در سال‌های اخیر، مناسب‌سازی فضاهای شهری برای افراد دچار معلولیت به یکی از چالش‌های جدی در شهرسازی تبدیل شده است. شهرداری تهران با وجود ارائه آمارهای قابل توجه از پروژه‌های مناسب‌سازی، نتوانسته است شرایط مطلوبی برای این افراد فراهم کند. به گفته فعالان اجتماعی، موانع زیادی در معابر و ایستگاه‌های مترو وجود دارد که دسترسی را برای افراد دچار معلولیت و سالمندان دشوار کرده است. مدیرعامل انجمن ندای معلولین تأکید می‌کند که برای بهبود وضعیت، نیاز به همکاری مؤثر با سازمان‌های مردم‌نهاد و توجه به استانداردهای جهانی احساس می‌شود.

مدیرعامل انجمن ندای معلولین: بسیاری از معلولان به دلیل هزینه‌های بالای حمل و نقل عمومی یا عدم دسترسی به وسایل نقلیه شخصی، ناچار به خانه‌نشینی می‌شوند. امیدوارم که شهرداری‌ها به اهمیت این مسئله پی ببرند و در راستای اجرای قوانین مربوطه اقدام کنند و از خواب بیدار شده و به وجدان خود مراجعه کنند

به گزارش گروه شهرنوشت «توسعه ایرانی»، شهرداری تهران به عنوان نهاد مسئول در زمینه متناسب‌سازی، مدعی است که اقدامات درخوری را در راستای بهبود دسترسی و فراهم کردن امکانات لازم برای افراد دچار معلولیت انجام داده است. با این حال، بررسی‌های میدانی و نظرات فعالان اجتماعی نشان می‌دهد که این اقدامات به اندازه کافی مؤثر نبوده و در عمل، شرایط زندگی افراد دچار معلولیت در تهران چندان مطلوب نیست. شهرداری تهران در گزارش‌های خود، آمارهای قابل توجهی از پروژه‌های مناسب‌سازی فضاهای عمومی و معابر شهری ارائه می‌دهد. این آمارها معمولاً شامل تعداد رمپ‌ها، علائم راهنمایی، و دیگر تسهیلاتی است که به منظور تسهیل دسترسی افراد دچار معلولیت ایجاد شده‌اند. اما در واقعیت، به نظر می‌رسد که این آمارها بیشتر جنبه‌ی نمایشی دارند و به نوعی حکمرانی نمایشی را به رخ می‌کشد. در حالی که شهرداری ادعا می‌کند که اقدامات گسترده‌ای در این زمینه انجام داده، افراد دچار معلولیت همچنان با مشکلات جدی در استفاده از امکانات عمومی مواجه هستند.

محمود کاری در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی»،‌ قانون مناسب‌سازی شهری برای افراد دچار معلولیت از ۲۵ سال پیش تصویب و نسخه جدید آن در سال ۱۳۹۷ ابلاغ شده است و موضوعی نیست که بخواهیم به طور سلیقه ای رفتار کنند

یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، دسترسی به ایستگاه‌های مترو است. مترو به عنوان یکی از اصلی‌ترین وسایل حمل و نقل عمومی در تهران، باید برای تمامی اقشار جامعه، به ویژه افراد دچار معلولیت، قابل استفاده باشد. با این حال، بسیاری از ایستگاه‌های مترو به دلیل نبود رمپ‌های مناسب، آسانسورهای کارآمد و علائم راهنمایی، برای افراد دچار معلولیت و سالمندان غیرقابل دسترسی باقی مانده‌اند. این موضوع نه تنها مانع از استفاده‌ی این افراد از سیستم حمل و نقل عمومی می‌شود، بلکه به انزوا و محدودیت‌های اجتماعی آن‌ها نیز دامن می‌زند. از سوی دیگر، نبود نظارت و ارزیابی مستمر بر وضعیت مناسب‌سازی معابر و ایستگاه‌های مترو، باعث شده است که مشکلات موجود به راحتی نادیده گرفته شوند.

شهرداری باید به جای ارائه‌ی آمارهای کلی و غیرواقعی، به بررسی دقیق و میدانی وضعیت فعلی بپردازد و با همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد، نیازهای واقعی افراد دچار معلولیت را شناسایی و برطرف کند. این همکاری می‌تواند به شفافیت در ارزیابی نتایج اقدامات انجام شده کمک و از هدر رفت منابع جلوگیری کند. در نهایت، برای رسیدن به یک شهر دسترس‌پذیر و مناسب برای تمامی شهروندان، باید تغییرات اساسی در رویکرد شهرداری و مسئولان شهری ایجاد شود. این تغییرات باید شامل برنامه‌ریزی دقیق، نظارت مستمر و همکاری نزدیک با سازمان‌های مردم‌نهاد باشد تا بتوان به اهداف واقعی مناسب‌سازی و دسترسی به امکانات عمومی دست یافت. این امر نه تنها به بهبود کیفیت زندگی افراد دچار معلولیت کمک خواهد کرد، بلکه به ایجاد یک جامعه‌ی عادلانه‌تر و پایدارتر برای همه‌ی شهروندان منجر خواهد شد.

معلولان می‌دانند مترو آمادگی پذیرش 

برای آنها را ندارد

مدیرعامل انجمن ندای معلولین در گفت‌و‌گو با «توسعه ایرانی» درباره وضعیت مناسب سازی در مترو و معابر شهری گفت:  قانون مناسب‌سازی شهری برای افراد دچار معلولیت از ۲۵ سال پیش تصویب و نسخه جدید آن در سال ۱۳۹۷ ابلاغ شده است و موضوعی نیست که بخواهیم به طور سلیقه‌ای رفتار کنند.

محمود کاری، ادامه داد: این قانون تأکید دارد که افراد دچار معلولیت باید بتوانند به راحتی در جامعه تردد و در فعالیت‌های اجتماعی شرکت کنند. اما متأسفانه، در عمل، موانع زیادی در معابر وجود دارد که حتی افراد سالمند نیز نمی‌توانند به راحتی از آن استفاده کنند. معلولان اگر مشاهده نمی‌شوند در این مسیر به این دلیل است که می‌دانند مترو آمادگی پذیرش برای آنها را ندارد.

 شهرداری تهران و سایر شهرداری‌های کلانشهرها رویکرد مثبتی درباره اجرای دقیق قانون متناسب‌سازی ندارند و فقط اشاره می‌کنند به کف‌سازی و پیاده‌روسازی. در بسیاری از خیابان‌ها و معابر، اگر ملکی را تخریب و نوسازی کنند پیاده‌رو را خراب می‌کنند و دوباره که ساخته می‌شود شهرداری نظارتی بر وضعیت مناسب‌سازی ندارد و این امر موجب می‌شود که شرایط برای افراد دچار معلولیت بهبود نیابد

شهرداری‌ها رویکرد مثبتی درباره اجرای دقیق قانون مناسب‌سازی ندارند

مدیرعامل انجمن ندای معلولین تصریح کرد: متاسفانه شهرداری تهران و سایر شهرداری‌های کلانشهرها رویکرد مثبتی درباره اجرای دقیق این قانون ندارند و فقط اشاره می‌کنند به کف‌سازی و پیاده‌روسازی که البته این هم یک موضوع بدیهی است و باید درست انجام شود اما در بسیاری از خیابان‌ها و معابر، اگر ملکی را تخریب می‌کنند که نوسازی کنند پیاده‌رو را خراب می‌کنند و دوباره که ساخته می‌شود شهرداری نظارتی بر وضعیت مناسب‌سازی ندارد و این امر موجب می‌شود که شرایط برای افراد دچار معلولیت بهبود نیابد.

کاری گفت: بسیاری از خیابان‌های شهر نیز که مناسب‌سازی شده بودند الان به حالتی درآمده‌اند که مناسب‌سازی وجود ندارد و تقاطع‌ها برای رفت و آمد و ارتباط بین سواره‌رو و پیاده‌رو مناسب نیست. در خطوط مترو نیز مشکلاتی وجود دارد از ابتدا هم این مشکلات وجود داشت و باید رویکردی در مدیریت اجرایی شهر ایجاد شود که  به این مشکلات  رسیدگی شود اما متاسفانه این رویکرد مثبت وجود ندارد.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود یادآور شد: متأسفانه، بسیاری از معلولان به دلیل هزینه‌های بالای حمل و نقل عمومی یا عدم دسترسی به وسایل نقلیه شخصی، ناچار به خانه‌نشینی می‌شوند. امیدوارم که شهرداری‌ها به اهمیت این مسئله پی ببرند و در راستای اجرای قوانین مربوطه اقدام کنند و از خواب بیدار شده و به وجدان خودشان مراجعه کنند چرا که یک روز هم خودشان سالخورده می‌شوند و یا ممکن است دچار معلولیتی شوند آن روز دیگر برای هر اقدامی دیر است.

شهرداری‌ها باید به استانداردهای روز جهانی توجه کنند

مدیرعامل انجمن ندای معلولین گفت: در خصوص موضوع مناسب‌سازی معابر و سیستم حمل و نقل عمومی، لازم به ذکر است که انجمن‌های مردم‌نهاد، از جمله انجمن ندای معلولین ایران، آمادگی کامل دارند تا در این زمینه همکاری کنند و راستی‌آزمایی‌های لازم را انجام دهند. این موضوع بسیار حائز اهمیت است که آمار و گزارش‌های ارائه شده از سوی شهرداری‌ها باید به صورت واقعی و شفاف باشد و نه صرفاً عدد و رقم‌های غیرواقعی که نشان‌دهنده اقدامات واقعی نیستند.

کاری گفت: متأسفانه، تابلوها و علائم اطلاع‌رسانی در معابر به وضوح دیده نمی‌شوند و این مسئله به ویژه برای افراد دچار معلولیت، سالمندان و حتی مادرانی که با کالسکه بچه در حال تردد هستند، مشکلاتی ایجاد می‌کند. شهرداری‌ها باید به استانداردهای روز جهانی در این زمینه توجه کنند و شرایطی را فراهم آورند که از همکاری مؤسسات مردم‌نهاد بهره‌مند شوند. این همکاری می‌تواند به شناسایی و رفع معایب موجود کمک و از هدررفت هزینه‌ها جلوگیری کند.

مدیرعامل انجمن ندای معلولین تصریح کرد: به نظر می‌رسد که مشاوران شهرداری‌ها به درستی درک نمی‌کنند که چگونه باید به نیازهای واقعی افراد دچار معلولیت پاسخ دهند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود که این مسئولیت در تمامی شهرستان‌ها و استان‌ها به سازمان‌های مردم‌نهاد واگذار شود تا بتوانند به بهبود وضعیت موجود کمک و معایب را شناسایی و برطرف کنند.