساختمان‌های مهم در حریم گسل‌ها ممنوع اعلام شده است، یادآور شد: ساختمان واحد علوم تحقیقات به دلیل آنکه بر روی خط گسل پیش از ابلاغ این قانون ساخته شده است، نیاز به بازنگری اساسی از نظر مدیریت ریسک و مدیریت بحران دارد.
وی با انتقاد نسبت به ساخت مرکز آموزشی بر روی ارتفاعات نامناسب و بر روی گسل، اظهار کرد: بارها به دفعات مکرر تصادفات و از کنترل خارج شدن خودروها در سراشیبی‌های تند خیابان منتهی به در غربی بلوک دانشگاه علوم و تحقیقات رخ داده است و علت وقوع چنین حوادثی در درجه اول مکان یابی غلط این ساختمان‌ها در‌نظر گرفته شده است.
علوم و تحقیقات منطقه حادثه خیزیست
بیت‌اللهی اضافه کرد: دلیل دیگری که برای شخص من قبول کردن آن سخت است، بر فرض در‌نظر گرفته شود که به هر دلیلی ساختمان علوم و تحقیقات بر روی گسل ساخته شده است، حداقل امر این است که تمهیداتی باید اندیشیده شود تا آسیب‌ها و تصادفات و خسارات اعم از زلزله یا غیر زلزله، بحران‌های طبیعی یا انسان ساخت به حداقل برسد.
وی ادامه داد: در بدترین جای ممکن در تهران در پای ارتفاعاتی که امکان ساخت و ساز وجود ندارد، ساختمان پر تراکم دانش‌آموزی، دانشجویی و آموزشی ساخته شده به‌گونه‌ای که در داخل کلاس‌های آموزشی انبوهی از دانشجویان و محققان و اساتید حضور دارند در حالیکه مکان درستی برای توسعه چنین فضاهایی نیست.
عضو هیات علمی مرکز راه، مسکن و شهرسازی خطاب به مسوولان واحد علوم و تحقیقات دانشگاه تاکید کرد: قویاً توصیه می‌شود اقدامات لازم برای کاهش ریسک را مد نظر قرار دهند زیرا منطقه‌ای که ساختمان دانشگاه بر آن نهاده شده است، منطقه حادثه خیزی است.
به گفته این محقق حوزه زلزله در صورت وقوع زلزله، دسترسی به این منطقه بسیار دشوار است ضمن آنکه مورفولوژی و توپوگرافی (ناهمواری) منطقه، این ناحیه را مستعد آسیب دیدگی بالا کرده است.
بیت‌اللهی با اشاره به تمهیدات لازم برای این منطقه خاطر نشان کرد: از جمله تمهیداتی که می‌توان برای کاهش خسارات ناشی از مخاطرات انسان ساز مانند حادثه‌ای که در روز‌های گذشته منجر به فوت عزیزان این حوزه دانشگاهی شد، اندیشید این است باید چنین حوادثی را مدیریت کرد ضمن آنکه باید وسایل نقلیه مورد استفاده در این مجتمع آموزشی مورد بازبینی قرار گیرند.
وی همچنین اضافه کرد: علاوه بر آن در خصوص بحران‌هایی مانند زلزله نیز باید بررسی شود که ساختمان‌های ساخته شده در این واحد دانشگاهی چه میزان مقاومت دارند و نحوه خروج پرسنل و دانشجویان دانشگاه از درهای خروجی چگونه است و باید توجه شود که الزامات مدیریت ریسک در این ساختمان‌ها رعایت شود.
بیت‌اللهی در پایان ابراز امیدواری کرد با چنین حادثه تلخی که منجر به فوت دانشجویان شده تلاش شود وسایل نقلیه مورد استفاده در این منطقه مورد توجه ویژه قرار گیرد؛ چراکه این منطقه دانشگاهی چندین بار شاهد تصادفات شدید بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید